"Tất tần tật" Canxi cho bà bầu trong quá trình mang thai

Canxi là khoáng chất thiết yếu mà mỗi người đều cần được bổ sung đầy đủ, đặc biệt là phụ nữ mang thai. Canxi giúp đảm bảo sức khỏe cho mẹ bầu và sự phát triển toàn diện của thai nhi. Sau đây, Viện Nghiên cứu và Tư vấn Dinh dưỡng (NRECI) sẽ chia sẻ đến bạn đọc một số thông tin về công dụng của canxi cho bà bầu, cách bổ sung hiệu quả.

Tác dụng canxi đối với bà bầu

Canxi có vai trò giúp cơ thể hình thành hệ xương và răng, bảo đảm chức năng thần kinh và quá trình đông máu diễn ra bình thường. Các quá trình chuyển hóa của cơ thể đều cần có canxi.

Canxi đóng vai trò quan trọng trong quá trình phát triển xương của trẻ từ giai đoạn bào thai đến những năm đầu đời. Phụ nữ mang thai và bà mẹ cho con bú cần lượng canxi cao hơn so với bình thường. Nếu thiếu hụt canxi trong khẩu phần ăn, cơ thể phải lấy canxi từ xương để duy trì sự cân bằng trong máu.

Trẻ em thiếu canxi từ thai kỳ thường phát triển chậm, dễ gặp tình trạng còi xương, biến dạng xương và vấn đề về răng. Bé cũng có thể dễ bị kích động, khó ngủ và dễ cáu giận. Vì vậy, đảm bảo cung cấp đủ canxi từ giai đoạn thai kỳ sẽ giúp tăng cường sức khỏe và phát triển toàn diện cho trẻ em.

Hàm lượng canxi cho bà bầu theo nhu cầu

Nhu cầu canxi đối với cơ thể được xác định theo mối tương quan với phốt pho: Tỷ số Ca/P tối thiểu cần thiết là > 0,8 đối với mọi lứa tuổi, tốt nhất là từ 1 – 1,5. Nhu cầu dinh dưỡng khuyến nghị về canxi của phụ nữ có thai là 1200 mg/ngày và phụ nữ cho con bú là 1300 mg/ngày. (1)

Thiếu hay thừa canxi ở bà bầu có sao không?

Duy trì việc cung cấp đủ canxi cho bà bầu là điều cần thiết. Việc thiếu hay thừa canxi cũng gây các vấn đề bất lợi cho mẹ và bé, cụ thể:

Bầu bị thiếu canxi

Phụ nữ mang thai thiếu canxi có thể gặp phải nhiều triệu chứng như mệt mỏi, đau nhức cơ, răng lung lay, đau lưng, đau khớp, tê chân, chuột rút. Đặc biệt có nguy cơ xảy ra cơn co giật do hạ canxi trong máu, thường biểu hiện là co giật cơ mặt, các chi, bàn tay co rúm và các ngón tay chụm lại giống như “bàn tay đỡ đẻ”.

Thiếu canxi trong thai kỳ có thể dẫn đến suy dinh dưỡng, còi xương bẩm sinh, biến dạng xương và giảm chiều cao ở trẻ sơ sinh. Phụ nữ mang thai nếu không được cung cấp đầy đủ canxi rất dễ gặp nhiều vấn đề về sức khỏe bởi vì thai nhi sẽ lấy canxi từ cơ thể người mẹ để phát triển, lớn lên.

Thiếu canxi cũng có thể dẫn đến tăng huyết áp ở người mẹ. Trong giai đoạn sau của thai kỳ, nhu cầu canxi để phát triển xương của thai nhi tăng, việc tiết estrogen từ cuống rốn cản trở việc hấp thu canxi trong cơ thể mẹ. Khi mức canxi trong máu giảm, tuyến cận giáp sẽ sản xuất nhiều hormone hơn để hòa tan phốt pho từ xương, làm tăng sự hấp thu canxi trong đường ruột để duy trì mức canxi trong máu.

Điều này có thể dẫn đến tăng huyết áp. Việc bổ sung canxi đủ có thể giúp ổn định huyết áp bằng cách giảm sản xuất hormone từ tuyến cận giáp và ức chế phản ứng của mạch máu, từ đó phòng ngừa tăng huyết áp ở phụ nữ mang thai.

