Điểm danh những thực phẩm gây táo bón cho trẻ

Bệnh lý táo bón gây ra không ít khó chịu và bất tiện trong đời sống hằng ngày, đặc biệt là ở đối tượng là trẻ nhỏ khi hệ tiêu hóa còn yếu. Vậy đâu là những thực phẩm gây táo bón cho trẻ mà mẹ bỉm nên tránh trong thực đơn hằng ngày. Cùng Viện Nghiên cứu và Tư vấn Dinh dưỡng điểm qua các thông tin cần thiết nhất về tình trạng này để đảm bảo sức khỏe mỗi ngày cho bạn nhỏ nhà mình.

Tìm hiểu chung về bệnh lý táo bón ở trẻ

Táo bón là bệnh lý thường gặp ở trẻ nhỏ, người ta thống kê thấy cứ 20 trẻ có 1 trẻ bị táo bón. Tuy không phải là vấn đề nguy hiểm đến tính mạng nhưng táo bón lại gây ra không ít khó chịu, khiến bé quấy khóc nhiều. Hiểu rõ về bệnh lý bao gồm nguyên nhân và triệu chứng giúp mẹ bỉm phát hiện bệnh nhanh chóng và kịp thời khắc phục, tránh những ảnh hưởng nặng nề xảy ra.

Định nghĩa táo bón

Táo bón là tình trạng trẻ giảm tần suất bài xuất phân bình thường, kèm theo đi khó, đau và tính chất phân cứng, rắn.

Đây là một trong những rối loạn tiêu hóa thường gặp của cơ thể, cản trở sinh hoạt và gây ra nhiều bất cập, khó chịu trong đời sống hằng ngày. Đối với táo bón, bệnh cấp tính có thể gây ra tình trạng tắc ruột và trường hợp nặng cần phải phẫu thuật. Bệnh mãn tính đôi khi không tìm ra nguyên nhân và có những biến chứng khá nặng. Trẻ em là đối tượng dễ mắc táo bón. Song, đây thường là vấn đề tạm thời nên bậc phụ huynh hoàn toàn có thể không cần quá lo lắng và nên bình tĩnh để tìm ra phương án khắc phục biểu hiện nhanh nhất có thể.

Nguyên nhân

trước khi tìm ra những thực phẩm gây táo bón cho trẻ để tránh khi xây dựng thực đơn cho trẻ, ba mẹ cũng nên hiểu rõ nguyên nhân mắc bệnh. Dưới đây là một số nguyên nhân táo bón chức năng:

• Sai lệch trong cách tập luyện cho trẻ đi đại tiện: Nhiều bậc phụ huynh vì quá nôn nóng nên quá trình tập luyện trẻ đi đại tiện trở nên quá sớm và sai cách. Điều này khiến trẻ sợ, cáu gắt và thường sẽ không hợp tác, phản đối và bỏ qua những lúc muốn đi vệ sinh. Theo thời gian, đây sẽ thành thói quen và khiến việc đi đại tiện ở trẻ ít dần theo thời gian dẫn đến tình trạng táo bón.
• Chế độ ăn uống không hợp lý: Hệ tiêu hóa của trẻ rất yếu, nhạy cảm. Với chế độ ăn không hợp lý, không đủ năng lượng và chế độ ăn đơn điệu, mất cân bằng: nhiều đạm, nhiều tinh bột, thiếu chất xơ và vitamin khiến hệ này bị rối loạn và xảy ra tình trạng táo bón, khô cứng khi đi đại tiện. Thông thường, giai đoạn chuyển đổi chế độ ăn từ sữa mẹ sang ăn dặm hoặc ăn thô rất dễ xuất hiện vấn đề này. Trẻ ăn uống thiếu năng lượng, uống ít nước
• Trẻ nhịn đi đại tiện: Nhiều trường hợp khi trẻ không được hướng dẫn về các nhu cầu cá nhân khiến trẻ không đủ nhận thức và thậm chí là không dám đi đại tiện. Ngoài ra, cũng có nhiều bé vì mãi chơi mà không để ý đến nhu cầu này của mình. Theo thời gian thói quen này sẽ trở thành bệnh lý nếu cha mẹ không kịp thời can thiệp.
• Tác dụng phụ của thuốc: Trẻ hay ốm do thay đổi thời tiết và thường sẽ phải sử dụng nhiều loại thuốc khác nhau. Nếu trong quá trình sử dụng thuốc mà trẻ không uống nhiều nước, ăn nhiều chất xơ hay hoa quả thì có thể gặp phải tác dụng phụ là táo bón.
• Thay đổi không gian, thói quen sinh hoạt: Nguyên nhân này thường đúng với những trẻ đang ở thời điểm bắt đầu đến trường. Do thay đổi không gian, môi trường và thời gian sinh hoạt nên hệ tiêu hóa cơ thể bị rối loạn.
• Một số nguyên nhân tâm lý: sợ bẩn, sợ đau, sợ bị mắng khi đi vệ sinh, sợ đau…

