Xây dựng thực đơn cho người suy thận mạn

Ở Việt Nam, tỷ lệ mắc bệnh suy thận đang gia tăng không ngừng. Suy thận mang đến không ít phiền toái cho bệnh nhân, từ việc chọn thực phẩm phù hợp, tìm hiểu về các thực phẩm tốt cho thận đến quy định chế độ ăn uống. Xây dựng một chế độ dinh dưỡng đúng cho người suy thận không chỉ quan trọng để bảo vệ chức năng thận mà còn để nâng cao chất lượng cuộc sống trong quá trình điều trị. Hãy cùng NRECI khám phá ngay thực đơn cho người suy thận mạn dưới đây để để giảm bớt lo lắng và tận hưởng một cuộc sống khỏe mạnh hơn.

Thế nào là suy thận mạn?

Thận là cơ quan nằm ở phía sau lưng, ở vị trí dưới cùng của khung xương sườn, hai bên cột sống. Chức năng của thận là loại bỏ chất dư thừa và các tạp chất khác thông qua quá trình sản xuất nước tiểu từ sự chuyển hóa của cơ thể. Khi chức năng thận bị suy giảm hoặc ngừng hoạt động, tình trạng này được gọi là suy thận mạn, khiến khả năng loại bỏ các chất độc hại và dư thừa khỏi máu bị suy giảm.

Suy thận mạn xảy ra khi chức năng lọc máu của thận gặp vấn đề. Khi tình trạng này kéo dài hơn 3 tháng và không thể phục hồi, thì được gọi là bệnh suy thận mạn tính. Thường thì suy thận mạn thường xuất hiện ở những bệnh nhân đã trải qua một thời gian dài mắc tăng huyết áp và đái tháo đường. Đây là một bệnh nguy hiểm, đặc biệt ở giai đoạn đầu khi không có những triệu chứng rõ ràng. Các dấu hiệu cảnh báo thường chỉ xuất hiện khi thận đã bị tổn thương.

Nguyên tắc xây dựng chế độ dinh dưỡng cho người bệnh suy thận mạn

Để đảm bảo quá trình điều trị suy thận mạn hiệu quả, chế độ dinh dưỡng đóng vai trò vô cùng quan trọng. Người bệnh cần hiểu rằng việc ăn uống đúng cách không chỉ giúp duy trì chức năng thận mà còn có thể cải thiện chất lượng cuộc sống. Đặc biệt, nguyên tắc xây dựng chế độ dinh dưỡng trước và sau quá trình lọc máu, dựa trên thực đơn cho người suy thận mạn, cần được tuân thủ một cách cân nhắc và khoa học.

Suy thận mạn trước lọc máu

Những nguyên tắc dinh dưỡng dành cho những người suy thận mạn trước khi lọc máu có thể được biểu thị như sau:

• Năng lượng: Nhu cầu năng lượng hàng ngày của người bệnh suy thận mạn nằm trong khoảng từ 35-40 kcal/kg/ngày.
• Lượng carbohydrate nên ưu tiên chọn thực phẩm ít đạm như: khoai, sắn, miến dong…
• Protein (chất đạm): Sử dụng khoảng 0,6-0,8g/kg/ngày. Tùy thuộc vào mức độ bệnh, yêu cầu protein trong khẩu phần sẽ thay đổi. Nên ưu tiên sử dụng các nguồn protein có giá trị sinh học cao như cá, trứng, thịt nạc, sữa. Giảm lượng protein trong khẩu phần ăn giúp chậm tiến triển của bệnh đến giai đoạn suy thận mạn cuối.
• Chất béo: Hạn chế lượng chất béo trong khẩu phần ăn, không vượt quá 30% tổng năng lượng.
• Các khoáng chất: Bổ sung phốt pho trong khoảng từ 300-600 mg/ngày, canxi từ 900-1200 mg/ngày và natri từ 1000-2000 mg/ngày, tuỳ thuộc vào mức độ phù và huyết áp.
• Kali: Bổ sung khoảng từ 2000-3000 mg/ngày, tuy nhiên, nếu có tăng kali trong máu, phù hay tiểu ít, hạn chế lượng kali dưới 1000 mg. Nên hạn chế việc uống quá nhiều nước canh, vì chúng có chứa nhiều kali.
• Vitamin: Bổ sung các loại vitamin tan trong nước như vitamin B và vitamin C. Nếu người bệnh có dấu hiệu loạn dưỡng xương hoặc cường giáp thì cần bổ sung thêm vitamin D3, có thể tìm thấy trong chất béo.
• Muối: Hạn chế sử dụng muối trong các món ăn chế biến.
• Nước: Cần duy trì cân bằng lượng nước uống và lượng nước tiểu.

