10+ thực phẩm bổ sung kẽm cho trẻ biếng ăn - NRECI

Kẽm là một trong những nguyên tố vi lượng cần thiết cho cơ thể của trẻ. Trẻ hấp thu kẽm từ chế độ ăn uống để tăng trưởng và phát triển. Tuy nhiên, với các trẻ biếng ăn sẽ có nguy cơ nhiều thiếu hụt dưỡng chất, trong đó có kẽm. Nếu không có biện pháp cải thiện sẽ ảnh hưởng đến sự phát triển toàn diện của trẻ. Để bổ sung kẽm cho trẻ biếng ăn đúng cách, khoa học, hãy cùng theo dõi bài viết sau đây nhé. 

Nhu cầu kẽm ở từng độ tuổi bao nhiêu là đủ? 

Kẽm là nguyên tố vi lượng vô cùng quan trọng đối với sức khỏe của trẻ em và người lớn. Kẽm đóng vai trò hỗ trợ sản xuất, sinh sản và phân chia tế bào, thúc đẩy một số quá trình chuyển hóa của cơ thể. Do đó, việc bổ sung thiếu hay thừa kẽm đều ảnh hưởng đến sức khỏe của cơ thể. 

Như vậy, để bổ sung kẽm phù hợp theo độ tuổi của trẻ, các bậc phụ huynh nên tham khảo khuyến nghị bổ sung kẽm theo liều lượng phù hợp độ tuổi, giới tính bởi Viện Dinh dưỡng quốc gia như sau: 

Nguyên nhân và biểu hiện thiếu kẽm ở trẻ nhỏ

Kẽm cần thiết cho sự tăng trưởng và phát triển bình thường của chức năng về miễn dịch, tiêu hóa, não, nội tiết, xương, cơ, sự tăng trưởng và phát triển toàn diện của cơ thể. Nếu thiếu nguyên tố vi lượng này sẽ gây ra tình trạng suy giảm tiêu thụ năng lượng nên thường gây nên tình trạng thiếu năng lượng tế bào và nhiều dưỡng chất khác. 

Tuy nhiên, theo các bác sĩ và chuyên gia dinh dưỡng, bữa ăn của người Việt Nam hiện thiếu các thực phẩm giàu kẽm, chất lượng bữa ăn kém nên nguy cơ gây thiếu hụt rất cao, đặc biệt với các trẻ nhỏ. 

Do đó, việc tìm hiểu nguyên nhân và biểu hiện thiếu kẽm ở trẻ nhỏ giúp các bậc phụ huynh chăm sóc, bổ sung kẽm cho trẻ phù hợp. 

Nguyên nhân thiếu kẽm ở trẻ nhỏ 

• Chế độ ăn uống không đủ chất 
• Bổ sung đầy đủ chất đạm nhưng tại màng ruột kém hấp thu kẽm kém, dẫn đến tình trạng thất thoát kẽm. 
• Không biết cách chế biến khiến các thực phẩm mất đi chất kẽm 
• Bệnh di truyền từ gia đình 
• Dùng thuốc: thuốc kháng sinh lâu dài sẽ cản trở sự hấp thu kẽm. Nếu càng kéo dài, nồng độ kẽm trong mô và trong máu giảm ảnh hưởng đến các chức năng của nhiều hệ cơ quan khác trong cơ thể. 

Dấu hiệu cho thấy trẻ nhỏ thiếu kẽm 

Biểu hiện thiếu kẽm ở trẻ nhỏ đa dạng, có thể giai đoạn đầu nhẹ nên khó phát hiện, do đó các mẹ cần quan sát và theo dõi tình trạng sức khỏe, dinh dưỡng của trẻ thật kỹ. Sau đây là một số dấu hiệu điển hình cho thấy trẻ nhỏ thiếu kẽm:

• Thiếu dinh dưỡng: trẻ chậm tăng trưởng, phát triển, suy dinh dưỡng nhẹ và vừa, trẻ chậm phát triển về chiều cao. 
• Rối loạn tiêu hóa và chuyển hóa: trẻ có những biểu hiện suy giảm tiêu thụ năng lượng như chán ăn, bỏ ăn, giảm ăn, giảm bú, không ăn thịt cá. Đồng thời, hệ tiêu hóa của trẻ không khỏe, thường khó tiêu, táo bón nhẹ, buồn nôn và nôn kéo dài. 
• Rối loạn tâm – thần kinh: trẻ bị rối loạn giấc ngủ thường thấy trẻ khó ngủ, bị thức giấc nhiều lần trong đêm, khóc đêm kéo dài. Đồng thời, trẻ cũng bị suy nhược thần kinh với các biểu hiện đau đầu, dễ bị kích thích, mệt mỏi, khó tập trung, giảm trí nhớ. Bên cạnh đó, cảm xúc của trẻ cũng bị ảnh hưởng, thay đổi thất thường. Do đó, thiếu kẽm ở trẻ nhỏ có thể khiến trẻ trở nên mơ màng, chậm chập, mất điều hòa lời nói, rối loạn vị giác, khứu giác, chậm phát triển vận động, ù lì không chịu vận động, trẻ ăn không ngon,…
• Suy giảm khả năng miễn dịch: khả năng miễn dịch suy yếu, không thể bảo vệ sức khỏe tốt nên dễ mắc các bệnh nhiễm trùng: nhiễm trùng đường hô hấp, viêm đường tiêu hóa, viêm da, viêm niêm mạc,… Hơn nữa, nhiễm trùng còn tái đi tái lại nhiều lần, thường nhất là viêm họng, viêm phế quản. 
• Tổn thương biểu mô: Trẻ có biểu hiện khô da, viêm da, nám da, bong tróc da, dày sừng và nứt gót da hai bên. Đồng thời, cũng bị viêm lưỡi, viêm niêm mạc miệng, vết thương lâu và khó lành, dị ứng, viêm mé móng, tóc giòn dễ gãy, rụng dẫn đến ít và hói tóc. 
• Tổn thương mắt: Khi thiếu kẽm, các tổn thương mắt xảy ra bao gồm sợ ánh sáng, quáng gà, mù đêm, mất khả năng thích nghi với bóng tối, khô mắt và loét giác mạc. 
• Da:các bệnh lý về da như vảy da bong tróc, da khô, kèm theo lưỡi bản đồ… 

Tại sao kẽm quan trọng đối với trẻ biếng ăn?

Theo số liệu thống kê, mỗi 10 trẻ dưới 5 tuổi, có đến 7 trẻ thiếu kẽm và tỷ lệ trẻ em dưới 5 tuổi thiếu kẽm là 69,4%. Con số này đáng báo động, các bậc phụ huynh cần tìm hiểu và chú ý đến sức khỏe trẻ nhỏ nhiều hơn bởi thiếu kẽm sẽ gây nên nhiều ảnh hưởng. 

Kẽm là nguyên tố vi lượng chỉ chiếm một lượng nhỏ trong cơ thể, nhưng là chất không thể thiếu đối với sức khỏe cơ thể, đặc biệt là trẻ nhỏ. Nguyên tố này quan trọng bởi tham gia vào thành phần của hơn 300 enzyme khác nhau. Đồng thời, kẽm được xem là chất xúc tác không thể thiếu của ARN-polymerase trong quá trình nhân bản AND. Đây là một trong những chức năng vô cùng quan trọng giúp kích thích, thúc đẩy sự tăng trưởng của trẻ. 

Kẽm không chỉ là cấu trúc mà còn tham gia vào duy trì chức năng của hàng loạt các cơ quan quan trọng trong cơ thể. Đặc biệt, kẽm còn có khả năng duy trì độ tập trung cao trong não bộ, nếu các trẻ thiếu kẽm ở các cấu trúc thần kinh có thể dẫn đến nhiều ảnh hưởng, gây rối loạn thần kinh. 