Bầu bị thừa canxi

Giống như thiếu canxi, việc bổ sung canxi quá mức cũng có thể gây ra nhiều vấn đề không mong muốn cho cả mẹ và thai nhi. Khi bổ sung canxi cho bà bầu vượt quá lượng cần thiết, có thể gây ra các vấn đề như sau:

• Ảnh hưởng đến thai nhi: Thai nhi có thể bị kém phát triển, nồng độ canxi máu tăng cao, có nguy cơ thóp đóng sớm sau khi sinh, xương hàm biến dạng (hàm rộng và nhô ra trước), bánh nhau tăng độ canxi hóa, sự trao đổi chất giữa mẹ và thai nhi suy giảm.
• Ảnh hưởng đến sức khỏe của mẹ: Mẹ có thể trải qua tình trạng táo bón, đau đầu, mệt mỏi, chán ăn, khát nước thường xuyên và có nguy cơ cao bị sỏi đường tiết niệu (sỏi thận).

Tham khảo: Dấu hiệu thừa canxi ở mẹ bầu cần nhận biết sớm

Bầu mấy tháng uống canxi? 

Ở giai đoạn 3 tháng giữa của thai kỳ là thời điểm bé phát triển về khung xương, chiều cao nên mẹ cần chú ý bổ sung thêm canxi từ thời điểm này. Mẹ cần được cung cấp đầy đủ 1200mg canxi mỗi ngày. Gợi ý là lựa chọn các loại thực phẩm giàu canxi, kẽm như tôm, cua, sữa, trứng, các loại thủy sản. Ngoài chế độ ăn thông thường, mẹ cần uống thêm sữa bà bầu hàng ngày để bổ sung dưỡng chất, giúp cơ thể khỏe mạnh.

Theo các chuyên gia dinh dưỡng, nguồn bổ sung canxi cho bà bầu hiệu quả nhất cho tất cả mọi người nói chung, đặc biệt là phụ nữ mang thai nói riêng đến từ các thực phẩm từ tự nhiên có hàm lượng canxi cao. Tuy nhiên, vì nhiều lý do khác nhau, canxi từ các bữa ăn hàng ngày không đảm bảo, mẹ bầu cũng cần bổ sung canxi từ các nguồn khác. Phụ nữ mang thai có thể uống bổ sung viên sắt/axit folic hoặc các loại viên đa vi chất theo quy định.

Theo đó, để bảo đảm bổ sung canxi an toàn, đúng liều lượng, tránh dư thừa, bà bầu nên thực hiện xét nghiệm máu để có thể kiểm tra tình trạng thiếu hoặc thừa canxi của cơ thể. Trên cơ sở kết quả xét nghiệm, các bác sĩ sẽ chỉ định bổ sung lượng canxi phù hợp, an toàn.

Thực phẩm giàu canxi cho bà bầu nên lựa chọn

Thực phẩm tự nhiên giàu canxi được coi là phương pháp bổ sung canxi an toàn và hiệu quả nhất cho mọi người. Do đó, trong bữa ăn hàng ngày, ngoài việc đảm bảo cân đối các nhóm chất dinh dưỡng (chất đạm, chất bột đường, chất béo, vitamin và khoáng chất), mẹ bầu cần tăng cường tiêu thụ các thực phẩm giàu canxi như:

• Sữa và những loại thực phẩm có nguồn gốc từ sữa như sữa bò, sữa dê tươi, phô mai, sữa chua, váng sữa ;
• Các loại cá như cá hồi, cá trích, cá mòi, cá rô phi, cá mè hoa, cá trắm cỏ, cá ngừ, cá tuyết, cá nục, cá cơm,…
• Động vật có vỏ như cua đồng, tôm đồng, hàu, nghêu, hến, sò,…
• Các loại thịt như thịt cừu, thịt vịt, thịt gà, thịt bò,…
• Trứng vịt, trứng gà, tốt nhất là trứng gia cầm được nuôi tự nhiên;
• Các loại rau củ như củ cải, khoai lang, cà rốt, củ dền, bí đỏ,…
• Các loại rau như cải xoăn, bông cải, rau bina, rau dền, đậu rồng, đậu bắp, rau mồng tơi, cải thìa, giá đỗ, măng tây, cần tây, cải rổ, rau diếp, đậu cove, cải cầu vồng,…
• Các loại hạt như hạt hạnh nhân, hạt lanh, hạt vừng, hạt dẻ cười, hạt mắc ca, hạt hồ đào, hạt phỉ, hạt hướng dương,…
• Các loại đậu như đậu trắng, đậu xanh, đậu phộng, đậu lăng,…
• Hoa quả như cam, dâu tây, quả mọng, xoài, mãng cầu xiêm,, ổi, táo, kiwi,…

