Bạn đang quan tâm đến thực đơn cho người tiểu đường cao huyết áp phù hợp? Viện Nghiên cứu và Tư vấn Dinh dưỡng (NRECI) sẽ cung cấp thông tin chi tiết và hướng dẫn về các nguyên tắc dinh dưỡng, nhóm thực phẩm, chế độ ăn phù hợp!

Nguyên tắc xây dựng thực đơn cho người tiểu đường cao huyết áp

Một chế độ ăn uống đúng cách không chỉ giúp kiểm soát mức đường huyết và áp lực máu, mà còn cung cấp năng lượng và dưỡng chất cần thiết cho cơ thể. Dưới đây là những nguyên tắc cơ bản khi xây dựng thực đơn cho người tiểu đường cao huyết áp lành mạnh:

• Năng lượng: Thực đơn nên cung cấp đủ lượng calo phù hợp với nhu cầu cơ bản của cơ thể.
• Chất đạm: Đảm bảo lượng chất đạm cung cấp đủ từ các nguồn như thịt gà, cá, đậu, hạt và sữa. Chất đạm giúp duy trì cơ bắp và tạo cảm giác no lâu hơn.
• Chất đường bột: Hạn chế lượng đường tiêu thụ và ưu tiên sử dụng các nguồn đường tự nhiên từ trái cây và rau quả. Tránh các thực phẩm chế biến có chứa đường tinh khiết và đường cao fructose.
• Chất béo: Lựa chọn các loại chất béo không bão hòa và chất béo ít và giàu omega 3 cholesterol như dầu olive, hạt chia và cá hồi. Tránh chất béo bão hòa từ thịt đỏ nhiều mỡ và thực phẩm chế biến có nhiều muối.
• Vitamin và khoáng chất: Thực đơn nên bao gồm các thực phẩm giàu vitamin và khoáng chất như rau xanh, trái cây tươi, hạt và các loại thực phẩm chế biến từ ngũ cốc nguyên hạt. Đặc biệt, việc bổ sung vitamin D, magie và kali là quan trọng để duy trì sức khỏe cho người tiểu đường cao huyết áp.
• Chất xơ: Đảm bảo thực đơn của bạn chứa đủ chất xơ từ các nguồn như rau xanh, quả tươi, hạt và ngũ cốc nguyên hạt. Chất xơ giúp điều chỉnh đường huyết, cải thiện chức năng tiêu hóa và giảm nguy cơ bệnh tim.

Nhóm thực phẩm tốt cho người tiểu đường cao huyết áp

• Rau xanh và quả tươi: Rau xanh như rau cải, bông cải xanh, cải xoăn, cải bắp, cà chua và quả tươi như dứa, lựu, kiwi nên được bao gồm trong thực đơn hàng ngày. Chúng giàu chất xơ, vitamin và khoáng chất, đồng thời chứa ít calo và không chứa cholesterol.
• Ngũ cốc nguyên hạt: Ngũ cốc nguyên hạt như lúa mạch, yến mạch, hạt lanh, hạt chia là nguồn tốt của chất xơ, protein và chất béo không bão hòa. Những loại ngũ cốc này giúp cung cấp năng lượng ổn định và duy trì đường huyết.
• Các loại hạt và hạt có dầu: Hạt hạnh nhân, hạt óc chó, hạt macca và các loại hạt khác là nguồn cung cấp chất béo không bão hòa, chất xơ và chất chống oxy hóa. Chúng giúp giảm nguy cơ bệnh tim và huyết áp cao.
• Cá giàu omega-3: Cá như cá hồi, cá trích, cá mackerel là những nguồn giàu omega-3, có tác dụng làm giảm viêm nhiễm, giảm nguy cơ bệnh tim và huyết áp cao. Việc bao gồm cá trong thực đơn cho người tiểu đường cao huyết áp là rất quan trọng.
• Thịt gà và thịt cá, thịt nạc: Thịt gà không da, thịt cá và thịt nạc là những nguồn protein lành mạnh, giúp duy trì cơ bắp và sức khỏe tổng quát. Hãy chọn những phương pháp nấu nướng, hấp hoặc nướng để giảm lượng chất béo.
• Sữa và sản phẩm từ sữa không đường: Sữa tươi không đường, sữa chua không đường và các loại sữa không béo là nguồn tốt của chất đạm, canxi và các vitamin quan trọng. Chúng giúp duy trì sự cân bằng dinh dưỡng trong thực đơn hàng ngày.
• Đậu và sản phẩm từ đậu: Đậu, đậu hũ, đậu nành là những nguồn chất xơ và chất đạm có giá trị cao, giúp duy trì đường huyết ổn định và tạo cảm giác no lâu hơn.