Không chỉ vậy, kẽm còn tham gia điều hòa chức năng của hệ thống nội tiết và có trong thành phần các hormone như tuyến thượng thận, tuyến yên và tuyến sinh dục. Hệ thống này giữ vai trò quan trọng trong phối hợp với hệ thống thần kinh trung ương, giúp điều hòa các hoạt động sống trong và ngoài cơ thể của trẻ. 

Không những vậy, kẽm còn giúp trẻ gia tăng cảm giác ngon miệng, cải thiện tình trạng nhẹ cân, suy dinh dưỡng. Đồng thời, thúc đẩy phát triển chiều cao, cải thiện vị giác, tăng cường miễn dịch và tăng khả năng hấp thu giúp trẻ biếng ăn nhanh chóng bắt kịp đà tăng trưởng. 

Bổ sung kẽm cho trẻ biếng ăn

Mặc dù kẽm giữ vai trò quan trọng đối với sự phát triển toàn diện của trẻ nhưng các bậc phụ huynh không nên bổ sung bừa bãi. Theo các bác sĩ, chỉ khi nào tình trạng thiếu kẽm ở trẻ được xác định bằng các biểu hiện lâm sàng, những xét nghiệm sinh hóa hay các trẻ có niêm mạc đường tiêu hóa bị tổn thương dẫn đến giảm nguy cơ hấp thu kẽm,… thì mới được phép bổ sung kẽm. Việc bổ sung kẽm cho trẻ biếng ăn nên thực hiện dưới sự hướng dẫn của bác sĩ để đảm bảo an toàn và hiệu quả.  

Nguồn bổ sung kẽm cho trẻ biếng ăn có thể từ thực phẩm, chế độ ăn uống hằng ngày và các loại thực phẩm chức năng. Tùy vào tình trạng, sức khỏe của trẻ mà các mẹ nên tham khảo cách bổ sung phù hợp. 

Nguồn thực phẩm giàu kẽm

Đối với việc bổ sung các thực phẩm giàu kẽm, các mẹ nên tham khảo tư vấn dinh dưỡng từ bác sĩ, chuyên gia. Hoặc, để chăm sóc con tốt hơn, thiết kế thực đơn dinh dưỡng phù hợp, khoa học hơn qua từng giai đoạn có thể tự mình tham gia các khóa học dinh dưỡng, đào tạo dinh dưỡng từ các bác sĩ, chuyên gia đầu ngành. 

Để không xảy ra tình trạng thiếu kẽm, các bác sĩ khuyên các mẹ trong chế độ ăn uống hằng ngày nên cho trẻ bổ sung đầy đủ các nhóm chất dinh dưỡng, đa dạng thực phẩm. Đặc biệt, chú trọng bổ sung các thực phẩm giàu kẽm có nguồn gốc từ động vật như thịt bò, thịt heo, thịt gia cầm, trứng, các loại động vật có vỏ như hàu, sò, cua, tôm,… 

Các thực phẩm chứa kẽm từ thực vật thường có hàm lượng kẽm thấp, hơn nữa giá trị sinh học cũng thấp nên khả năng hấp thu kẽm từ nguồn này cũng không cao. Do đó, với các trẻ thiếu kẽm, các mẹ nên bổ sung ưu tiên thực phẩm chứa kẽm có nguồn gốc động vật. 

Riêng đối với các trẻ dưới 6 tháng tuổi, sữa mẹ chính là nguồn cung cấp kẽm tốt nhất và dễ hấp thu nhất. Thế nên, các bà mẹ đang cho con bú cần tăng cường bổ sung thực phẩm giàu kẽm để có thể đáp ứng lượng kẽm phù hợp, đảm bảo sự phát triển cho trẻ qua nguồn sữa mẹ.

