Ăn dặm truyền thống là gì? Phương pháp ăn dặm truyền thống kết hợp BLW

Khi bé được khoảng 5-6 tháng tuổi, nhiều cha mẹ bắt đầu cho con ăn dặm. Lúc này có nhiều người phân vân giữa phương pháp ăn dặm truyền thống và ăn dặm tự chỉ huy BLW hay kết hợp cả 2. Hãy tham khảo bài viết này của Viện Nghiên cứu và Tư vấn Dinh dưỡng (NRECI) để hiểu thêm về ăn dặm truyền thống cũng như việc có nên áp dụng đồng thời với ăn dặm tự chỉ huy cho bé không bạn nhé!

Ăn dặm truyền thống là gì?

Phương pháp ăn dặm truyền thống là một cách nuôi con nhỏ đã được sử dụng từ lâu đời và được nhiều thế hệ trước ưa chuộng. Phương pháp này bao gồm việc xay nhuyễn các loại thực phẩm rồi trộn chúng vào thức ăn chính, ban đầu là bột, sau đó đến thịt, cá, rau và củ để làm thành các món cháo, bột cho bé ăn.

Đọc thêm: Mách mẹ “tất tần tật” các phương pháp ăn dặm cho bé

Những lợi ích của ăn dặm truyền thống

Dưới đây là một số lợi ích nổi bật của phương pháp ăn dặm truyền thống:

Dễ dàng kiểm soát lượng thức ăn của bé: Với phương pháp ăn dặm truyền thống, thức ăn được xay nhuyễn và trộn đều vào bữa ăn chính của bé. Điều này giúp các bậc phụ huynh dễ dàng theo dõi và kiểm soát lượng thức ăn mà bé đã tiêu thụ, đảm bảo bé nhận đủ dinh dưỡng cần thiết cho sự phát triển.

Ít bừa bộn hơn: Khi thức ăn được xay nhuyễn và trộn vào bữa ăn chính, bé sẽ ít có cơ hội làm vung vãi thức ăn ra ngoài. Điều này giúp giảm thiểu tình trạng bừa bộn, giữ gìn vệ sinh và tiết kiệm thời gian dọn dẹp sau bữa ăn.

Phù hợp với giai đoạn phát triển của bé: Phương pháp này cho phép các bậc cha mẹ dễ dàng điều chỉnh độ nhuyễn và thành phần dinh dưỡng của thức ăn để phù hợp với từng giai đoạn phát triển của bé. Ban đầu, thức ăn có thể được xay thật nhuyễn để bé dễ dàng nuốt và tiêu hóa. Sau đó, khi bé đã quen dần với việc ăn dặm, thức ăn có thể được chế biến thô hơn để bé học cách nhai và phát triển kỹ năng ăn uống.

Đảm bảo an toàn cho bé: Vì thức ăn đã được xay nhuyễn, nguy cơ bé bị nghẹn hoặc mắc thức ăn trong cổ họng sẽ giảm đi đáng kể.

Dễ dàng chế biến và bảo quản: Thức ăn dặm truyền thống thường được chế biến từ các nguyên liệu dễ tìm và dễ bảo quản. Phụ huynh có thể nấu một lần và chia nhỏ ra các phần để bảo quản trong tủ lạnh hoặc tủ đông, giúp tiết kiệm thời gian và công sức trong những ngày bận rộn.

Nguyên tắc vàng khi cho bé ăn dặm truyền thống

Tập ăn dặm đúng thời điểm

Hãy chỉ bắt đầu tập cho trẻ ăn dặm khi bé đã sẵn sàng. Nếu tập ăn dặm quá sớm, hệ tiêu hóa của trẻ sẽ gặp khó khăn trong việc tiêu hóa thức ăn, dẫn đến việc không hấp thu đầy đủ chất dinh dưỡng và có thể tăng nguy cơ mắc bệnh.

Ngược lại, nếu để trẻ ăn dặm quá muộn, bé sẽ không nhận được đủ chất dinh dưỡng cần thiết cho sự phát triển, dẫn đến tình trạng chậm lớn và suy dinh dưỡng. Các chuyên gia khuyến cáo nên bắt đầu tập cho bé ăn dặm truyền thống từ khi bé được 6 tháng tuổi trở lên.

Lộ trình ăn dặm ban đầu

Trong giai đoạn đầu, mẹ nên cho bé làm quen với thức ăn một cách từ từ, không cần thiết phải ăn nhiều chất và với lượng nhiều. Ban đầu, mẹ có thể cho bé ăn thức ăn lỏng, sau đó chuyển dần sang thức ăn dạng đặc. Tiếp theo là từ thức ăn mịn đến thức ăn thô và từ một nhóm thức ăn sang nhiều nhóm thức ăn khác nhau. Điều này giúp bé dần dần thích nghi và làm quen với các loại thực phẩm mới.