Một số trường hợp táo bón có nguyên nhân thực thể:

• Bệnh lý đường tiêu hóa: Bán tắc ruột, phình hẹp đại tràng, hẹp hậu môn,…
• Bệnh lý thần kinh: Rối loạn đám rối vùng cùng cụt, tổn thương vùng cùng cụt, tổn thương não, bại não,…
• Bệnh lý khác: Suy giáp

Triệu chứng

Biết các triệu chứng của bệnh là cách nhanh nhất để cha mẹ có thể phần nào nhận định được vấn đề mà con đang gặp phải. Từ đó, khâu xử lý sẽ diễn ra nhanh hơn, tránh những biến chứng không mong muốn do chậm chạp ở bước sơ cứu. Những triệu chứng của bệnh táo bón mẹ bỉm nên nhớ 2/ 6 triệu chứng sau:

• Số lần trẻ đi đại tiện trong tuần ít hơn 2 lần/ tuần đối với trẻ 4 tuổi triệu chứng kéo dài ít nhất 1 tháng.
• Trẻ đi cầu khó khăn, đau, nhăn mặt
• Khối lượng phân lớn
• Ít nhất 1 lần/ tuần són phân
• Tiền sử đi cầu khó khăn
• Tiền sử đi cầu khối phân to, cứng rắn, nhịn đi cầu

Trẻ bị táo bón bố mẹ nên làm gì?

Mắc táo bón ở người lớn đã là một vấn đề gây ra không ít bất tiện và khó chịu trong sinh hoạt, với trẻ nhỏ lại càng nghiêm trọng hơn. Điển hình là việc trẻ bị đau, quấy khóc nhiều trong ngày. Do đó, hiểu rõ vấn đề và có cách xử lý đúng, kịp thời là điều cần thiết mà các mẹ bỉm nên biết. Vậy ngoài nắm được thông tin những thực phẩm gây táo bón cho trẻ thì bố mẹ nên làm gì khi trẻ gặp vấn đề này?

Trước hết, điều trị các bệnh lý liên quan đến hệ tiêu hóa, chế độ ăn uống là yếu tố hàng đầu cần quan tâm. Mẹ bỉm nên cân đối lại các loại thực phẩm trong thực đơn hằng ngày của bé.

Với đối tượng là những em bé đang trong giai đoạn bú mẹ thì mẹ bỉm là người cần điều chỉnh lại chế độ ăn, đảm bảo đủ sữa và sữa đủ dưỡng chất. Lúc này, người mẹ cần tuyệt đối tránh những thức ăn cay nóng cũng như chất kích thích, ăn nhiều rau xanh và bổ sung hoa quả tươi. Đặc biệt, mẹ bỉm cũng nên bổ sung thêm nước và sữa.

Đối với những trẻ đã bắt đầu ăn dặm hay ăn thô, mẹ bỉm nên lưu ý về khẩu phần rau xanh, hoa quả tươi trong chế độ ăn. Đồng thời, hãy quan tâm đến các thành phần có trong sữa công thức và bột ăn dặm của trẻ để có những điều chỉnh phù hợp.

Thực tế, hầu hết các bé đều không thích ăn rau và lười uống nước. Do đó, các mẹ hãy tìm các cách chế biến phù hợp để lồng ghép các loại thực phẩm này vào bữa ăn như: làm sinh tố, xay nhuyễn để nấu cháo hoặc tạo thành các hình dạng thú vị, hấp dẫn trẻ nhỏ.

Về cách chăm sóc giai đoạn trẻ bị táo bón cũng rất đáng chú ý. Mẹ bỉm có thể áp dụng một số động tác đơn giản để giảm bớt cơn đau, khó chịu cũng như hạn chế trẻ quấy khóc khiến cơ thể mất sức. Động tác đơn giản với các bước như: xoa bụng từ phải sang trái từ 3 – 4 lần ở các thời điểm giữa hai bữa ăn.

Ngoài ra cũng có thể áp dụng bài tập đạp xe để cải thiện tình trạng. Việc để trẻ vận động tự nhiên, chạy nhảy cũng được khuyến khích để tác động lực đến cơ bụng và hậu môn giúp quá trình đi đại tiện dễ dàng hơn.

