Nguyên nhân mẹ bầu tăng cân nhanh: Hiểu rõ để kiểm soát tốt hơn

Mẹ bầu tăng cân là điều bình thường, việc tăng cân hợp lý sẽ mang đến nhiều lợi ích cho sức khỏe của cả mẹ và bé. Tuy nhiên, có nhiều trường hợp cân nặng của thai phụ tăng cao nhanh bất thường. Để biết nguyên nhân mẹ bầu tăng cân nhanh, mời bạn đọc tham khảo bài viết này của Viện Nghiên cứu và Tư vấn dinh dưỡng (NRECI).

Nguyên nhân mẹ bầu tăng cân nhanh

Nguyên nhân mẹ bầu tăng cân nhanh thường thấy:

Thay đổi nội tiết tố: Sự gia tăng các hormone như estrogen và progesterone khiến cơ thể tích trữ nhiều mỡ và nước hơn, dẫn đến tăng cân trong thai kỳ diễn ra nhanh chóng.

Tăng thể tích máu: Cơ thể mẹ bầu sản xuất nhiều máu hơn để cung cấp oxy và dinh dưỡng cho thai nhi, điều này làm cho mẹ bầu tăng cân.

Sự phát triển của bé, nước ối và nhau thai: Sự phát triển của thai nhi, nhau thai và nước ối là những yếu tố chính góp phần làm tăng cân thai kỳ, vì tất cả đều đòi hỏi không gian và dưỡng chất để phát triển.

Chế độ ăn uống khi mang thai: Ăn nhiều thực phẩm giàu chất béo, đường và ít chất xơ khiến mẹ bầu dễ tăng cân nhanh chóng.

Ít vận động: Ngồi nhiều và ít vận động làm cho năng lượng không được đốt cháy, dẫn đến tích tụ mỡ thừa và tăng cân.

Yếu tố tâm lý: Tâm lý căng thẳng, lo âu khi mang thai có thể khiến mẹ bầu thèm ăn nhiều hơn, góp phần làm thai phụ tăng cân.

Các yếu tố ảnh hưởng đến cân nặng khi mang thai

• Chỉ số BMI trước khi mang thai: Mẹ bầu có chỉ số BMI cao trước khi mang thai có nguy cơ tăng cân nhanh hơn, cao hơn so với bảng cân nặng chuẩn của mẹ bầu.
• Tuổi tác: Mẹ bầu lớn tuổi thường có xu hướng tăng cân nhiều hơn so với mẹ bầu trẻ tuổi.
• Mang thai đôi hoặc đa thai: Mẹ bầu mang thai đôi hoặc đa thai sẽ tăng cân nhiều hơn so với mẹ bầu mang thai đơn.
• Chế độ dinh dưỡng: Chế độ dinh dưỡng bà bầu ảnh hưởng trực tiếp đến mức độ tăng cân. Chế độ ăn không hợp lý sẽ dẫn đến tăng cân không kiểm soát.
• Mức độ vận động: Mức độ vận động và hoạt động thể chất cũng ảnh hưởng lớn đến cân nặng, sức khỏe bà mẹ mang thai. Vận động ít sẽ dẫn đến tích tụ mỡ thừa và tăng cân.

Mẹ bầu tăng cân nhanh có nguy hiểm không? Có ảnh hưởng đến em bé không?

Mẹ bầu tăng cân là điều bình thường, tăng cân hợp lý sẽ giúp cả mẹ và bé có sức khỏe tốt, trẻ phát triển khỏe mạnh, toàn diện. Tuy nhiên, mẹ bầu tăng cân nhanh lại tiềm ẩn những nguy hiểm cho cả mẹ và bé. Theo dõi bảng tăng cân chuẩn của mẹ bầu trong từng giai đoạn để có thể điều chỉnh phù hợp.