Đa dạng thực đơn

Đa dạng thực đơn là yếu tố quan trọng trong giai đoạn ăn dặm. Mẹ nên kết hợp các nhóm thực phẩm như nhóm tinh bột, nhóm chất béo, nhóm đạm, nhóm vitamin và chất khoáng cần thiết để đảm bảo bé nhận được đầy đủ dinh dưỡng.

Nguồn năng lượng chính

Trong giai đoạn đầu của ăn dặm, thức ăn chỉ là nguồn năng lượng phụ, nguồn năng lượng chính vẫn đến từ sữa mẹ hoặc sữa công thức. Vì vậy, mẹ cần duy trì cho bé uống từ 400-500 ml sữa mỗi ngày.

Có nên cho trẻ ăn dặm truyền thống kết hợp BLW?

Phương pháp ăn dặm tự chỉ huy (BLW) khuyến khích trẻ tự ăn ngay từ đầu. Trẻ có thể tự bốc và ăn thức ăn đặc bằng tay, cho phép trẻ khám phá và làm quen với thức ăn theo tốc độ riêng của mình. Phương pháp này giúp trẻ phát triển kỹ năng ăn uống sớm hơn, tự quyết định khi nào mình no và giảm nguy cơ bị thừa cân về lâu dài.

Kết hợp ăn dặm truyền thống và tự chỉ huy? Có thể kết hợp ăn dặm truyền thống với ăn dặm tự chỉ huy để mang lại lợi ích tối đa cho bé. Tuy nhiên, mẹ cần đặc biệt lưu ý thiết kế chế độ ăn phù hợp với bé, đảm bảo đủ dinh dưỡng và an toàn. Tư vấn dinh dưỡng cho trẻ ăn dặm cùng bác sĩ để xây dựng chế độ ăn hợp lý, đảm bảo sức khỏe và sự phát triển toàn diện cho bé.

Lập kế hoạch ăn dặm truyền thống cho bé

Bắt đầu như thế nào?

Nếm thử lần đầu rất quan trọng để phát triển thói quen ăn uống tốt và giúp trẻ tiếp xúc với nhiều hương vị khác nhau. Thời điểm thích hợp để thử thức ăn là khoảng một giờ sau khi bú sữa và khi trẻ không quá mệt. Trộn thức ăn với một ít sữa mẹ hoặc sữa công thức có thể giúp trẻ dễ dàng chấp nhận hơn.

Những loại thực phẩm nên chọn khi cho bé ăn dặm truyền thống

• Rau mềm, nấu chín: Bao gồm súp lơ xanh, cà rốt, khoai tây, khoai lang, bí ngô, bí đỏ, đậu Hà Lan. Các loại rau này nên được xay nhuyễn, nghiền hoặc dùng làm thức ăn cầm tay cho bé.
• Trái cây mềm: Xoài, chuối, mâm xôi, lê, việt quất hoặc táo nấu chín, mận, đào. Trái cây nên được xay nhuyễn, nghiền hoặc dùng làm thức ăn cầm tay.
• Ngũ cốc: Yến mạch, gạo, hạt diêm mạch, hạt kê. Ngũ cốc cần được nấu chín, nghiền hoặc xay nhuyễn thành kết cấu phù hợp và trộn với một lượng nhỏ sữa mẹ hoặc sữa công thức.

Thời điểm cho bé tập ăn

Bắt đầu với một vài thìa hoặc vài miếng một lần một ngày trong khoảng một tuần để đánh giá xem bé muốn ăn nhiều hay ít hơn. Có thể cho bé ăn các loại thức ăn mới mỗi ngày hoặc lâu hơn và bạn cũng có thể kết hợp các loại thức ăn. Ví dụ, hãy thử trộn ngũ cốc gạo dành cho trẻ sơ sinh với lê, hoặc chuối với bơ. Bạn cũng có thể bắt đầu cho bé uống từng ngụm nước trong cốc để bé quen dần.

Các thực phẩm cần tránh?

Mặc dù việc cho bé ăn nhiều loại thực phẩm khác nhau là rất quan trọng, nhưng có một số loại thực phẩm cần tránh trong chế độ ăn dặm truyền thống để đảm bảo an toàn và sức khỏe cho bé:

