Cách bổ sung vitamin D cho trẻ sơ sinh thế nào là đúng và đủ?

Việc bổ sung vitamin D cho trẻ sơ sinh là rất cần thiết và được rất nhiều bà mẹ quan tâm. Vitamin D có thể được bổ sung cho trẻ thông qua nguồn sữa: sữa mẹ, sữa công thức,… hay tắm nắng cũng là phương pháp giúp cơ thể trẻ tổng hợp vitamin D.

Ngoài ra, các chế phẩm vitamin D dạng giọt cũng là phương pháp bổ sung vitamin D cho trẻ được nhiều ba mẹ lựa chọn. Vậy, cách bổ sung vitamin D cho trẻ sơ sinh thế nào là đúng và đủ? Hãy cùng NRECI tìm câu trả lời ba mẹ nhé!

Vai trò của vitamin D đối với trẻ sơ sinh?

Vitamin D là một trong những loại vitamin tan trong dầu rất cần thiết cho cơ thể, đặc biệt là trẻ sơ sinh. Trẻ sơ sinh – thời kỳ hình thành và phát triển hệ thống miễn dịch, khung xương, răng,… rất cần vitamin D. Việc thiếu vitamin D sẽ gây ra những hậu quả vô cùng nghiêm trọng đến sức khỏe của trẻ: còi xương, suy dinh dưỡng, tăng nguy cơ nhiễm khuẩn đường hô hấp, tăng tỉ lệ đái tháo đường tuyp 1 ở trẻ nhỏ,… và nhiều hậu quả nặng nề khác.

Tuy nhiên, nếu lạm dụng việc bổ sung vitamin D cho trẻ sơ sinh, con bạn có thể gặp các vấn đề về ngộ độc vitamin D như: buồn nôn, chán ăn, ảnh hưởng đến chức năng tim, thận,…

Triệu chứng thiếu vitamin D ở trẻ sơ sinh

Thiếu vitamin D ở trẻ sơ sinh có thể gây ra nhiều triệu chứng, một số triệu chứng có thể không rõ ràng và dễ bị bỏ qua. Một số dấu hiệu thiếu vitamin D tiêu biểu ta có thể nhận biết hoặc theo dõi được.

Chậm tăng trưởng và phát triển:

• Trẻ có thể chậm tăng cân, chiều dài và vòng đầu so với chuẩn.
• Trẻ có thể chậm phát triển các mốc quan trọng như lẫy, ngồi, bò và đi.

Bất thường về xương:

• Sọ mềm hoặc chậm cứng (craniotabes): Các xương sọ, đặc biệt là xương chẩm, có thể mềm và dễ lún khi ấn nhẹ.
• Lồng ngực võng (rachitic rosary): Các khớp sườn – sụn sườn phình to, tạo thành một chuỗi các u cục dọc theo lồng ngực.
• Các đầu xương lớn (epiphyseal enlargement): Các đầu xương ở cổ tay, mắt cá chân, và đầu gối có thể to hơn bình thường.
• Chân cong hoặc vòng kiềng (genu varum): Xương đùi và xương chày cong ra ngoài, tạo thành hình chân vòng kiềng.

Yếu cơ và giảm trương lực cơ:

• Trẻ có thể có cơ yếu, giảm trương lực cơ, và chậm phát triển vận động.
• Trẻ có thể chậm đạt các mốc vận động như ngồi, bò, và đi.

Tăng nguy cơ nhiễm trùng:

• Trẻ bị thiếu vitamin D có thể dễ mắc các nhiễm trùng hô hấp như viêm phế quản và viêm phổi.
• Trẻ cũng có thể dễ mắc các nhiễm trùng khác như nhiễm trùng tai và tiêu chảy.

Kích thích và quấy khóc:

• Trẻ bị thiếu vitamin D có thể quấy khóc, kích thích và khó để vỗ trẻ.
• Điều này có thể do cơn đau xương hoặc cơ gây ra.

Vã mồ hôi đầu: Trẻ bị thiếu vitamin D có thể đổ mồ hôi nhiều ở đầu, đặc biệt là khi ngủ. Triệu chứng này thường gặp ở trẻ bị còi xương.

Các triệu chứng này có thể rất khác nhau ở mỗi trẻ và một số trẻ có thể không có triệu chứng rõ ràng. Nếu nghi ngờ con mình bị thiếu vitamin D, cha mẹ nên đưa trẻ đến gặp bác sĩ để được thăm khám và làm các xét nghiệm cần thiết. Bổ sung vitamin D sớm có thể giúp ngăn ngừa các biến chứng lâu dài của tình trạng thiếu vitamin D.

