
Vitamin D cho bà bầu thai kỳ khỏe mạnh, bé phát triển tối ưu
Tham vấn y khoa: BS NGUYỄN THỊ HÒA – Nơi công tác: Viện Nghiên cứu và Tư vấn Dinh dưỡng (NRECI) – Chức vụ: Phó Viện Trưởng
Thiếu vitamin D trong thai kỳ sẽ gây nhiều bất lợi cho sức khỏe của cả mẹ và bé. Hơn nữa, ngày càng có nhiều nghiên cứu đánh giá các ảnh hưởng của việc cung cấp không đủ hoặc thiếu vitamin D trong thời gian mang thai. Vì thế, các mẹ cần nên chú ý đáp ứng đủ lượng vitamin D theo khuyến nghị.
Tin liên quan:
- 10+ thực đơn ở cữ cho mẹ sinh thường mau phục hồi, lợi sữa
- Bổ sung magie cho bà bầu có gây táo bón không? Giải đáp từ chuyên gia
- Top 10+ thực phẩm giàu canxi cho mẹ bầu nên bổ sung trong thai kỳ
- Mẹ bầu không tăng cân có sao không? Nguy cơ & Giải pháp từ Chuyên gia
- Dấu hiệu thiếu Canxi ở mẹ bầu và cách bổ sung hiệu quả
Thấu hiểu nỗi lo về dinh dưỡng, bổ sung vitamin D cho bà bầu sao cho đúng và đủ, chuyên gia dinh dưỡng tại Viện Nghiên cứu và Tư vấn Dinh dưỡng (NRECI) chia sẻ một số thông tin hữu ích qua bài viết sau đây, cùng theo dõi nhé.
Vai trò của vitamin D đối với sức khỏe mẹ bầu và thai nhi
Vitamin D là một loại vitamin steroid từ một nhóm prohormone tan trong chất béo. Vitamin D không chỉ cần thiết đối với cơ thể khỏe mạnh mà với phụ nữ mang thai rất quan trọng. Trong đó, các hợp chất quan trọng nhất cho sự phát triển của cơ thể là vitamin D2 và vitamin D3. (2)
Vai trò của vitamin D được biết đến rộng rãi và phổ biến chính là tăng hấp thu và chuyển hóa canxi, photpho nhằm hỗ trợ cải thiện, củng cố sức khỏe xương khớp khỏe mạnh. Hơn nữa, vitamin D còn có vai trò đối với chức năng miễn dịch, phân chia tế bào khỏe mạnh. (2)
Bên cạnh đó, ngày càng có nhiều nghiên cứu tìm thấy mối liên hệ giữa nồng độ vitamin D trong huyết thanh thấp làm tăng nguy cơ mắc một số bệnh ung thư, bệnh tự miễn, kháng insulin và bệnh tim mạch. (2)
Ngoài ra, đối với phụ nữ mang thai, thiếu vitamin D có liên quan đến nhiều nguy cơ về sức khỏe và sinh sản như tiền sản giật, đái tháo đường thai kỳ, sinh non, trẻ nhẹ cân so với tuổi thai, thai nhi bị suy yếu, còi xương ở trẻ sơ sinh, thiếu xương ở trẻ. Hơn nữa, tình trạng rối loạn chức năng miễn dịch, nhau thai bám và tăng huyết áp ở người mẹ cũng có liên quan đến vitamin D. (1)

Không chỉ củng cố xương khớp chắc khỏe, vitamin D còn giữ nhiều vai trò quan trọng đối với miễn dịch và phân chia tế bào. Về phụ nữ mang thai, vitamin D có liên quan đến sự hình thành xương, bệnh còi xương, thiếu xương ở thai nhi và sinh non, tăng huyết áp ở mẹ bầu.
Nhu cầu bổ sung Vitamin D trong thai kỳ
Nhu cầu vi chất dinh dưỡng của phụ nữ mang thai thường tăng cao hơn so với người bình thường. Để xác định cơ thể thiếu hay thừa vitamin D, các mẹ hãy đến gặp bác sĩ và tiến hành đo nồng độ vitamin D trong máu. Phương pháp sẽ đo dạng dự trữ của vitamin D, được gọi là calciferol. Hàm lượng calciferol dưới 12 ng/ ml được xem là thiếu hụt và lượng calciferol trên 20 ng/ ml được xem là đủ.
Dựa vào kết quả mà bác sĩ tư vấn bổ sung vitamin D đáp ứng nhu cầu. Nhu cầu khuyến nghị bổ sung vitamin D theo cho phụ nữ mang thai và cho con bú ở mức 800 IU (20mcg)/ ngày.
Vậy, Nhu cầu khuyến nghị vitamin D cho phụ nữ mang thai và cho con bú là 800IU (20mcg/ ngày).