• Mật ong: Không bao giờ cho trẻ sơ sinh dưới 12 tháng tuổi ăn mật ong vì nguy cơ bị dị ứng.
• Trứng chưa nấu chín: Trứng có thể chứa vi khuẩn Salmonella, gây nguy cơ mắc bệnh tiêu hóa cho bé.
• Các sản phẩm từ sữa chưa tiệt trùng: Quá trình tiệt trùng sẽ tiêu diệt vi khuẩn. Nếu bé dùng sữa chưa tiệt trùng thì có thể bị nhiễm trùng tiêu hóa.
• Thực phẩm hoặc đồ uống có đường, mặn hoặc chế biến kỹ: Những thực phẩm này thường cung cấp rất ít chất dinh dưỡng. Đường và muối không tốt cho răng và thận của bé.
• Các loại hạt nguyên hạt: Không cho trẻ sơ sinh và trẻ em dưới 5 tuổi ăn vì nguy cơ bị nghẹn. Tham khảo ý kiến ​​bác sĩ nhi khoa trước khi cho trẻ ăn các sản phẩm từ hạt nếu gia đình có tiền sử dị ứng với hạt hoặc nếu con bạn bị dị ứng với các loại hạt khác.
• Các sản phẩm ít béo: Trẻ sơ sinh cần nhiều chất béo hơn người lớn trong chế độ ăn uống của mình.
• Sữa bò: Bạn có thể thêm sữa bò vào thức ăn của bé với lượng nhỏ. Tuy nhiên, không nên dùng sữa bò làm thức uống chính hoặc cho trẻ ăn với lượng lớn vì sữa bò không cung cấp đủ sắt hoặc chất dinh dưỡng cho trẻ.

Các món ăn dặm truyền thống phổ biến cho bé

Giai đoạn 1: Bé khoảng 6 tháng

Thực phẩm nên chọn

• Rau củ xay nhuyễn: Cà rốt, củ cải, củ cải đường, bông cải xanh, bí ngòi, bí đỏ.
• Trái cây xay nhuyễn: Chuối, táo, lê, đào, mơ, mận, dưa.
• Thịt, gia cầm và cá nấu chín kỹ (bỏ hết xương) xay nhuyễn.
• Ngũ cốc: Cơm dành cho trẻ em.

Kết cấu: Bắt đầu với thức ăn xay nhuyễn loãng, sau đó dần đặc hơn khi bé quen với thức ăn rắn.

Đồ uống phù hợp

• Sữa mẹ.
• Sữa công thức cho trẻ sơ sinh.
• Nước đã làm mát (đã đun sôi trước đó).

Xem thêm: 10+ thực đơn ăn dặm cho bé 6 tháng, 7 tháng bổ dưỡng, thơm ngon

Giai đoạn 2: Bé từ 6 đến 9 tháng

Thực phẩm nên chọn

Bao gồm cùng loại thực phẩm như ở giai đoạn đầu và kết hợp:

• Trứng nấu chín
• Cháo và ngũ cốc ăn sáng như bánh quy lúa mì hoặc ngũ cốc yến mạch mịn
• Bánh mì, gạo và mì ống
• Phô mai (tiệt trùng)
• Sữa chua
• Bơ đậu phộng mịn (không đường và muối) – trừ khi trẻ bị dị ứng
• Thịt, gia cầm, cá, đậu Hà Lan, đậu và đậu lăng
• Có thể sử dụng sữa bò tiệt trùng với lượng nhỏ để làm ẩm thực phẩm.

Kết cấu

• Thức ăn xay nhuyễn đặc hơn (thêm ít chất lỏng hơn vào thức ăn xay nhuyễn)
• Nghiền thức ăn với một ít chất lỏng
• Thức ăn mềm
• Kết cấu hỗn hợp – thêm một ít thức ăn nghiền hoặc bào vào thức ăn xay nhuyễn thông thường của bé

Đồ uống phù hợp

• Sữa mẹ (khi bé yêu cầu)
• Sữa công thức – 3 đến 4 lần mỗi ngày (khoảng 600ml tổng cộng mỗi ngày)
• Nước đun sôi để nguội

Giai đoạn 3: Bé từ 9 đến 12 tháng

Thực phẩm nên chọn

Hầu hết các loại thực phẩm gia đình hiện nay đều phù hợp mà không cần thêm nước sốt, nước thịt, muối hoặc đường.

Kết cấu

• Thực phẩm dạng cục
• Thực phẩm thái nhỏ

Đồ uống phù hợp

• Sữa mẹ (theo nhu cầu)
• Sữa công thức cho trẻ sơ sinh (tối đa 400ml một ngày)
• Nước đun sôi để nguội

Để bé ăn dặm ngon miệng hơn và tăng cân tốt, phát triển chiều cao tối đa, cha mẹ nên trang bị những kiến thức cơ bản để chăm sóc, thiết kế thực đơn phù hợp cho con. Trên đây là chia sẻ của Viện Nghiên cứu và Tư vấn Dinh dưỡng về phương pháp ăn dặm truyền thống, lưu ý khi cho bé ăn dặm, kết hợp với ăn dặm tự chỉ huy,… để cha mẹ có thêm kinh nghiệm chăm con tốt hơn.

Xem thêm:

• Ăn dặm kiểu Nhật là gì? Tham khảo thực đơn ăn dặm kiểu Nhật cho bé
• Ăn dặm tự chỉ huy (BLW): Hướng dẫn chi tiết cho mẹ Việt