Người tiểu đường, cao huyết áp không nên ăn gì?

Người mắc tiểu đường và cao huyết áp cần chú ý đến việc lựa chọn thực phẩm để đảm bảo kiểm soát tốt các tình trạng bệnh lý. Dưới đây là những loại thực phẩm mà những người bệnh nên hạn chế trong thực đơn cho người tiểu đường cao huyết áp:

• Thức ăn có nhiều đường: Người tiểu đường và cao huyết áp nên hạn chế hoặc tránh thực phẩm có nhiều đường, bao gồm đồ ngọt, bánh ngọt, đồ ăn nhanh, nước ngọt có ga và một số loại đồ uống có đường.
• Thức ăn giàu chất béo bão hòa: Thực phẩm như thịt đỏ mỡ, thịt gia cầm có da, chả, lạp xưởng và các sản phẩm chứa dầu mỡ bão hòa nên được hạn chế. Chất béo bão hòa có thể gây tăng mỡ máu và tăng nguy cơ bệnh tim mạch.
• Thức ăn chứa natri cao: Các món ăn chứa nhiều muối như món chiên, món nướng, các loại mì gói, gia vị và thực phẩm chế biến có chứa natri cao nên hạn chế. Một lượng muối cao có thể gây tăng huyết áp.
• Đồ uống có cồn: Các loại rượu, bia và đồ uống có cồn nên được hạn chế. Chất cồn có thể gây tăng huyết áp và tác động tiêu cực đến quá trình kiểm soát đường huyết.
  Thức ăn nhanh và đồ ăn chế biến sẵn: Các món ăn nhanh, đồ ăn chế biến sẵn, thức ăn có độ bảo quản cao thường chứa nhiều chất bảo quản, chất điều vị và đường tinh khiết. Chúng không chỉ gây tăng đường huyết mà còn có thể gây tăng huyết áp.
• Hoa quả sấy khô và mứt hoa quả: Các loại hoa quả sấy khô và mứt hoa quả thường có hàm lượng đường cao. Người tiểu đường nên hạn chế tiêu thụ loại thực phẩm này để tránh tăng đường huyết.

Điều quan trọng là bạn phải biết cách duy trì một chế độ ăn cân bằng và có sự đa dạng, kết hợp với các loại thực phẩm khác nhau và tuân thủ theo hướng dẫn của bác sĩ hoặc chuyên gia dinh dưỡng.

Xây dựng mẫu thực đơn cho người tiểu đường cao huyết áp 7 ngày

Người bị tiểu đường cao huyết áp thường cần tuân thủ một chế độ ăn cân đối và lành mạnh để duy trì sức khỏe tốt. Việc ăn uống hợp lý có thể giúp kiểm soát mức đường huyết và áp lực máu, đồng thời cung cấp đủ chất dinh dưỡng cho cơ thể.

Thứ 2

Bữa sáng: Phở gà nạc với rau sống và một ly nước ép bưởi nguyên chất ít đường

• Dùng gà nạc thay vì gà có da giúp giảm lượng chất béo nhưng vẫn cung cấp đầy đủ protein.
• Các rau sống như rau mùi, húng quế, hành lá, giá, và ngò gai cung cấp chất xơ, giúp hấp thụ đường chậm hơn và duy trì mức đường huyết ổn định.
• Nước ép bưởi nguyên chất ít đường cung cấp vitamin C và chất chống oxy hóa.

