Chăm sóc sức khỏe thể chất là gì? Mối liên hệ sức khỏe thể chất và tinh thần

Sức khỏe thể chất là nền tảng cho cuộc sống khỏe mạnh và hạnh phúc. Khi bạn khỏe mạnh về thể chất, bạn sẽ có nhiều năng lượng hơn để tận hưởng cuộc sống và đạt được mục tiêu của chính mình. Trong bài viết này, Viện Nghiên cứu và Tư vấn Dinh dưỡng (NRECI) sẽ cùng bạn thảo luận về tầm quan trọng của việc chăm sóc sức khỏe thể chất và một số lời khuyên thiết thực để giúp bạn cải thiện sức khỏe của mình.

Sức khỏe thể chất là gì?

Sức khỏe thể chất là trạng thái khỏe mạnh và sung mãn của cơ thể, không bị bệnh tật hoặc thương tích. Sức khỏe thể chất bao gồm khả năng vận động, duy trì cân nặng hợp lý, miễn dịch khỏe, cơ quan hoạt động hiệu quả và năng lượng dồi dào.

Thể chất tốt có vai trò quan trọng đối với sức khỏe tổng thể, giúp làm giảm nguy cơ mắc các bệnh mãn tính, chẳng hạn như bệnh tim, đột quỵ, tiểu đường loại 2 và một số loại ung thư khác. Hơn nữa, sức khỏe thể chất tốt còn giúp cải thiện sức khỏe tinh thần, tăng cường chất lượng cuộc sống.

 Mối liên hệ giữa sức khỏe thể chất và tinh thần

Sức khỏe thể chất và tinh thần là hai khía cạnh không thể tách rời và chúng có mối liên hệ mật thiết và ảnh hưởng lẫn nhau một cách mạnh mẽ.

Một sức khỏe thể chất tốt mang lại nhiều lợi ích cho sức khỏe tinh thần:

• Khi bạn khỏe mạnh về thể chất, bạn sẽ cảm thấy tràn đầy năng lượng, tỉnh táo, giúp bạn dễ dàng tập trung và suy nghĩ tích cực.
• Tham gia các hoạt động thể chất giúp giải phóng endorphin – loại hormone có tác dụng giảm stress và cải thiện tâm trạng.
• Việc luyện tập thể dục, thể thao thường xuyên giúp bạn có được tinh thần sảng khoái, đầy năng lượng và có giấc ngủ sâu ngon, sâu hơn.
• Các hoạt động thể chất giúp bạn có được vóc dáng săn chắc, cho bạn sự tự tin và có khả năng đối mặt với những thử thách trong cuộc sống.

Ngược lại, chăm sóc sức khỏe tinh thần tốt là “trợ thủ” đắc lực để duy trì sức khỏe thể chất:

• Khi có tinh thần thoải mái và vui vẻ, hệ miễn dịch của bạn sẽ hoạt động hiệu quả hơn, giúp chống lại các nguy cơ bệnh tật tốt hơn.
• Stress và lo âu mãn tính có thể dẫn đến nhiều bệnh mãn tính như tim mạch, ung thư, tiểu đường,…
• Khi có tinh thần lạc quan, bạn sẽ có động lực để vượt qua bệnh tật và hồi phục nhanh hơn.

Vậy nên, chăm sóc sức khỏe thể chất và tinh thần là chìa khóa cho cuộc sống khỏe mạnh, hạnh phúc. Vậy sức khỏe thể chất cần chăm sóc như thế nào?

Cách chăm sóc sức khỏe thể chất

Uống đủ nước

Nước là yếu tố vô cùng quan trọng đối với sức khỏe toàn diện của cơ thể. Nước giúp điều chỉnh nhiệt độ cơ thể, bôi trơn khớp, bảo vệ tủy sống và các mô nhạy cảm khác. Đồng thời, nước còn đảm bảo việc vận chuyển chất dinh dưỡng đến các tế bào diễn ra một cách hiệu quả. (1)

Đối với người trưởng thành, nên uống khoảng tám cốc nước mỗi ngày, tuy nhiên nhu cầu nước có thể thay đổi tùy thuộc vào mức độ hoạt động hàng ngày, khí hậu cũng như tình trạng sức khỏe của mỗi người.

Để đảm bảo cung cấp đủ lượng nước cần thiết cho cơ thể, bạn có thể đặt chai nước trên làm việc để nhắc nhở cơ thể cần bổ sung nước; Có thể thêm trái cây vào nước uống để tăng hương vị. Với những người thường xuyên luyện tập thể dục thể thao, nên uống một cốc nước trước và sau khi tập để bổ sung nước đã mất đi trong quá trình vận động.