Đối với thai phụ: Mẹ bầu tăng cân nhanh rất dễ gặp phải hiện tượng đái tháo đường thai kỳ, dẫn đến nhiều nguy cơ có thể xảy ra như:

• Tăng huyết áp: Dễ bị tăng huyết áp, có thể dẫn đến tiền sản giật, sản giật, tai biến mạch máu não, suy gan, suy thận, thai chậm phát triển, sinh non, và tăng tỷ lệ tử vong chu sinh.
• Sinh non: Nguy cơ sinh non cao hơn, với tỷ lệ 26% ở thai phụ tăng cân nhanh, bị đái tháo đường thai kỳ so với 9,7% ở thai phụ bình thường.
• Đa ối: Tỷ lệ đa ối cao gấp 4 lần so với thai phụ bình thường.
• Sẩy thai và thai lưu: Tăng nguy cơ sẩy thai tự nhiên, cần kiểm tra glucose huyết thường quy.
• Nhiễm khuẩn niệu: Nguy cơ cao hơn nếu glucose huyết không được kiểm soát tốt.
• Ảnh hưởng lâu dài: Có nguy cơ cao tiến triển thành ĐTĐ typ 2, với khoảng 17% đến 63% sẽ bị ĐTĐ typ 2 trong 5 đến 16 năm sau sinh.

Đối với thai nhi: Mẹ bầu tăng cân quá nhanh dẫn đến đái tháo đường sẽ gây ảnh hưởng đến bé chủ yếu trong 3 tháng đầu và 3 tháng cuối của thai kỳ:

• Ba tháng đầu: Có nguy cơ sảy thai tự nhiên, dị tật bẩm sinh.
• Ba tháng cuối: Thai nhi tăng tiết insulin, dẫn đến tăng trưởng quá mức.

Các biến chứng bao gồm:

• Tăng trưởng quá mức và thai to: Tỷ lệ khác nhau theo chủng tộc.
• Hạ glucose huyết tương và bệnh lý chuyển hóa: Chiếm khoảng 15% – 25% ở trẻ sơ sinh của thai phụ tăng cân khi mang thai quá nhanh, bị đái tháo đường thai kỳ.
• Bệnh lý đường hô hấp: Hội chứng nguy kịch hô hấp.
• Dị tật bẩm sinh: Nếu lượng glucose huyết tương của mẹ không được kiểm soát tốt, tỷ lệ dị tật bẩm sinh cao từ 8% – 13%.
• Tử vong ngay sau sinh: Chiếm khoảng 20% – 30%, do tình trạng thiếu oxy và toan máu ở thai nhi.
• Tăng hồng cầu: Thường gặp ở trẻ sơ sinh của thai phụ ĐTĐTK.
• Vàng da sơ sinh: Tăng bilirubin huyết tương do tăng hủy hemoglobin, xảy ra khoảng 25%.
• Ảnh hưởng lâu dài: Tăng tần suất béo phì, nguy cơ đái tháo đường type 2 và tiền đái tháo đường tăng gấp 8 lần khi trẻ đến 19-27 tuổi.

Nguyên nhân mẹ bầu tăng cân nhanh có thể do nhiều yếu tố như chế độ ăn uống không hợp lý, sự thay đổi nội tiết tố trong cơ thể hay thói quen sinh hoạt không cân bằng. Điều này không chỉ ảnh hưởng đến sức khỏe của mẹ mà còn tác động đến sự phát triển của thai nhi.

Do đó, việc theo dõi cân nặng và duy trì một lối sống lành mạnh trong thời kỳ mang thai là rất quan trọng. Mẹ bầu nên tham khảo ý kiến bác sĩ và xây dựng chế độ dinh dưỡng hợp lý để đảm bảo sức khỏe cho cả mẹ và bé. Viện Nghiên cứu và Tư vấn Dinh dưỡng (NRECI) hội tụ các bác sĩ dinh dưỡng giàu kinh nghiệm, sẵn sàng chia sẻ với mẹ những kiến thức thai kỳ chuẩn chỉnh, thực tế giúp chăm sóc sức khỏe mẹ và bé tốt hơn.

Đọc thêm:

• Mẹ bầu tiểu đường thai kỳ ăn gì để con tăng cân?
• Tiểu đường thai kỳ: Tiểu đường thai kỳ khi nào cần tiêm insulin?
• Dấu hiệu của tiểu đường thai kỳ mẹ bầu cần nhận biết sớm