Bữa trưa: Canh rau đay cua đồng với bò xào cần tây với cơm gạo lứt

• Canh rau đay cua đồng chứa nhiều chất xơ từ rau đay, gồm các loại vitamin (A, C, K) và khoáng chất như canxi, sắt, và kali.
• Thịt bò cung cấp canxi, sắt, vitamin B12 và chứa protein, giúp tạo cảm giác no lâu hơn và kiểm soát mức đường huyết.
• Cần tây chứa nhiều vitamin C, A và cung cấp chất xơ và chất chống oxy hóa, có thể giúp hỗ trợ sức khỏe tim mạch và kiểm soát huyết áp.
• Cơm gạo lứt là một loại cơm chứa hạt gạo nguyên cám, giàu chất xơ, vitamin B, và khoáng chất như sắt và magie. Gạo lứt có chỉ số glycemic thấp hơn so với cơm trắng thông thường, giúp kiểm soát mức đường huyết ổn định hơn. Sự giàu chất xơ trong cơm gạo lứt cũng giúp hấp thụ đường chậm hơn và duy trì cảm giác no lâu hơn.

Bữa tối: Đậu hũ dồn thịt với bông cải xanh luộc với cơm gạo lứt

• Đậu hũ là một nguồn protein thực vật giàu chất xơ, chất béo không bão hòa và các khoáng chất như canxi và sắt.
• Bông cải xanh cũng cung cấp chất xơ, vitamin và khoáng chất giúp hấp thụ đường chậm hơn, hỗ trợ kiểm soát mức đường huyết.

Thứ 3

Bữa sáng: Bánh mì nguyên cám và sữa chua trộn với táo

• Bánh mì nguyên cám được làm từ nguyên liệu là gạo lứt, lúa mì nguyên cám hoặc các loại ngũ cốc nguyên hạt khác. Nó cung cấp chất xơ, vitamin và khoáng chất giúp tăng cường sự bão hòa và hấp thụ đường chậm hơn.
• Sữa chua là một nguồn cung cấp protein và canxi.
• Táo cung cấp chất xơ và vitamin C.

Bữa trưa: Cá lóc nướng mỡ hành cuốn bánh tráng và rau sống

• Cá lóc là nguồn cung cấp protein, chất béo không bão hòa và các khoáng chất như sắt và canxi.  Protein trong cá lóc giúp kiểm soát cảm giác no lâu hơn và hỗ trợ duy trì mức đường huyết ổn định.
• Rau sống là nguồn cung cấp chất xơ và chất dinh dưỡng quan trọng như vitamin C và A.

Bữa tối: Canh sườn non hầm với củ sen, củ năng và cơm gạo lứt

• Thịt sườn non cung cấp protein
• Củ sen và củ năng chứa chất xơ, vitamin và khoáng chất như kali và sắt.

Thứ 4

Bữa sáng: Bún chả cá hà nội và sữa đậu nành ít đường

• Cá chứa protein và các axit béo omega-3 có lợi cho tim mạch.
• Sữa đậu nành ít đường là một lựa chọn tốt thay thế cho sữa động vật, đặc biệt đối với người tiểu đường.  Sữa đậu nành cung cấp protein, canxi, và các vitamin và khoáng chất quan trọng.

Bữa trưa: Cơm sườn và trứng ốp la với canh khoai mỡ nấu tôm

• Cơm sườn và trứng ốp la cung cấp protein, chất béo, vitamin và khoáng chất.
• Khoai mỡ chứa vitamin và khoáng chất Chất xơ từ khoai mỡ cũng hỗ trợ quá trình tiêu hóa và duy trì cảm giác no lâu hơn.
• Tôm chứa protein, iot và chất béo omega-3 và vitamin B

Bữa tối: Vịt kho nghệ và canh cải ngọt và cơm gạo lứt

• Thịt vịt cung cấp protein
• Nghệ chứa chất chống viêm, chống oxy hóa và kháng ung thư cũng như kháng vi khuẩn.

