NHỮNG LẦM TƯỞNG VỀ DINH DƯỠNG: ĂN CHAY SAI CÁCH - KHỎE HƠN HAY MỆT HƠN!

Hiện nay số lượng người ăn chay đang tăng lên rất nhiều, ngoài quan điểm về tôn giáo, người ta còn ăn chay vì mối quan tâm đến sức khỏe. Tuy nhiên, ăn chay sao cho khỏe, sao cho đúng và đủ dinh dưỡng không phải là vấn đề đơn giản và không phải ai cũng có đủ kiến thức và sự kiên trì để có thể thực hiện được.

Ăn chay đúng cách có xu hướng giúp cải thiện và kiểm soát cân nặng, cải thiện và ổn định đường huyết, huyết áp, mỡ máu,… Nhưng ngược lại ăn chay cũng có nhược điểm là không đầy đủ toàn bộ chất dinh dưỡng, chưa kể ăn sai cách lại gây ra phản tác dụng. Trên thực tế ăn chay có rất nhiều trường phái khác nhau, nhưng bài viết ngày hôm nay chỉ phân tích ăn chay được hiểu theo hướng ăn uống thuần thực vật!

Một số kiểu ăn chay thường hay gặp như:

• “Gạo lứt muối mè”: Người ta thường cho rằng ăn gạo lứt, muối mè có thể thanh lọc cơ thể, đào thải độc tố, tiêu trừ được nhiều loại bệnh tật kể cả bệnh ung thư. Về mặt dinh dưỡng, gạo lứt và mè là 2 loại thực phẩm rất tốt vì chúng chứa nhiều chất dinh dưỡng chất lượng như: Đạm, vitamin nhóm B, Canxi, chất xơ,… nếu áp dụng đúng cách sẽ giúp ổn định đường huyết, giảm nguy cơ mắc 1 số bệnh về tim mạch, gout,… nhưng nếu ăn chay kéo dài mà không kết hợp với các thực phẩm khác sẽ dẫn đến thiếu dinh dưỡng và thiếu các vi chất cần thiết.
• “Ăn chay – ăn rau với nước tương”: Đây là cách ăn tương đối cực đoan trong chế độ ăn uống. Mỗi ngày cơ thể cần 4 nhóm chất chính gồm: Đạm, tinh bột, chất béo và xơ, vitamin, khoáng chất với nhu cầu khoảng 1600 – 2000kcal, khi ăn uống với chế độ trên thì cơ thể sẽ không đảm bảo đủ nhu cầu năng lượng cần thiết và về lâu dài sẽ gây mất cân bằng dinh dưỡng.
• “Ăn chay – ăn đậu hủ, nấm, rau củ”. Phương pháp ăn chay này thường thấy ở những nơi ăn chay trường kỳ, chế độ ăn này có thể cung cấp đủ năng lượng và các vitamin cho cơ thể, tuy nhiên khi ăn kéo dài do dùng nhiều dầu, chiên xào có thể làm tăng nguy cơ bệnh lý tim mạch, viêm, dị ứng, thừa cân – béo phì, bên cạnh đó có thể thiếu 1 số chất do thực vật chứa ít hơn động vật các chất cần thiết như Canxi, Sắt, Kẽm, Vitamin B12,…

Mặc dù ăn chay không phải là chế độ ăn lành mạnh nhất, nhưng chúng ta chọn ăn chay cần thì lưu ý những điều sau:

• Ăn gạo lứt muối mè rất tốt nhưng cần hạn chế lượng muối và phải kết hợp thêm các loại rau củ, nấm, đậu để cung cấp thêm vi chất cho cơ thể.
• Ăn đa dạng thực phẩm từ 15-20 loại khác nhau, nếu từ 20-30 loại thì rất tốt, chọn nhiều loại rau, củ trong 1 bữa ăn.
• Nếu có ăn trứng, uống sữa được thì sẽ tốt hơn.
• Sử dụng các phương pháp chế biến như hấp, luộc, trộn thay vì chiên, xào, nướng, giảm nguy cơ thừa cân, béo phì và các bệnh lý liên quan.
• Cân nhắc ăn “mặn” trong thời điểm bệnh nặng hoặc phẫu thuật để tăng cường hấp thu chất dinh dưỡng vì giá trị sinh học chất đạm trong thực vật kém hơn so với động vật.
• Tránh ăn loại thịt gà, sườn, tôm giả,… vì có thể chứa nhiều chất bảo quản, tạo màu… không cần thiết
• Bổ sung 1 số vi chất có thể thiếu trong chế độ ăn chay đặc biệt là B12, ngoài ra còn có: Canxi, Kẽm, Sắt, Magie

Nên tham khảo ý kiến chuyên gia dinh dưỡng để phát hiện sớm những rối loạn hoặc bất thường của cơ thể.

Nguồn: THS. BS Đặng Ngọc Hùng – Viện trưởng Viện Nghiên Cứu & Tư Vấn Dinh Dưỡng – NRECI

Xem thêm: 

• NHỮNG LẦM TƯỞNG VỀ DINH DƯỠNG: GIẢI ĐỘC GAN – GIẢI ĐỘC RUỘT
• NHỮNG LẦM TƯỞNG VỀ DINH DƯỠNG: TẬP THỂ THAO – PHẢI DÙNG THÊM WHEY, BCAA, CARNITINE… THẬM CHÍ LÀ HORMONE MỚI LÊN ĐƯỢC
• NHỮNG LẦM TƯỞNG VỀ DINH DƯỠNG: Ngọt như đường cát, mát như đường phèn!