Hàm lượng canxi (mg) trong 100gr của một số thực phẩm hàng ngày là:

• Cua đồng: 5,040 mg
• Sữa bột: 939  mg
• Pho mát: 799 mg
• Rau cần: 325 mg
• Cà rốt: 43 mg
• Đậu phộng: 284 mg
• Rong biển: 264 mg
• Cá hồi: 250 mg
• Sữa đậu nành: 224 mg
• Nghêu sò: 190 mg
• Rau đay: 182 mg
• Nấm hương: 180 mg
• Rau dền: 178 mg
• Rau ngót: 169 mg
• Đậu phụ: 164 mg
• Sữa dê và sữa bò tươi: 147 mg
• Lòng đỏ trứng: 134 mg
• Cải thìa: 108 mg
• Táo: 80 mg
• Cải thảo: 45 mg
• Gạo: 13 mg
• Thịt gà: 12 mg
• Thịt lợn nạc: 7 mg

Tư vấn, thiết kế thực đơn cho bà bầu cùng Viện Nghiên cứu và Tư vấn Dinh dưỡng

Mẹ bầu cần được chăm sóc cẩn thận, tuân thủ các nguyên tắc khoa học để cả mẹ và bé đều khỏe mạnh, phát triển tốt. Nếu bạn còn băn khoăn trong việc thiết kế thực đơn dinh dưỡng đầy đủ canxi cho bà bầu cũng như bổ sung các vitamin, khoáng chất phù hợp thì hãy đến với Viện Nghiên cứu và Tư vấn Dinh dưỡng (NRECI) để được các chuyên gia dinh dưỡng, bác sĩ chuyên môn cao hỗ trợ hiệu quả nhất.

Viện NRECI là đơn vị uy tín về dinh dưỡng tại Việt Nam. Bạn có thể tham khảo quy trình tư vấn thiết kế thực đơn cho bà bầu tại đây như sau:

• Bước 1: Xác định tình trạng dinh dưỡng cơ bản của mẹ bầu, đo các chỉ số khối lượng như xương – cơ – nước – mỡ bằng máy phân tích thành phần cơ thể, từ đó đánh giá tốc độ tăng cân của bé qua các giai đoạn.
• Bước 2: Khai thác và đánh giá khẩu phần ăn của phụ nữ mang thai trong 24h, 48h, 72h hay một tuần gần nhất. Đánh giá các nguy cơ về thiếu hụt vi chất dinh dưỡng để có cách xử lý hiệu quả.
• Khai thác thông tin về tiền sử dinh dưỡng, những bệnh từng gặp, phương pháp điều trị hay bệnh lý đang có;
• Khai thác chế độ vận động, tập luyện, nghỉ ngơi, yếu tố tinh thần.
• Tiến hành các xét nghiệm vi chất nếu cần thiết.
• Trực tiếp nói chuyện với bác sĩ, bác sĩ tư vấn dinh dưỡng theo tình hình hiện đại, lộ trình can thiệp, phương pháp kiểm tra, theo dõi khả năng dung nạp tại nhà.
• Bác sĩ hỗ trợ xây dựng thực đơn chi tiết từng bữa hàng ngày theo từng cá thể, đảm bảo đủ chất, thói quen, sở thích ăn uống.

Gia đình cần nắm được vai trò, nhu cầu, cách bổ sung canxi cho bà bầu hợp lý, hiệu quả, đúng cách để bảo đảm sức khỏe của mẹ và sự phát triển của bé. Viện Nghiên cứu và Tư vấn Dinh dưỡng (NRECI) luôn sẵn sàng hỗ trợ khách hàng thiết kế thực đơn hiệu quả nhất.

Đọc thêm:

• Bổ sung sắt cho bà bầu đúng cách theo nhu cầu khuyến nghị
• Ăn gì để bổ sung magie cho bà bầu? Tham khảo 10+ thực phẩm giàu magie
• Bí quyết bổ sung Vitamin A cho bà bầu an toàn, đúng cách