Cách tính lượng nước cần uống theo công thức:

Lượng nước uống hàng ngày (lít) = Cân nặng (kg) x 0.04 (lít)

Chẳng hạn như, bạn có cân nặng là 55kg, thì lượng nước uống mỗi ngày sẽ bằng 55 x 0.04 = 2.2 lít nước.

Thiết lập chế độ ăn cân bằng

Thiết lập chế độ ăn cân bằng là một trong những cách chăm sóc sức khỏe thể chất mà bạn không thể bỏ qua. Trong chế độ ăn, ưu tiên lựa chọn các loại trái cây và rau xanh chứa nhiều vitamin, khoáng chất và chất chống oxy hóa.

Đồng thời, hạn chế các thực phẩm chế biến sẵn và đồ chiên rán trong chế độ ăn, bởi chúng thường chứa nhiều chất béo bão hòa, đường và chất bảo quản gây hại cho sức khỏe. Đồ ăn, thức uống chứa nhiều đường không có giá trị dinh dưỡng và có lượng lớn calo gây tăng cân và các vấn đề sức khỏe khác nếu tiêu thụ quá mức.

Hãy nhớ rằng mỗi người sẽ có nhu cầu dinh dưỡng riêng biệt, tùy thuộc vào từng thể trạng và bệnh lý. Thế nên, cần thăm khám, đánh giá và can thiệp dinh dưỡng cùng chuyên gia để có thể xây dựng chế độ ăn phù hợp.

Tham khảo: Nhu cầu dinh dưỡng khuyến nghị cho người Việt Nam

Tăng cường hoạt động thể chất

Việc luyện tập thể dục thể thao mang đến nhiều lợi ích sức khỏe, tăng cường trao đổi chất, cải thiện vóc dáng và giải tỏa căng thẳng công việc, học tập. Bạn có thể bắt đầu với những bài tập đơn giản, đi bộ, chạy bộ, đạp xem,… duy trì hoạt động thể chất ít nhất 30 phút mỗi ngày với cường độ phù hợp. Lượng calo đốt cháy thực tế có thể thay đổi tùy thuộc vào nhiều yếu tố như trọng lượng cơ thể, cường độ hoạt động và mức độ tập luyện.

Ngủ đủ giấc

Ngủ đủ giấc giúp cơ thể phục hồi sau ngày dài và tái tạo năng lượng cho ngày tiếp theo. Cùng với đó, một giấc ngủ chất lượng còn tăng cường hệ miễn dịch, giúp cơ thể chống lại các bệnh tật, cải thiện trí nhớ, khả năng tập trung và hiệu suất làm việc.

Một giấc ngủ đủ, chất lượng thường kéo dài khoảng 7-8 tiếng đảm bảo cơ thể hoạt động một cách tốt nhất. Thời gian ngủ có thể thay đổi đôi chút tùy thuộc vào độ tuổi, cơ địa và mức độ hoạt động hàng ngày của mỗi người. Tuy nhiên, việc duy trì thói quen ngủ sớm, đủ giấc mang lại nhiều lợi ích cho sức khỏe và trạng thái tinh thần.

Chăm sóc sức khỏe thể chất có tác dụng gì?

Giảm nguy cơ bệnh lý

Theo NCBI, việc tập thể dục thường xuyên có tác động tích cực và giảm thiểu nguy cơ mắc các bệnh lý mãn tính, chẳng hạn như tim mạch, đột quỵ, tiểu đường loại 2 và một số loại ung thư khác. (2)

Theo báo cáo của Bộ Y tế, tình hình đái tháo đường ở Việt Nam đang tăng nhanh. Bệnh không chỉ phổ biến ở các khu vực đô thị mà còn lan rộng đến hầu hết các vùng miền khác. Đái tháo đường gây ra nhiều tác động tiêu cực cho sức khỏe, gây tàn phế và thậm chí gây tử vong do thường được phát hiện và điều trị muộn. (3)

Hiện nay, Việt Nam có khoảng 7 triệu người mắc bệnh lý đái tháo đường, với hơn 55% trong số đó đã phát triển các biến chứng. Trong số này, 34% gặp phải biến chứng về tim mạch, 39,5% gặp biến chứng về mắt và thần kinh, và 24% gặp biến chứng về thận. Các biến chứng này không chỉ làm tăng chi phí điều trị y tế mà còn ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống của bệnh nhân.