Có cần bổ sung vitamin D cho trẻ sơ sinh hay không?

Nhiều ba mẹ có thắc mắc rằng: Trẻ sơ sinh có cần bổ sung vitamin D không? Câu trả lời của chuyên gia dinh dưỡng là: Có, trẻ sơ sinh cần được bổ sung vitamin D cho đến tuổi ăn dặm. Lý do vì nguồn vitamin D mà trẻ sơ sinh nhận được chủ yếu từ nguồn sữa mẹ hoặc sữa công thức. Nhưng nguồn vitamin D này rất ít, không đủ cho nhu cầu vitamin D mà cơ thể trẻ cần cho sự phát triển thể chất, đặc biệt ở trẻ bú mẹ hoàn toàn, lượng vitamin D trong sữa mẹ thường ít hơn ở sữa công thức.

Chính vì vậy, bác sĩ khuyên rằng ba mẹ nên bổ sung vitamin D cho trẻ sơ sinh đến khi ăn dặm. Vitamin D sẽ được bổ sung từ các nguồn thực phẩm trong độ tuổi ăn dặm như: lòng đỏ trứng, cá, đậu, đỗ, rau quả, sữa chua, phô mai… Trong trường hợp cần thiết, trẻ cần được khám và chẩn đoán, được tư vấn bổ sung vitamin D dạng giọt hay viên uống từ bác sĩ chuyên khoa.

Hàm lượng bổ sung vitamin D cho trẻ sơ sinh bao nhiêu là đủ?

• Đối với trẻ bú mẹ hoàn toàn hoặc chỉ bú mẹ một phần, ba mẹ nên bổ sung 400IU vitamin D dạng giọt hàng ngày cho trẻ. Bổ sung vitamin D duy trì cho đến khi trẻ cai sữa hoặc bước vào thời kỳ ăn dặm. Khi bổ sung vitamin D cho trẻ sơ sinh, ba mẹ cần tuân thủ theo chỉ định của bác sĩ.
• Trong trường hợp trẻ thiếu tháng, nhẹ cân hay có những vấn đề bệnh lý từ khi sinh ra, lượng vitamin D cần bổ sung cho trẻ sơ sinh dao động từ 400 – 800 IU/ngày.
• Việc thiếu hay thừa vitamin D đều gây nên hậu quả rất nghiêm trọng ảnh hưởng trực tiếp đến sức khoẻ và sự phát triển của trẻ, chính vì vậy, ba mẹ cần tuân theo chỉ định của bác sĩ khi bổ sung vitamin D cho trẻ sơ sinh.

Cách bổ sung vitamin D cho trẻ sơ sinh

Vậy ba mẹ nên bổ sung cho vitamin D cho trẻ sơ sinh bằng phương pháp nào? Tắm nắng có phải phương pháp tối ưu giúp cơ thể trẻ hấp thụ vitamin D hay không?

• Hiện nay có rất nhiều tranh cãi về việc có nên cho trẻ sơ sinh tắm nắng để hấp thu vitamin D hay không? Như chúng ta đã biết, ánh sáng mặt trời là nguồn năng lượng tự nhiên giúp cơ thể chuyển hoá dạng tiền vitamin D dự trữ dưới da thành vitamin D. Tuy nhiên, trẻ sơ sinh còn rất non nớt và nhạy cảm – làn da của trẻ sẽ dễ bị bỏng dưới ánh nắng mặt trời. Bác sĩ khuyến cáo ba mẹ nên mặc quần áo mỏng, sử dụng kem chống nắng để hạn chế tối đa khả năng gây hại cho làn da của trẻ.
• Phương pháp an toàn và tối ưu được các bác sĩ khuyên dùng đó chính là bổ sung vitamin D cho trẻ sơ sinh qua đường uống bằng dạng nhỏ giọt. Với phương pháp này, ba mẹ có thể bổ sung vitamin D cho trẻ đúng liều lượng theo chỉ định của bác sĩ, tránh được các nhược điểm bằng phương pháp tắm nắng.
• Chế độ dinh dưỡng của bà mẹ ảnh hưởng trực tiếp đến nguồn sữa – nguồn cung cấp vitamin D cho trẻ. Mẹ nên bổ sung những thực phẩm giàu vitamin D như: lòng đỏ trứng, rau củ, cá, nước trái cây, sữa chua, phô mai,… để nâng cao chất lượng sữa mẹ giúp con yêu phát triển khỏe mạnh mẹ nhé!

