Thực đơn cho người bị hội chứng ruột kích thích
Tham vấn y khoa: BS NGUYỄN THỊ HÒA – Nơi công tác: Viện Nghiên cứu và Tư vấn Dinh dưỡng (NRECI) – Chức vụ: Phó Viện Trưởng
Hội chứng ruột kích thích không nên ăn gì? Hội chứng ruột kích thích là một bệnh lý trên đường tiêu hóa, phổ biến với người Việt Nam, là hồi chứng rối loạn chức năng tiêu hóa mãn tính, có khả năng tái phát cao. Theo lời khuyên của các chuyên gia dinh dưỡng Viện Nghiên cứu và Tư vấn Dinh dưỡng (NRECI) thì chế độ ăn phù hợp sẽ giúp hỗ trợ cải thiện tình trạng bệnh. Hãy cùng tìm hiểu xem thực đơn cho người bị hội chứng ruột kích thích nên được xây dựng như thế nào nhé!
Hội chứng ruột kích thích là gì?
Hội chứng ruột kích thích (IBS) là một rối loạn chức năng của ruột già, gây ra các triệu chứng đau bụng, rối loạn nhu động ruột, đầy hơi, chướng bụng, táo bón hoặc tiêu chảy. IBS không gây tổn thương thực thể cho ruột già và không phải là một bệnh nguy hiểm đến tính mạng. Tuy nhiên, IBS có thể ảnh hưởng đáng kể đến chất lượng cuộc sống của người bệnh. Vậy ai có nguy cơ mắc hội chứng ruột kích thích?
- Hội chứng ruột kích thích có thể xảy ra ở mọi lứa tuổi, nhưng thường gặp nhất ở phụ nữ trong độ tuổi sinh sản. Các yếu tố làm tăng nguy cơ mắc IBS phải kể đến như:
- Giới tính: Phụ nữ có nguy cơ mắc IBS cao gấp 2-3 lần nam giới.
- Tuổi tác: IBS thường gặp nhất ở phụ nữ trong độ tuổi sinh sản, nhưng cũng có thể xảy ra ở trẻ em và người cao tuổi.
- Di truyền: Hội chứng ruột kích thích mang tính di truyền và bạn có nguy cơ mắc cao hơn nếu trong gia đình có người bệnh mắc IBS.
- Căng thẳng: Căng thẳng có thể làm trầm trọng thêm các triệu chứng IBS.
- Thay đổi chế độ ăn uống: Chế độ ăn nhiều thức ăn béo, cay hoặc đồ uống có ga, có thể làm khởi phát các triệu chứng IBS. Ngoài ra, hội chứng ruột kích thích có thể đi kèm với các bệnh khác như hội chứng đau cơ xương khớp, trầm cảm, rối loạn lo âu,…
Các triệu chứng hội chứng ruột kích thích thường gặp
Các triệu chứng của IBS thường thay đổi theo thời gian và có thể khác nhau ở mỗi người, bao gồm:
- Đau bụng: Đau bụng là triệu chứng phổ biến nhất của IBS, thường là đau thắt, âm ỉ và thường tập trung ở vùng bụng dưới.
- Rối loạn nhu động ruột: IBS có thể gây ra táo bón, tiêu chảy hoặc cả hai. Táo bón là tình trạng đi ngoài ít hơn 3 lần mỗi tuần, phân cứng và khó đi. Tiêu chảy là tình trạng đi ngoài nhiều hơn 3 lần mỗi ngày, phân lỏng hoặc nhầy.
- Đầy hơi, chướng bụng: Đầy hơi và chướng bụng là triệu chứng thường gặp của IBS. Cảm giác đầy hơi và chướng bụng thường kèm theo cảm giác khó chịu ở bụng.
- Cơn đau bụng sau khi ăn: Cơn đau bụng thường xảy ra trong vòng 30 phút đến 2 giờ sau khi ăn.
Tầm quan trọng của việc ăn uống đúng cách đối với những người bị hội chứng ruột kích thích
Trước hết, một trong những nguyên nhân phổ biến gây ra hội chứng ruột kích thích là chế độ ăn uống kém khoa học, ăn phải các loại thức ăn không đảm bảo an toàn vệ sinh. Để cải thiện tình trạng bệnh thì người bệnh cần thay đổi chế độ ăn uống. Do đó, người bệnh cần nắm được thực đơn cho người bị hội chứng ruột kích thích nên ăn gì, kiêng gì.