Thứ 5 

Bữa sáng: Cháo lươn đậu xanh và sữa bổ sung dành cho người bị tiểu đường cao huyết áp

• Lươn chứa protein, omega-3, kẽm, selen vitamin B12
• Đậu xanh cung cấp chất xơ và các chất dinh dưỡng.
• Sữa bổ sung cho người tiểu đường thường được thiết kế để giảm lượng đường, tăng cường chất xơ và chứa các chất dinh dưỡng quan trọng.

Bữa trưa: Ức gà áp chảo và bánh mì nguyên cám và salad quả bơ

• Ức gà cung cấp protein, chất béo, vitamin và khoáng chất.
• Bánh mì nguyên cám chứa nhiều chất xơ hơn so với bánh mì trắng thông thường và có glycemic thấp hơn.
• Salad quả bơ cung cấp chất xơ, vitamin, chất béo không bão hòa và các chất chống oxy hóa từ quả bơ.

Bữa tối: Nạc heo xào nấm đông cô và canh rong biển đậu hũ và cơm gạo lứt

• Nạc heo là một nguồn protein tốt.
• Nấm đông cô cung cấp chất xơ và các chất dinh dưỡng khác.
• Canh rong biển đậu hũ cung cấp chất xơ từ rong biển và protein từ đậu hũ.

Thứ 6 

Bữa sáng: Xôi gà xé pate với một ly nước cam ép ít đường

• Gạo nếp cung cấp carbohydrate cho cơ thể.
• Thịt gà chứa protein cần thiết cho sự phát triển và sửa chữa cơ bắp. Việc chọn gà không da giúp giảm lượng chất béo bổ sung.
• Nước cam tự nhiên chứa nhiều vitamin C và các chất chống oxy hóa.

Bữa trưa: Bún bò huế nạm và chả bò với dĩa bưởi nhỏ

• Thịt bò trong nạm bò và chả bò chứa protein và các vitamin nhóm B.
• Bún cung cấp carbohydrate cung cấp năng lượng cho cơ thể.
• Bưởi là một loại trái cây giàu vitamin C và chất chống oxy hóa, có thể giúp tăng cường hệ miễn dịch và bảo vệ tế bào khỏi tổn thương.

Bữa tối: Canh cải chua gân bò hầm với nấm rơm kho đậu hũ và cơm gạo lứt

• Cải chua cung cấp vitamin C, chất xơ và chất chống oxy hóa.
• Gân bò là nguồn cung cấp collagen và protein.
• Nấm rơm là một loại nấm giàu chất xơ và chất chống oxy hóa.
• Đậu hũ là một nguồn protein thực vật.

Thứ 7 

Bữa sáng: Bò kho cà rốt khoai tây với bánh mì nguyên hạt.

• Thịt bò chứa protein, sắt và các vitamin nhóm B.
• Cà rốt và khoai tây là nguồn cung cấp carbohydrate, chất xơ và các vitamin và khoáng chất.
• Bánh mì nguyên hạt chứa chất xơ và có chỉ số glycemic thấp hơn so với bánh mì trắng thông thường.

Bữa trưa: Canh bí đỏ nấu tôm và mực xào thơm và cơm gạo lứt

• Bí đỏ chứa chất xơ, vitamin C và các chất chống oxy hóa.
• Tôm là nguồn cung cấp protein và các axit béo omega-3 có lợi cho sức khỏe tim mạch.
• Mực là một nguồn cung cấp protein và các chất dinh dưỡng như sắt và vitamin B12.

Bữa tối: Cá trắm hấp xì dầu và nấm đông cô xào cải ngọt và cơm gạo lứt

• Cá trắm là một nguồn cung cấp protein, chất béo không bão hòa và các axit béo omega-3 có lợi cho sức khỏe tim mạch.
• Nấm đông cô chứa chất xơ và các chất chống oxy hóa.
• Cải ngọt là một nguồn cung cấp vitamin C và chất xơ.