Những lưu ý khi bổ sung vitamin D cho trẻ sơ sinh

• Ba mẹ cần tuân thủ chỉ định của bác sĩ khi bổ sung vitamin D cho trẻ sơ sinh.
• Không được bổ sung quá 400 IU vitamin D/ ngày khi không có chỉ định của bác sĩ.
• Ba mẹ và người chăm sóc cần hiểu rõ về cách dùng, liều lượng, định mức bổ sung vitamin D cho trẻ hàng ngày.
• Ưu tiên bổ sung vitamin D qua đường uống bằng dạng giọt.
• Vitamin D và canxi được bác sĩ ưu tiên bổ sung cùng lúc bởi vitamin D giúp tăng khả năng hấp thu canxi.
• Khi trẻ có tiền sử dị ứng hay có biểu hiện bất thường khi bổ sung vitamin D, cần dừng bổ sung ngay lập tức và đưa trẻ tới trung tâm y tế thăm khám.
• Trong các chế phẩm bổ sung vitamin D thường có thành phần đậu nành, nên thông báo với bác sĩ hoặc dược sĩ khi trẻ có tiền sử dị ứng.

Câu hỏi thường gặp

Trẻ sơ sinh bú mẹ có cần bổ sung vitamin D không?

Trẻ sơ sinh bú mẹ hoàn toàn vẫn cần được bổ sung vitamin D hàng ngày. Mặc dù sữa mẹ là nguồn dinh dưỡng tốt nhất cho trẻ sơ sinh, nhưng hàm lượng vitamin D trong sữa mẹ thường không đủ để đáp ứng nhu cầu của trẻ. Hàm lượng vitamin D trong sữa mẹ thấp, chứa khoảng 25 IU vitamin D cho mỗi lít sữa, trong khi nhu cầu vitamin D hàng ngày của trẻ sơ sinh là 400 IU. Ngay cả khi người mẹ bổ sung đủ vitamin D cho bản thân, hàm lượng vitamin D trong sữa mẹ vẫn không đáp ứng được nhu cầu của trẻ.

Uống vitamin D cho trẻ sơ sinh có tác dụng phụ gì không?

Bổ sung vitamin D cho trẻ sơ sinh theo đúng liều lượng và hướng dẫn thường rất an toàn và ít gây tác dụng phụ. Viện Y học Quốc gia Hoa Kỳ (IOM): Xác định lượng tiêu thụ vitamin D tối đa có thể chấp nhận được (UL) là 1000 IU/ngày đối với trẻ sơ sinh từ 0-6 tháng tuổi và 1500 IU/ngày cho trẻ từ 6-12 tháng tuổi.

Các nghiên cứu đã chỉ ra rằng bổ sung vitamin D với liều 400-1000 IU/ngày cho trẻ sơ sinh có tác dụng an toàn, hiệu quả trong việc dự phòng thiếu vitamin D và còi xương, đồng thời không gây ra các tác dụng phụ đáng kể.

Tuy nhiên, điều quan trọng là phải tuân thủ liều lượng khuyến cáo và không tự ý tăng liều mà không có chỉ định của bác sĩ. Việc sử dụng liều cao hơn 1000 IU/ngày ở trẻ sơ sinh cần được thực hiện dưới sự giám sát của bác sĩ, đặc biệt trong trường hợp trẻ có nguy cơ cao mắc các rối loạn liên quan đến vitamin D.

Tuy nhiên, trong một số trường hợp hiếm gặp, trẻ có thể gặp phải một số tác dụng không mong muốn. 

Quá liều vitamin D: Nếu cho trẻ uống vitamin D với liều lượng quá cao trong thời gian dài, trẻ có thể bị quá liều vitamin D. Các triệu chứng của quá liều vitamin D bao gồm buồn nôn, nôn, chán ăn, táo bón, sụt cân, mệt mỏi và lú lẫn. Quá liều vitamin D có thể dẫn đến tăng canxi máu, gây ra các vấn đề như rối loạn nhịp tim, suy thận và lắng đọng canxi ở các mô mềm.

Phản ứng dị ứng: Một số trẻ có thể bị dị ứng với các thành phần trong sản phẩm bổ sung vitamin D, chẳng hạn như chất phụ gia hoặc chất bảo quản. Các dấu hiệu của phản ứng dị ứng có thể bao gồm phát ban, mày đay, ngứa, sưng môi, lưỡi hoặc họng, khó thở hoặc khó nuốt.