Vì hiện nay chưa có thuốc đặc trị cho hội chứng này, nhưng người bệnh hoàn toàn có thể cải thiện bằng cách xây dựng một chế độ dinh dưỡng, cùng với một lối sống khoa học hơn. Nguyên tắc là cần nạp vào cơ thể thực phẩm hỗ trợ giảm các triệu chứng bệnh.
Đồng thời, tránh những loại thực phẩm khiến cho tình trạng bệnh trở nên trầm trọng hơn, nhưng không nên kiêng khem hoàn toàn để tránh làm cho cơ thể không được cung cấp đủ các chất dinh dưỡng cần thiết mỗi ngày.
Mặt khác, một chế độ dinh dưỡng hợp lý sẽ giúp cải thiện tốt tình trạng suy nhược, hấp thu kém của cơ thể do những triệu chứng như đau bụng, chướng bụng, tiêu chảy, táo bón,… do bệnh gây nên. Đồng thời cũng tạo dựng nền tảng sức khỏe tốt, tăng cường hệ thống miễn dịch.
Nguyên tắc về chế độ ăn cho người bị hội chứng ruột kích thích
Trong thực đơn cho người bị hội chứng ruột kích thích – đây là yếu tố ảnh hưởng trực tiếp đến hoạt động của hệ tiêu hóa của người bệnh. Bổ sung các nhóm thực phẩm hữu ích sẽ giúp tăng cường sức khỏe của đường tiêu hóa, tránh tạo áp lực cho dạ dày cũng như đường ruột, hỗ trợ làm giảm các triệu chứng khó chịu. Để có thể xây dựng được thực đơn cho người bị ruột kích thích, cần dựa theo các nguyên tắc sau:
Lựa chọn thực phẩm chất lượng
Khi mua thực phẩm tại các siêu thị hay chợ, bạn cần chú ý lựa chọn các loại thực phẩm sạch, có độ an toàn và không có chứa hóa chất, hay bất kỳ loại chất bảo quản nào. Cụ thể có thể lựa chọn các loại thịt có độ tươi ngon, dễ tiêu hóa: Thịt bò, gà, cừu,… Cá và các loại động vật giáp xác như cá hồi, cá ngừ, tôm, cua,…
Uống đủ lượng nước
Bổ sung đủ lượng nước cho cơ thể cũng là vấn đề trong ăn uống mà người bị hội chứng ruột kích thích cần phải chú ý. Nước có vai trò quan trọng đối với sức khỏe, thành phần không thể thiếu đối với hoạt động của hệ tiêu hóa.
Nước sẽ hỗ trợ quá trình chuyển hóa và giúp tế bào thải độc. Bên cạnh đó, nó cũng giúp vận chuyển oxy cũng như các dưỡng chất đến các tế bào. Nếu cơ thể không được cung cấp đủ nước, người bị hội chứng ruột kích thích rất dễ gặp các vấn đề như giảm khả năng hấp thụ dinh dưỡng, táo bón.
Chia thành nhiều bữa ăn trong ngày
Với thực đơn cho người bị hội chứng ruột kích thích, các chuyên gia cũng tư vấn dinh dưỡng cho người bệnh với điểm lưu ý cần ăn thành nhiều bữa nhỏ trong ngày. Cụ thể khoảng hơn 2 tiếng nên ăn một bữa, vì ăn nhiều thực phẩm trong cùng một bữa có thể gây nên tình trạng đau quặn bụng, tiêu chảy.
Mặt khác, người bệnh có thể tham khảo qua chế độ ăn FODMAP – Chế độ ăn được nghiên cứu chủ yếu cho những người bệnh bị hội chứng ruột kích thích. FODMAP sẽ giúp cải thiện tình trạng bệnh, cũng như một số triệu chứng liên quan đường tiêu hóa khác.
Theo chia sẻ từ các chuyên gia, thông qua kiểm tra thì có nhiều người bệnh cải thiện tốt tình trạng bệnh từ việc ăn uống theo chế độ ít FODMAP. Lợi ích từ chế độ ăn sẽ giúp người bệnh ít đau bụng, xì hơi, táo bón, đau dạ dày hơn. Đồng thời FODMAP cũng mang lại nhiều lợi ích tâm lý, bởi vì các rối loạn về tiêu hóa sẽ gây căng thẳng, có liên quan mật thiết đến các chứng rối loạn về tâm thần như trầm cảm, lo lắng,…
- Trẻ bị viêm ruột có nên uống sữa không? – Giải đáp từ chuyên gia
- Trẻ bị nhiễm khuẩn đường ruột nên ăn gì và hạn chế ăn gì?