Những thực phẩm gây táo bón cho trẻ bố mẹ cần lưu ý

bên cạnh những món ăn có tác dụng tốt đối với sức khỏe nói chung và hệ tiêu hóa nói riêng, vẫn có những thực phẩm gây táo bón cho trẻ. Bố mẹ cần đặc biệt lưu ý đến những vấn đề này để hạn chế các bệnh lý về tiêu hóa.

• Thức ăn nhiều dầu mỡ: Đây là những món ăn luôn thu hút các bé nhỏ nhưng thực chất lại tiềm ẩn nhiều vấn đề cho sức khỏe. Thức ăn chiên xào nhiều dầu mỡ khiến cơ thể tích tụ nhiều mỡ thừa và gây béo phì. Để có thể tiêu thụ hết lượng dầu mỡ này, hệ tiêu hóa sẽ phải hoạt động nhiều hơn. Với bộ máy còn yếu như trẻ nhỏ thì tình trạng táo bón là hoàn toàn khó tránh khỏi. Do đó cần cân chỉnh lại chế độ ăn có và lượng chất béo trong bữa ăn.
• Thịt đỏ: Các thực phẩm này chứa lượng lớn protein cần phải tiêu thụ. Điều này gây nên áp lực lớn đối với hệ tiêu hóa của trẻ nhỏ. Khi không thể tiêu hóa hết, lượng dư tích tụ trong dạ dày là nguyên nhân chính gây khó tiêu, táo bón. Thịt rất cần cho sự phát triển của trẻ tuy nhiên ăn với lượng vừa phải để trẻ không dư thừa đạm.
• Các loại rau củ có vị chát: Thực phẩm có vị chát như ổi, chuối xanh, hồng xiêm,… thường chứa nhiều pectin và tanin. Những chất này sẽ hút nước trong phân, khiến phân khô cứng, khó đi đại tiện dẫn đến táo bón.
• Các loại bánh ngọt, socola: Trẻ nhỏ ăn quá nhiều bánh ngọt cũng có thể gây nên tình trạng táo bón. Những thực phẩm này chứa carbohydrate cao, ít chất xơ nên sẽ tạo áp lực đến hệ tiêu hóa trong quá trình chuyển đổi chất.
• Protein có trong sữa công thức: Nhiều dòng sữa công thức chứa thành phần cao protein khó tiêu hóa gây nên bệnh lý táo bón ở trẻ. Do đó, các mẹ bỉm khi chọn sữa cho con nên quan tâm nhiều hơn đến các thành phần.

Nên bổ sung thực phẩm nào cho trẻ táo bón?

Chăm sóc trẻ nhỏ đã khó, dinh dưỡng của trẻ đang mắc chứng táo bón lại càng phải chú ý nhiều hơn. Việc xây dựng thực đơn cho bé vừa phải đảm bảo yếu tố đủ dưỡng chất vừa phải giảm bớt triệu chứng táo bón. Dưới đây là những thực phẩm dành cho bé ở giai đoạn táo bón:

• Tăng cường các loại thực phẩm có nhiều chất xơ như rau mồng tơi, cải xanh, diếp cá, rau má… Các loại hoa quả tươi như: đu đủ, cam, xoài, táo… Các loại củ như: củ cải, khoai tây, khoai lang…
• Bổ sung nhiều nước cho trẻ
• Bổ sung sữa với công thức phù hợp và nước ép hoa quả cho bé
• Các sản phẩm chứa probiotic và các lợi khuẩn khác cho đường ruột: yakul, sữa chua..

Ghi nhớ những thực phẩm gây táo bón cho trẻ để có thể loại bỏ ra khỏi khẩu phần ăn sẽ là cách hiệu quả trong việc phòng chống táo bón ở trẻ. Đồng thời, kết hợp với các loại thực phẩm giàu chất xơ, uống nhiều nước và để trẻ vận động thoải mái sẽ mang đến sức khỏe tốt và sự phát triển toàn diện ở trẻ. Viện Nghiên cứu và Tư vấn Dinh dưỡng (NRECI) được biết đến là một trong những đơn vị hàng đầu trong lĩnh vực Nghiên cứu, tư vấn và dịch vụ liên quan đến lĩnh vực Dinh dưỡng. Nếu còn bất kỳ những thắc mắc nào, bạn có thể liên hệ ngay với chúng tôi để được hỗ trợ kịp thời.

Xem thêm: 

• Nguyên nhân gây táo bón ở trẻ bố mẹ cần lưu ý
• Biểu hiện táo bón ở trẻ sơ sinh

• Địa chỉ: 407/14 Đường Sư Vạn Hạnh, Phường 12, Quận 10, Tp. Hồ Chí Minh 
• Hotline: 0888 334 478
• Fanpage: Viện Nghiên Cứu & Tư Vấn Dinh Dưỡng