Một số thực phẩm giàu kẽm mà mẹ nên tham khảo:

• Hàu: 1 con hàu có kích cỡ vừa cung cấp đến 5,3mg kẽm, đồng thời còn bổ sung protein, các vitamin và khoáng chất như vitamin C, B12 và sắt. 
• Sò: 100g thịt sò cung cấp 13.4mg kẽm. Cùng với sò, tôm, cua cùng các loại cá như cái mòi, cá bơn, cá hồi cũng bổ sung kẽm cho trẻ. 
• Các loại đậu: trong 100g đậu Hà Lan chứa 4mg kẽm, và trong 100g đậu nành chứa 3,8mg kẽm. Bên cạnh đó, hầu hết các loại đậu: đậu đen, đậu xanh, đậu đỏ, đậu trắng,… đều cung cấp kẽm cùng với  chất xơ, đạm thực vật tốt cho trẻ. 
• Thịt đỏ và thịt gia cầm: trong 100g thịt cừu chứa 2.9mg kẽm, 100g thịt nạc heo chứa 2.5mg kẽm, 100g thịt bò chứa 2,2mg kẽm, 100g thịt gà ta chứa 1,5mg kẽm. Ngoài kẽm, các loại thịt còn nhiều dưỡng chất cần thiết khác cho cơ thể và sức khỏe của trẻ nhỏ. 
• Các loại hạt: Các loại hạt như hạt bí, hạt óc chó, hạt hạnh nhân, hạt điều, đậu phộng, hạt chia cũng cung cấp một lượng kẽm thiết yếu hằng ngày cho trẻ.
• Rau củ quả: các loại nấm, củ cải, khoai tây, bí ngô, rau xanh như súp lơ, cải bó xôi,… các loại trái cây như ổi, bơ,… cũng là nguồn bổ sung kẽm tốt cho trẻ. 
• Ngũ cốc nguyên hạt: trong 62g yến mạch cung cấp khoảng 0,9 mg kẽm. Cùng với đó, 62g gạo nâu chứa khoảng 0,6 mg kẽm. Bổ sung 1 lát bánh mì nguyên hạt có chứa khoảng 0,5mg kẽm. 
• Sữa và các sản phẩm từ sữa
• Lòng đỏ trứng gà: không chỉ đa dạng dưỡng chất mà còn giàu kẽm, 1 quả trứng gà cung cấp khoảng 3,7 mg kẽm. 

Xem thêm: 

• Bổ sung sắt cho trẻ sơ sinh như thế nào? Hàm lượng bao nhiêu?
• Bổ sung kẽm cho trẻ sơ sinh trong bao lâu? Liều lượng bao nhiêu là đủ?

Thực phẩm chức năng bổ sung kẽm cho trẻ 

Theo các chuyên gia, bổ sung kẽm cho trẻ tốt nhất và an toàn nhất đến từ thực phẩm. Tuy nhiên, vẫn có một số trường hợp trẻ cần phải bổ sung kẽm thông qua đường uống. Điều này các bậc phụ huynh cần phải thận trọng và tìm hiểu cũng như tham khảo tư vấn từ bác sĩ chuyên khoa. 

Bởi kẽm chỉ được coi là an toàn khi trẻ được bổ sung đúng liều lượng. Nếu bổ sung tùy tiện, chưa có sự hướng dẫn từ bác sĩ, đặc biệt thừa kẽm có thể dẫn đến nhiều nguy cơ về rối loạn chuyển hóa và tăng trưởng ở trẻ nhỏ. Hiện nay, có khá nhiều thực phẩm chức năng bổ sung vi chất, kẽm cho trẻ, do đó, các bậc phụ huynh nên đưa con thăm khám và hỏi ý kiến của bác sĩ về sản phẩm phù hợp nhất. 

Cho trẻ uống kẽm vào thời điểm nào trong ngày?