Chủ nhật

Bữa sáng: Nui xào bò với hành tây và một ly trà xanh nguyên chất

• Nui chứa carbohydrate bổ sung năng lượng cho cơ thể
• Thịt bò cung cấp protein và các dưỡng chất cần thiết cho cơ thể. Rau củ như hành tây cung cấp chất xơ và các vitamin.
• Trà xanh nguyên chất không đường có nhiều chất chống oxy hóa và có thể giúp cải thiện sức khỏe tim mạch và hỗ trợ quản lý đường huyết.

Bữa trưa: Bún đậu mắm tôm với đậu hũ và chả cốm và thịt heo nạc luộc

• Đậu hũ cung cấp protein thực vật.
• Thịt heo nạc luộc chứa protein và ít chất béo hơn thịt heo ba chỉ.
• Chả cốm là một món ăn truyền thống được làm từ cốm (gạo nếp) và thịt. Cốm chứa carbohydrate, trong khi thịt cung cấp protein.

Bữa tối: Sườn non hấp tàu xì với cải bó xôi xào tỏi và cơm gạo lứt

• Sườn non là một nguồn cung cấp protein.
• Cải bó xôi chứa chất xơ và các dưỡng chất quan trọng như vitamin C và K.
• Tỏi chứa chất chống viêm.

Việc kết hợp các thành phần giàu chất dinh dưỡng và hương vị truyền thống trong món ăn Việt sẽ không chỉ giúp người tiểu đường cao huyết áp duy trì sức khỏe, mà còn mang lại niềm vui và sự hài lòng trong quá trình ăn uống. Viện Nghiên cứu và Tư vấn Dinh dưỡng (NRECI) hy vọng rằng mẫu thực đơn cho người tiểu đường cao huyết áp phía trên sẽ giúp người bệnh có thêm sự lựa chọn và khám phá ẩm thực Việt Nam trong quá trình quản lý sức khỏe của mình. “Tiểu đường cao huyết áp ăn gì?” bây giờ không còn là câu hỏi quá khó với những người muốn tìm hiểu rồi nhé!

Để biết thêm thông tin về NRECI cũng như các khoá học dinh dưỡng, tư vấn dinh dưỡng và những kiến thức bổ ích về dinh dưỡng, bạn có thể tham khảo tại website chính thức: https://nreci.org/ hoặc fanpage Viện Nghiên cứu và Tư vấn Dinh dưỡng để được hỗ trợ.

Xem thêm:

• Tiểu đường tuýp 2 nên ăn gì? Thực đơn cho người bị tiểu đường tuýp 2
• Chế độ dinh dưỡng cho bà bầu tiểu đường chuẩn khoa học
• Tiểu đường thai kỳ nên ăn hoa quả gì? – Giải đáp từ Chuyên gia

• Địa chỉ: 105 Đường Trần Thiện Chánh, Phường 12, Quận 10, Tp. Hồ Chí Minh
• Hotline: 0888 334 478
• Fanpage: Viện Nghiên Cứu & Tư Vấn Dinh Dưỡng

ThS.BS Lê Thị Thu Huyền

• Thạc sĩ Y học Cổ truyền – Đại học Y Dược TP.HCM
• Giảng viên thỉnh giảng Trường Cao đẳng Y Dược Pasteur
• Giảng viên thỉnh giảng Trường Cao đẳng Y Dược Sài Gòn
• Phó Viện trưởng Viện Nghiên cứu và Tư vấn Dinh dưỡng

Chủ nhiệm đề tài nghiên cứu khoa học:  Đánh giá tác dụng giảm béo của phương pháp cấy chỉ các huyệt khí hải, trung quản, thiên xu, thủy đạo, thủy phân, tứ mãn kết hợp can thiệp chế độ ăn uống trên bệnh nhân béo phì.