- Dinh dưỡng bệnh lý viêm ruột
Thực đơn cho người bị hội chứng ruột kích thích 7 ngày
Thực đơn cho người bị hội chứng ruột kích thích trong 1 tuần, bạn có thể tham khảo từ chia sẻ của các chuyên gia dinh dưỡng đến từ Viện Nghiên cứu và Tư vấn Dinh dưỡng (NRECI). Cụ thể:
| Bữa sáng | Bữa trưa | Bữa xế | Bữa tối | |
| Thứ 2, 5 | – Cháo thịt bằm (Thịt nạc bằm – 20g, gạo – 30g) | – Cơm
– Thịt kho trứng (Trứng – 30g, thịt – 30g) – Bí xanh (luộc) – 200g – Sử dụng nước luộc bí làm canh |
– Chuối – 200g | – Cơm
– Thịt bằm sốt với cà chua (Thịt – 60g, cà chua – 30g) – Rau cải (xào) 200g |
| Thứ 3, 6 | – Bún gà (Bún – 150g, gà – 100g, cà rốt- 100g)
– Sữa đậu nành – 200ml |
– Cơm
– Sườn rim – 60g – Cà tím (xào) – 200g |
– Dưa lê – 200g | – Cơm
– Tôm rang thịt (Tôm – 40g, thịt – 30g) – Bắp cải (luộc) – 200g |
| Thứ 4, 7 | – Phở bò (Phở – 150g, thịt bò – 20g)
– Sữa chua không có lactose – 100ml |
– Cơm
– Đậu hủ nhồi thịt sốt cà chua (Đậu hũ – 50g, thịt – 30g, cà chua – 30g) – Su su (luộc) – 200g |
– Dưa lưới – 200g | – Cơm
– Thịt gà (luộc) – 60g – Rau bí (xào) – 200g |
| Chủ nhật | – Súp khoai tây, nấu cùng thịt bò (Khoai tây – 150g, thịt bò – 30g)
– Sữa hạnh nhân – 200ml |
– Cơm chiên trứng nấu kèm cà rốt (Gạo – 150g, trứng – 2 quả, cà rốt – 50g)
– Canh rau cải ngọt (Rau cải – 200g) |
– Quýt ngọt – 1 quả | – Cơm
– Cá lóc (hấp) – 60g – Canh đậu hũ nấu kèm giá hẹ (Đậu hũ – 30g, giá – 100g, hẹ – 100g) |
Hội chứng ruột kích thích không nên ăn gì? Các thực phẩm nên hạn chế trong thực đơn cho người bị hội chứng ruột kích thích
Tình trạng ruột kích thích có thể trở nên trầm trọng hơn, nếu như người bệnh thường xuyên dung nạp một số loại thực phẩm không phù hợp. Do đó, trong thực đơn cho người bị hội chứng ruột kích thích cần tránh những loại thực phẩm sau:
Thực phẩm gây kích thích ruột
Đồ ăn sống, tái sẽ là kẻ thù làm nặng thêm những triệu chứng của ruột kích thích, Trong các loại thực phẩm sống, luôn tồn tại nhiều vi khuẩn gây hại, khiến đường ruột gặp nhiều rắc rối. Do đó người bệnh cần phải đảm bảo thực đơn của mình ăn chín, uống sôi để bảo vệ sức khỏe tiêu hóa. Những món như rau sống, thịt sống, sushi,… cần phải tránh xuất hiện trong khẩu phần ăn của người bệnh.
Mặt khác, những món ăn như khoai tây chiên, gà rán, pizza,… những loại thức ăn có chứa nhiều dầu mỡ, chất bảo quản không tốt cho hệ tiêu hóa, đặc biệt là người có vấn đề về đường ruột.
Nếu những người bệnh bị hội chứng ruột kích thích ăn phải các loại đồ chiên xào kể trên, vô tình tạo một áp lực lớn cho dạ dày, khiến ruột phải co bóp nhiều hơn để có thể tiêu hóa. Đây chính là nguyên nhân khiến bạn bị đầy hơi, chướng bụng,… Hãy chọn các loại chất béo có nguồn gốc từ thực vật như dầu mè, hướng dương. Tuy nhiên hãy hạn chế các món chiên xào, chỉ nên ăn hấp luộc.
Thực phẩm gây tăng acid và chất kích thích dạ dày
Trong các khóa học dinh dưỡng của các chuyên gia cũng nhắc nhở người bệnh tránh xa các loại đồ ăn cay nóng. Gia vị sẽ làm món ăn trở nên ngon hơn, tuy nhiên đối với người bị hội chứng ruột kích thích thì không nên ăn. Bởi chúng sẽ khiến đường ruột của người bệnh bị kích thích, tăng tiết acid và gây tình trạng co thắt quá mức.