Cách bổ sung vitamin D an toàn và hiệu quả cho phụ nữ mang thai
Vitamin D là vi chất được cung cấp bởi 3 nguồn: thực phẩm tự nhiên, ánh nắng mặt trời và thực phẩm bổ sung. Các mẹ tận dụng các nguồn cung cấp vitamin D hiệu quả như sau:
Bổ sung vitamin D từ thực phẩm
Các nguồn thực phẩm giàu vitamin D bao gồm cá hồi, cá ngừ, cá thu, trứng, sữa, sò, dầu cá, trứng cá, phô mai, nấm, chế phẩm từ đậu nành nhưđậu hũ, sữa đậu nành,…)
Tuy nhiên, hàm lượng vitamin D trong thực phẩm thường không cao. Nếu chỉ tập trung vào ăn uống thì không đủ đáp ứng vitamin D cho cơ thể, nhất là phụ nữ mang thai. Vì thế, các mẹ nên cần kết hợp với các nguồn bổ sung khác.

Bổ sung vitamin D từ ánh nắng mặt trời
Ánh nắng mặt trời là nguồncung cấp vitamin D tự nhiên tốt nhất. Theo khuyến cáo, thời gian tắm nắng phù hợp ở nước ta là trong khoảng 9-10 giờ sáng hoặc 3-4 giờ chiều. Hầu hết các mẹ có thể tạo đủ vitamin D khi ra nắng hàng ngày trong khoảng thời gian nêu trên trong vòng 10-15 phút với các bộ phận như cẳng tay, bàn tay hoặc chân không che chắn và không dùng kem chống nắng.
Lưu ý rằng, các mẹ nên tắm nắng vào thời gian khuyến cáo. Bởi các khoảng thời gian còn lại có thể mức tia UV ở mức cao, tránh làm ảnh hưởng đến làn da và sức khỏe.
Bổ sung vitamin từ viên uống
Hiện nay trên thị trường, có rất nhiều sản phẩm vitamin uống bổ sung vitamin D dành cho mọi đối tượng và độ tuổi. Nếu như chế độ ăn không đảm bảo vi chất và thiếu tiếp xúc ánh nắng mặt trời, các mẹ có thể tham khảo tư vấn từ bác sĩ chọn loại viên uống vitamin D phù hợp để tránh sự thiếu hụt. Theo nghiên cứu, dạng bổ sung vitamin D3 có hiệu quả hơn trong việc tăng cao mức vitamin D hơn là thực phẩm bổ sung vitamin D2. (3)
Như vậy, để tăng cường bổ sung vitamin D trong trong thai kỳ, các mẹ nên kết hợp ăn uống các thực phẩm giàu vitamin, tắm nắng tự nhiên và bổ sung vitamin D từ viên uống.
Thực phẩm giàu vitamin D cho bà bầu
Sau đây là một số thực phẩm giàu vitamin D cho bà bầu bổ sung vào chế độ ăn uống trong thai kỳ:
Cá hồi
Cá hồi là loại cá béo phổ biến, giàu dinh dưỡng và là nguồn cung cấp vitamin D tuyệt vời cho cơ thể. Theo đó, cá hồi hoang dã thường có hàm lượng vitamin D cao hơn cá hồi nuôi và lượng vitamin D thay đổi tùy vào địa điểm và thời điểm đánh bắt. (4)
Theo cơ sở dữ liệu của USDA, một khẩu phần 100g cá hồi cá hồi Đại Tây Dương nuôi chứa 526 IU vitamin D (tương đương 66%DV). Và 100g cá hồi hoang dã đánh bắt dao động từ 556-924 IU vitamin (tương đương 70-111% DV). (4)

Cá bơn, cá thu
Hai loại cá này cũng là nguồn cung cấp vitamin D dồi dào cho cơ thể. Theo đó, trong khẩu phần 100g, cá thu cung cấp 190 IU và cá bơn cung cấp 643 IU vitamin D. (4)
Cá trích, cá mòi – Thực phẩm giàu vitamin D cho bà bầu
Cá trích là loại cá phổ biến và được ăn khắp thế giới. Mặc dù kích thước cá nhỏ nhưng là nguồn cung cấp vitamin D tuyệt vời. Trong 100g cá trích cung cấp 214 IU vitamin (tương đương 27% DV). (4)
Và cá mòi đóng hộp cũng là thực phẩm bổ sung vitamin D dồi dào. Mỗi khẩu phần 100g cá cung cấp 193 IU vitamin D, tương đương 24% DV. (4)
Dầu gan cá tuyết
Nhìn chung, hầu hết các sản phẩm dầu cá đều giàu vitamin D. Trong đó, không thể không nhắc đến dầu gan cá tuyết – là nguồn vitamin D tuyệt vời.