Trong trường hợp trẻ bổ sung kẽm qua đường uống, ngoài các chỉ định, hướng dẫn của bác sĩ, các bậc phụ huynh nên tuân thủ một số nguyên tắc dưới đây để đảm bảo trẻ hấp thu tốt nhất, đem đến hiệu quả và an toàn cho sức khỏe: 

• Thời điểm trẻ uống kẽm tốt nhất là vào buổi sáng. Nên cho trẻ uống trước hoặc 2 tiếng sau ăn, không nên cho trẻ uống khi bụng đang đói vì ảnh hưởng đến hệ tiêu hóa. Đặc biệt với các trẻ hay nôn ói hay mắc bệnh lý dạ dày, nên uống kẽm trong lúc ăn để tránh cơn đau thêm nặng. 
• Nếu cần phải bổ sung các khoáng chất khác cho cơ thể như magie, canxi, sắt,… bố mẹ không nên cho con uống cùng 1 lúc với kẽm, nên bổ sung các khoáng chất cách nhau ít nhất 2 giờ đồng hồ. 

Lưu ý khi bổ sung kẽm cho trẻ biếng ăn

Bổ sung kẽm cho trẻ biếng ăn đúng cách, đúng liều lượng sẽ phát huy tối đa tác dụng, ngược lại sẽ ảnh hưởng sức khỏe cũng như sự phát triển của trẻ. Do đó, các bậc phụ huynh khi bổ sung kẽm cho trẻ cần chú ý: 

• Tham khảo tư vấn và hỏi các ý kiến từ chuyên gia, bác sĩ cũng như đọc kỹ hướng dẫn sử dụng của nhà sản xuất.
• Kẽm chỉ an toàn khi được bổ sung đúng liều lượng khuyến cáo, tức 0,5-1,5mg kẽm nguyên tố/kg cân nặng/ngày đối với trẻ em, tùy vào mức độ và chẩn đoán thiếu kẽm từng bé. 
• Uống bổ sung kẽm sau khi ăn 2 tiếng.
• Không uống các khoáng chất cùng 1 lúc với kẽm, nên cách nhau ít nhất 2 tiếng
• Để tối ưu hóa khả năng hấp thu kẽm của trẻ, chế độ ăn uống nên bổ sung các loại thực phẩm giàu vitamin và khoáng chất như C, A, B6, photpho. Bên cạnh đó, cũng nên giảm các thực phẩm giàu xơ, chất sắt, đồng bởi cản trở sự hấp thu kẽm của cơ thể. 

Khoá học dinh dưỡng Nhi khoa thường cung cấp kiến thức về các yếu tố dinh dưỡng cần thiết cho sự phát triển toàn diện của trẻ, bao gồm các chất dinh dưỡng cơ bản, lượng calo, vitamin, khoáng chất và các chất xơ. Ngoài ra, khoá học cũng có thể bao gồm các vấn đề đặc biệt như dinh dưỡng cho trẻ bị bệnh, dinh dưỡng cho trẻ suy dinh dưỡng, quản lý cân nặng và chế độ ăn uống phù hợp cho trẻ em.

Tham khảo chi tiết khoá học tại: Khoá học Dinh dưỡng Chuyên sâu: Nhi khoa – Vi chất

Mong rằng với những chia sẻ trong bài viết về bổ sung kẽm cho trẻ biếng ăn, các bậc phụ huynh nắm được tình trạng, bổ sung thêm nhiều kiến thức. Từ đó, có thêm kinh nghiệm trong chăm sóc sức khỏe, dinh dưỡng cho trẻ phát triển toàn diện. Bố mẹ có thể tham khảo các khoá học dinh dưỡng Nhi khoa để tìm hiểu về các kiến thức dinh dưỡng chuẩn chỉnh, cho bé phát triển cao lớn, khoẻ mạnh.

Đọc thêm: 

• Trẻ chậm tăng cân nên bổ sung gì? TOP thực phẩm hỗ trợ tăng cân cho trẻ
• Chế độ dinh dưỡng cho trẻ 1 tuổi khoẻ mạnh, phát triển toàn diện
• Bé uống kháng sinh nên bổ sung gì để tốt cho sức khỏe?