Mặt khác, người bệnh cũng không được sử dụng các chất kích thích như các loại đồ uống có cồn, cà phê, trà, bia rượu. Bởi khi uống các loại đồ uống này sẽ ức chế vi sinh vật, làm tổn thương niêm mạc đường ruột, gây ảnh hưởng xấu cho sức khỏe.
Bên cạnh đó, các chất kích thích còn khiến người bệnh ợ chua, tiêu chảy,… Nếu uống nhiều còn gây tình trạng viêm loét, xuất huyết ống tiêu hóa. Những chất kích thích, gây nghiện này đều gây hại cho người bệnh.
Các loại thực phẩm gây khó tiêu và tăng khí đầy bụng
Các loại đồ ăn cứng cũng cần loại bỏ khỏi thực đơn cho người bị hội chứng ruột kích thích. Thay vào đó nên ăn các món được nấu mềm, cắt nhỏ, thực phẩm dễ tiêu hóa. Vì khi ăn các món ăn khô cứng có thể tạo áp lực cho dạ dày, làm tổn thương niêm mạc dạ dày. Việc tiêu hóa trở nên khó khăn hơn dẫn đến đầy hơi, khó tiêu, chướng bụng.
Ngoài ra, các chế phẩm từ sữa cũng không nên sử dụng, vì những người mắc chứng không dung nạp lactose. Do hệ tiêu hóa của người bệnh không có enzyme phân giải được loại đường này. Sữa không được hấp thụ mà đưa thẳng đến dạ dày, ruột gà. Quá trình lên men ở ruột gà sẽ tạo ra chất khí. Đây cũng được coi là nguồn thức ăn giúp vi sinh vật phát triển, do đó khi uống sữa bò có thể bị đau bụng. Kể cả những món ăn có chứa lượng đường cao như nước ngọt, mứt, trái cây khô, kẹo,… cũng là các loại thực phẩm làm người bệnh bị tiêu chảy, đầy hơi và táo bón.
Hy vọng các thông tin trên có thể giúp bạn biết được thực đơn cho người bị hội chứng ruột kích thích nên bổ sung gì. Bệnh lý này cần chú trọng chế độ dinh dưỡng, nhằm hỗ trợ điều trị bệnh tốt hơn. Bạn có thể tham gia các khoá học dinh dưỡng để trang bị cho mình những kiến thức dinh dưỡng chuẩn chỉnh trong chế độ ăn của người bệnh đường ruột hoặc tư vấn dinh dưỡng cùng bác sĩ để nhận được những lời khuyên phù hợp.
Đọc thêm:
Viện Nghiên cứu và Tư vấn Dinh dưỡng là đơn vị tiên phong trong đào tạo và tư vấn dinh dưỡng cho mọi đối tượng. Chúng tôi cam kết mang đến các khóa học dinh dưỡng, dịch vụ tư vấn dinh dưỡng chuyên nghiệp, uy tín bởi đội ngũ bác sĩ dinh dưỡng giàu kinh nghiệm, nhiệt huyết, năng động.
VIỆN NGHIÊN CỨU VÀ TƯ VẤN DINH DƯỠNG (NRECI)
- 105 Trần Thiện Chánh, Phường 12, Quận 10, TP. HCM
- Hotline: 0888 844 732
- Fanpage: https://www.facebook.com/nreci.org
- Website: https://nreci.org
Tham vấn y khoa
Tôi là Bác sĩ Nguyễn Thị Hòa, hiện đang là Trưởng khoa Dinh dưỡng Nhi tại Viện Nghiên cứu và Tư vấn Dinh dưỡng (NRECI). Tôi có 5 năm kinh nghiệm trong lĩnh vực dinh dưỡng, giúp các bệnh nhân vượt qua tình trạng suy dinh dưỡng, thừa cân béo phì. Ngoài ra, tôi còn khắc phục các vấn đề về bệnh lý như suy thận, tiểu đường, rối loạn chuyển hóa… Sứ mệnh của tôi là mang kiến thức dinh dưỡng chuẩn khoa học tới với cộng đồng, để từ đó góp phần nâng cao tầm vóc và sức khỏe của người Việt Nam. Hy vọng rằng những chia sẻ của tôi sẽ giúp ích phần nào cho công cuộc nâng cao sức khỏe cộng đồng.
Quy trình kiểm duyệt nội dung tại Viện Nghiện cứu và Tư vấn Dinh dưỡng (NRECI)Tư vấn dinh dưỡng cùng Bác sĩ
Tư vấn khóa học dinh dưỡng
Để lại thông tin để được tư vấn miễn phí!