Trong mỗi thìa cà phê 5ml dầu cá, chứa khoảng 450 IU vitamin D, tương đương 56% DV. Loại dầu cá này còn được dùng để điều trị tình trạng thiếu vitamin D trong nhiều năm. Và trong lịch sử, dầu cá này cũng được dùng điều trị bệnh còi xương, vảy nến, bệnh lao. (4)
Không chỉ giàu vitamin D, dầu gan cá tuyết còn giàu vitamin A và acid béo omega 3 tốt cho sức khỏe.
- Mỗi thìa cà phê 5ml dầu gan cá chứa đến 1350 mcg vitamin A, tương đương 150% DV. (4)
- Acid béo omega 3 trong dầu cá dồi dào giữ vai trò quan trọng đối với sức khỏe tim mạch và làm giảm tình trạng viêm. (4)
Lòng đỏ trứng
Lòng đỏ từ 1 quả trứng lớn chứa đến 37 IU vitamin D, tương đương 5% DV. Thông thường, những con gà nuôi thả rông ngoài trời sẽ tạo ra trứng với hàm lượng vitamin D cao hơn 3-4 lần những con gà nuôi nhốt. (4)

Nấm
Giống với con người, nấm có thể tổng hợp vitamin D khi tiếp xúc với tia UV. Song, nấm sản xuất vitamin D2, trong khi động vật lại sản xuất vitamin D3. Mặc dù vitamin D2 giúp tăng cường lượng vitamin D trong máu nhưng có thể không hiệu quả bằng vitamin D3. (4)
Chỉ có một số loại nấm hoang dã và nấm xử lý UV mới cung cấp vitamin D cao. Trong 1 cốc nấm cremini tiếp xúc với tia UV chứa đến 1110 IU vitamin, tương đương 139% DV. Và morels là một loại nấm mọc hoang, trong mỗi cốc nấm này chứa 136 IU vitamin D, tương đương 17% DV. (4)
Thực phẩm tăng cường vitamin D cho bà bầu
Nguồn vitamin D tự nhiên thường ít, đặc biệt, nếu mẹ ăn chay hoặc không ăn được cá có thể lựa chọn các sản phẩm thực phẩm tăng cường vitamin D bổ sung hàng ngày. Cụ thể như sau:
- Sữa bò: Ở mỗi quốc gia, sữa bò chứa hàm lượng vitamin D khác nhau. Tại Hoa Kỳ, 1 cốc sữa bò 237ml được bổ sung vitamin D chứa 115 IU vitamin D, tương đương đương 15% DV. Bên cạnh đó, sữa bò còn giàu canxi, photpho và các vi chất khác. (4)
- Sữa đậu nành: Các sản phẩm thay thế sữa có nguồn gốc thực vật như sữa đậu nành thường được bổ sung vitamin D cùng với nhiều dưỡng chất khác. Mỗi cốc sữa đậu nành 237ml chứa khoảng 100-119 IU vitamin D, tương đương 13-15% DV. (4)
- Nước cam: Có nhiều công ty tăng cường vitamin D vào nước cam nhằm đáp ứng nhu cầu cho cơ thể. Mỗi cốc nước cam 237ml được tăng cường có thể cung cấp đến 100 IU vitamin D, tương đương 12% DV. (4) Song, với các mẹ có nguy cơ tiểu đường thai kỳ, nên cẩn thận lựa chọn sản phẩm phù hợp.
- Ngũ cốc và bột yến mạch: Một cốc cám lúa mì tăng cường chứa 145 IU vitamin D, tương đương 18% DV. Và trong 1 cốc ngũ cốc gạo tăng cường có 85 IU vitamin D, tương đương 11% DV. (4) Các mẹ lưu ý rằng không phải tất cả các loại ngũ cốc đều chứa vitamin D. Vì thế, khi chọn mua sản phẩm nên kiểm tra nhãn dinh dưỡng để xác định hàm lượng vitamin D trong sản phẩm.

Có thể thấy, thực phẩm chứa vitamin D bao gồm thực phẩm tự nhiên và thực phẩm tăng cường. Trong đó, nguồn cá béo như cá hồi, cá thu, cá bơn, cá trích hay dầu gan cá là nguồn vitamin D tự nhiên dồi dào. Và thực phẩm tăng cường vitamin D có nguồn gốc từ thực vật như sữa đậu nành, sữa bò, ngũ cốc,… phù hợp cho các mẹ ăn chay hoặc không ăn cá.
Câu hỏi thường gặp
Có thể bổ sung vitamin D hoàn toàn từ thực phẩm?