Suy thận mạn sau lọc máu

Để kiểm soát bệnh, bệnh nhân suy thận mạn sau lọc máu cần tuân thủ các nguyên tắc ăn uống sau đây:

• Giảm muối và nước: Trong quá trình lọc máu, sự tích tụ natri và nước trong cơ thể tăng lên. Vì vậy, bệnh nhân cần giới hạn việc uống quá nhiều nước để giảm nguy cơ phù, tăng huyết áp và phù phổi cấp. Thiếu máu trong suy thận mạn có thể dẫn đến tăng khối lượng tim, gây suy tim.
• Đảm bảo cung cấp ít nhất 30- 35 Kcal/ngày để đáp ứng nhu cầu năng lượng cần thiết. Hạn chế sử dụng thực phẩm giàu photpho.
• Đảm bảo cung cấp đạm vừa đủ: Chế độ dinh dưỡng cần cung cấp đủ các loại vitamin và khoáng chất. Hãy quan tâm đến việc cung cấp chất đạm trong khẩu phần ăn, vì trong suốt quá trình lọc máu, cơ thể sẽ mất đi khoảng 3-4g chất đạm trong mỗi chu kỳ. Tuy nhiên, không nên bổ sung quá nhiều chất đạm trong khẩu phần ăn, vì điều này có thể làm tăng nồng độ ure và creatinin trong máu trước khi tiến hành lọc máu. Nếu ure máu tăng nhanh và cao, có thể gây ra hội chứng ure huyết cao, với những triệu chứng như đau đầu, buồn nôn và xuất huyết tiêu hóa… Nên bổ sung lượng protein 1.2-1.5g/kg/ngày lượng đạm trong cơ thể.
• Chất béo lựa chọn các loại chất béo tốt như dầu nành, dầu cá, dầu oliu… hạn chế các loại dầu, mỡ, nội tạng động vật
• Chất đường bột: lúa gạo, khoai, sắn, bún phở… nên đa dạng trong chế độ ăn.
• Giới hạn việc tiêu thụ kali: Trong những ngày không thực hiện quá trình lọc máu, bệnh nhân thường gặp hiện tượng tiểu ít, khi nồng độ kali trong máu tăng cao có thể gây rối loạn nhịp tim và đe dọa tính mạng mà không có bất kỳ triệu chứng hay dấu hiệu cảnh báo nào.
• Tùy chỉnh chế độ ăn phù hợp với từng giai đoạn của bệnh và tình trạng sức khỏe, đồng thời theo dõi các dấu hiệu lâm sàng của bệnh nhân.

Người suy thận mạn nên và không nên ăn các loại thực phẩm nào?

Dựa vào nguyên tắc đã nêu ở trên, dưới đây là một số loại thực phẩm nên và không nên ăn trong thực đơn cho người suy thận mạn:

• Những thực phẩm nên bổ sung vào chế độ ăn: Đối với người bệnh, nên chọn những nguồn protein chất lượng cao như trứng, sữa, thịt nạc và cá. Đồng thời, các loại chất bột ít đạm như khoai lang, khoai tây, khoai sọ, bột sắn dây, gạo xay và miến dong cũng nên được ưu tiên. Để đảm bảo sự đa dạng, cũng nên bao gồm các loại rau xanh, củ và quả có hàm lượng đường thấp như cam, bưởi, quýt và táo.
• Những loại thực phẩm nên hạn chế: Tránh tiêu thụ những thực phẩm giàu natri như thức ăn đóng gói, chế biến sẵn, đồ hộp, nước mắm và cá khô. Ngoài ra, cần hạn chế các loại thực phẩm giàu kali như các loại đậu, rau xanh đậm màu (rau muống, rau ngót, rau dền) và các loại trái cây tươi và khô (bơ, thanh long, nho, chuối khô). Cũng nên hạn chế thực phẩm giàu phốt-pho như thịt bò, lòng đỏ trứng, tôm khô, đậu nành và hạt sen khô. Hơn nữa, cần tránh tiêu thụ các loại thực phẩm chứa nhiều chất béo gây hại như nội tạng động vật, bơ và phomai,…

Thực đơn cho người suy thận mạn tính trước và sau lọc máu

Tham khảo 3 thực đơn cho người suy thận trước lọc 

Tham khảo 3 thực đơn cho người suy thận sau lọc

Trên đây là những thông tin về mẫu thực đơn cho người suy thận mạn mà người bệnh  có thể tham khảo. Tuy nhiên, quan trọng nhất là tham khảo ý kiến và hướng dẫn của bác sĩ hoặc chuyên gia dinh dưỡng để có chế độ dinh dưỡng phù hợp với tình trạng sức khỏe của bạn. Chế độ dinh dưỡng đúng cách có thể giúp duy trì chức năng thận và cải thiện chất lượng cuộc sống. Nếu có bất kỳ câu hỏi nào, hãy tham khảo ý kiến ​​bạn có thể liên hệ chuyên gia gia dinh dưỡng tại NRECI để nhận được sự hỗ trợ tốt nhất cho sức khỏe của bạn.

Viện Nghiên cứu và Tư vấn Dinh dưỡng (NRECI) được biết đến là một trong những đơn vị hàng đầu trong lĩnh vực Nghiên cứu, Tư vấn và Đào tạo Dinh dưỡng. Nếu còn bất kỳ những thắc mắc nào, bạn có thể liên hệ ngay với chúng tôi để được hỗ trợ kịp thời.

Xem thêm: 

• Xây dựng thực đơn cho người suy thận độ 5
• Bị sỏi thận nên ăn gì? Chế độ dinh dưỡng hợp lý cho người sỏi thận
• Top 5+ dấu hiệu bệnh sỏi thận cần nhận biết sớm

• Địa chỉ: 105 Đường Trần Thiện Chánh, Phường 12, Quận 10, Tp. Hồ Chí Minh
• Hotline: 0888 334 478
• Fanpage: Viện Nghiên Cứu & Tư Vấn Dinh Dưỡng