Tương tác với các loại thuốc khác: Vitamin D có thể tương tác với một số loại thuốc như thuốc chống co giật, thuốc điều trị HIV và một số thuốc kháng sinh. Sự tương tác này có thể làm tăng hoặc giảm tác dụng của vitamin D hoặc các loại thuốc khác.

Các tác dụng phụ khác: Một số trẻ có thể gặp phải các tác dụng phụ như tiêu chảy, táo bón, đầy hơi hoặc khó chịu ở dạ dày khi bổ sung vitamin D. Những tác dụng phụ này thường nhẹ và tự khỏi sau khi ngừng sử dụng hoặc điều chỉnh liều lượng.

Để giảm thiểu nguy cơ gặp phải các tác dụng phụ, cha mẹ nên: sử dụng sản phẩm vitamin D dành riêng cho trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ. Tuân thủ chặt chẽ liều lượng và hướng dẫn sử dụng từ bác sĩ hoặc dược sĩ. Theo dõi trẻ về các dấu hiệu bất thường và thông báo cho bác sĩ nếu trẻ gặp phải bất kỳ tác dụng phụ nào. Thông báo cho bác sĩ về tất cả các loại thuốc và chất bổ sung khác mà trẻ đang sử dụng để tránh sự tương tác. Nếu cha mẹ có bất kỳ lo ngại nào về việc bổ sung vitamin D cho trẻ, hãy tham khảo ý kiến của bác sĩ nhi khoa để được tư vấn cụ thể.

Trẻ bao nhiêu tháng thì bổ sung vitamin D?

Trẻ nên được bổ sung vitamin D sớm ngay sau khi sinh để dự phòng tình trạng thiếu hụt và các rối loạn liên quan.

Có nên tắm nắng cho trẻ sơ sinh?

Tắm nắng cho trẻ sơ sinh có thể mang lại một số lợi ích. Việc tiếp xúc với ánh nắng mặt trời giúp cơ thể trẻ tổng hợp vitamin D3. Ánh sáng ban ngày có thể giúp điều chỉnh nhịp sinh học và cải thiện chất lượng giấc ngủ của trẻ. Ánh nắng có thể giúp phân hủy bilirubin, giảm nguy cơ vàng da sinh lý ở trẻ sơ sinh.

Bên cạnh đó cần phải lưu ý một số rủi ro như làm tổn thương da vì da của trẻ sơ sinh rất mỏng và nhạy cảm, dễ bị cháy nắng và tổn thương do tia UV. Trẻ sơ sinh dễ bị mất nước và tăng thân nhiệt khi tiếp xúc với nắng nóng trong thời gian dài. Việc tiếp xúc quá mức với tia UV từ giai đoạn sơ sinh và thời thơ ấu có thể làm tăng nguy cơ ung thư da sau này. 

Tóm lại, việc bổ sung vitamin D cho trẻ sơ sinh là vô cùng quan trọng để đảm bảo sự phát triển tối ưu của bé. Tuy nhiên, cha mẹ cần nắm vững những hướng dẫn bổ sung vitamin D cho trẻ sơ sinh đúng cách và an toàn để tránh những rủi ro không đáng có.

Hãy nhớ tham khảo ý kiến bác sĩ, lựa chọn sản phẩm phù hợp, đảm bảo liều lượng và thời gian sử dụng theo khuyến cáo. Đồng thời, cần theo dõi sát sao phản ứng của bé và báo cáo ngay với bác sĩ nếu có bất thường. Bên cạnh đó, để có thêm kiến thức và sự hỗ trợ từ các chuyên gia, cha mẹ có thể tìm đến Viện Nghiên cứu và Tư vấn Dinh dưỡng.

Với đội ngũ chuyên gia giàu kinh nghiệm và tâm huyết, Viện sẽ cung cấp những thông tin mới nhất và tư vấn cụ thể về dinh dưỡng cho từng giai đoạn phát triển của trẻ. Sự kết hợp giữa kiến thức chuyên môn với sự quan tâm và chăm sóc đúng cách, cha mẹ sẽ giúp con yêu có nền tảng sức khỏe vững chắc ngay từ những ngày đầu đời. 

Xem thêm: 

• Trẻ mấy tháng uống vitamin A? Lịch uống vitamin A liều cao cho trẻ
• 10+ thực đơn ăn dặm cho bé 6 tháng, 7 tháng bổ dưỡng, thơm ngon 
• Thực phẩm giàu canxi cho bé: Giúp xương chắc khỏe, tăng chiều cao vượt trội