Theo Bác sĩ Nguyễn Võ Trà Mi – Viện Nghiên cứu và Tư vấn Dinh dưỡng (NRECI), các mẹ hoàn toàn có thể bổ sung vitamin D từ thực phẩm nhưng khá khó khăn và có nguy cơ cao không đảm bảo đủ nhu cầu khuyến nghị hàng ngày.
Lý do là vì:
- Hàm lượng vitamin D trong thực phẩm thường không cao, không đủ để đáp ứng nhu cầu của cơ thể, đặc biệt là đối với phụ nữ mang thai và trẻ em. Bên cạnh đó, số lượng thực phẩm chứa vitamin D cũng ít hơn các chất dinh dưỡng khác. Với những người ăn chay hay khó ăn cá thì càng ít thực phẩm chứa vitamin D trong tự nhiên.
- Khả năng hấp thu vitamin D từ thực phẩm phụ thuộc vào nhiều yếu tố: như tuổi tác, tình trạng sức khỏe, chế độ ăn uống,… Do đó, khi thấy mình ăn đầy đủ thì cũng chưa chắc bổ sung đủ lượng vitamin D cho cơ thể.
Bổ sung vitamin D quá nhiều có nguy hiểm không?
Vitamin D an toàn khi dùng với lượng khuyến nghị. Vì thế, điều quan trọng nhất là duy trì mức vitamin D trong ngưỡng bình thường, đáp ứng nhu cầu khuyến nghị 400 IU vitamin D mỗi ngày đối với phụ nữ có thai và cho con bú. Hoặc, có thể dành 15-30 phút tắm nắng mỗi ngày. Các mẹ không nên sử dụng vượt quá lượng khuyến nghị trừ các trường hợp được bác sĩ chỉ định. (5)
Trường hợp dùng quá nhiều vitamin D gây ra các tác dụng phụ như suy nhược, khô miệng, buồn nôn, nôn mửa, có thể gây ra lượng canxi trong máu cao. (5)
Trên đây là những thông tin về vitamin D cho bà bầu, mong rằng các mẹ cũng như người thân có thêm kiến thức hữu ích. Từ đó, biết cách xây dựng thực đơn hợp lý và chủ động chăm sóc sức khoẻ để có thai kỳ khỏe mạnh. Để bổ sung vitamin D đủ và đúng, cùng với thực đơn dinh dưỡng khoa học, hãy liên hệ Viện Nghiên cứu và Tư vấn Dinh dưỡng (NRECI) để được các chuyên gia dinh dưỡng hướng dẫn và giải đáp cụ thể mọi thắc mắc về chế độ ăn của mẹ trong quá trình mang thai.
Xem thêm:
- Bổ sung sắt cho bà bầu đúng cách theo nhu cầu khuyến nghị
- Hàm lượng canxi cho bà bầu khuyến nghị trong thai kỳ
- Bổ sung axit folic cho bà bầu 3 tháng đầu
Để lại thông tin để được tư vấn miễn phí
Viện Nghiên cứu và Tư vấn Dinh dưỡng là đơn vị tiên phong trong đào tạo và tư vấn dinh dưỡng cho mọi đối tượng. Chúng tôi cam kết mang đến các khóa học dinh dưỡng, dịch vụ tư vấn dinh dưỡng chuyên nghiệp, uy tín bởi đội ngũ bác sĩ dinh dưỡng giàu kinh nghiệm, nhiệt huyết, năng động.
VIỆN NGHIÊN CỨU VÀ TƯ VẤN DINH DƯỠNG (NRECI)
- 105 Trần Thiện Chánh, Phường 12, Quận 10, TP. HCM
- Hotline: 0888 844 732
- Fanpage: https://www.facebook.com/nreci.org
- Website: https://nreci.org
Tham vấn y khoa

Tôi là Bác sĩ Nguyễn Thị Hòa, hiện đang là Trưởng khoa Dinh dưỡng Nhi tại Viện Nghiên cứu và Tư vấn Dinh dưỡng (NRECI). Tôi có 5 năm kinh nghiệm trong lĩnh vực dinh dưỡng, giúp các bệnh nhân vượt qua tình trạng suy dinh dưỡng, thừa cân béo phì. Ngoài ra, tôi còn khắc phục các vấn đề về bệnh lý như suy thận, tiểu đường, rối loạn chuyển hóa… Sứ mệnh của tôi là mang kiến thức dinh dưỡng chuẩn khoa học tới với cộng đồng, để từ đó góp phần nâng cao tầm vóc và sức khỏe của người Việt Nam. Hy vọng rằng những chia sẻ của tôi sẽ giúp ích phần nào cho công cuộc nâng cao sức khỏe cộng đồng.
Quy trình kiểm duyệt nội dung tại Viện Nghiện cứu và Tư vấn Dinh dưỡng (NRECI)