Cùng với đó, xu hướng tử vong do bệnh tim mạch tại Việt Nam đang gia tăng và bệnh mạch máu não chiếm tỷ lệ cao nhất. Tỷ suất tử vong từ bệnh mạch máu não đã tăng từ 127,3/100.000 dân vào năm 2000 lên 164,9/100.000 dân vào thời điểm 2019. (4)

Cải thiện chức năng hô hấp

Việc tập thể dục đều đặn không chỉ giúp cải thiện chức năng hô hấp mà còn làm giảm các triệu chứng liên quan đến hô hấp, chẳng hạn như khó thở, ho. Bằng cách tập thể dục đều đặn, cơ thể sẽ được rèn luyện để tăng cường khả năng thông khí của phổi, cải thiện sự linh hoạt và giảm cảm giác khó thở. (5)

Giảm căng thẳng, lo lắng

Luyện tập thể dục thể thao không chỉ giúp giải phóng endorphin – loại hormone có tác dụng giảm căng thẳng và cải thiện tâm trạng mà còn giúp giải tỏa năng lượng tiêu cực. Bằng cách tham gia hoạt động thể chất, cơ thể được kích thích để loại bỏ cảm giác căng thẳng và lo lắng, từ đó giúp bạn cảm thấy thư giãn và bình tĩnh hơn. Vận động thể chất còn được xem là phương pháp hiệu quả để quản lý stress và duy trì trạng thái tinh thần tích cực.

Tăng cường thể lực, nâng cao sức khỏe

Các bài luyện tập thể lực giúp tăng cường sức mạnh cơ bắp, sức bền, sự dẻo dai và nâng cao thể lực, cải thiện sức khỏe.

Chẳng hạn như, các bài tập gym sử dụng tạ để tác động lên các nhóm cơ khác nhau sẽ tăng cường sức mạnh cơ bắp ở tay, chân, vai, ngực,… Việc tập luyện đều đặn giúp cải thiện sức bền và khả năng hoạt động lâu dài của cơ bắp mà không gặp mệt mỏi. Các hoạt động chạy bộ, đạp xe, bơi lội giúp nâng cao sức bền tim mạch và cơ bắp.

Hỗ trợ giảm cân tốt hơn

Các hoạt động thể chất giúp đốt cháy calo và hỗ trợ quá trình giảm cân tốt hơn thông qua việc tăng cường trao đổi chất. Bằng cách tham gia vào các hoạt động thể chất, cơ thể sẽ được kích thích hoạt động mạnh mẽ hơn, đồng thời cải thiện quá trình trao đổi chất, từ đó giúp tiêu hao năng lượng và đốt cháy mỡ thừa một cách hiệu quả.

Xem thêm: Thực đơn giảm cân 7 ngày 3 bữa cho người giảm cân, ăn kiêng khoa học, hiệu quả bất ngờ

Kết luận

Chăm sóc sức khỏe thể chất là khoản đầu tư vô giá cho tương lai của bạn. Hãy dành thời gian và nỗ lực để cải thiện sức khỏe mỗi ngày. Bằng cách thực hiện các thay đổi nhỏ trong lối sống, bạn có thể tạo ra sự khác biệt lớn cho chính bản thân mình.

Viện Nghiên cứu và Tư vấn Dinh dưỡng (NRECI) đồng hành chăm sóc sức khỏe chủ động bằng việc cao sức khỏe thể chất, giúp mọi người nhận thức rõ về việc phòng ngừa và bảo vệ sức khỏe từ bây giờ. Hãy nhớ rằng, bạn chỉ có một cơ thể, vì vậy hãy chăm sóc nó thật tốt nhé!

Tài liệu tham khảo: 

• (1): CDC. Water and Healthier Drinks. https://www.cdc.gov/healthyweight/healthy_eating/water-and-healthier-drinks.html#:~:text=Getting%20enough%20water%20every%20day,to%20constipation%20and%20kidney%20stones.
• (2): Anderson E, Durstine JL. Physical activity, exercise, and chronic diseases: A brief review. Sports Med Health Sci. 2019 Sep 10;1(1):3-10. doi: 10.1016/j.smhs.2019.08.006. PMID: 35782456; PMCID: PMC9219321.
• (3): Bộ Y tế (2023). Việt Nam hiện tỷ lệ người mắc bệnh đái tháo đường đang gia tăng nhanh.
  https://moh.gov.vn/tin-noi-bat/-/asset_publisher/3Yst7YhbkA5j/content/viet-nam-hien-ty-le-nguoi-mac-benh-ai-thao-uong-ang-gia-tang-nhanh
• (4): Bộ Y tế (2022). Xu hướng tử vong do bệnh tim mạch đang ngày càng tăng tại Việt Nam. https://moh.gov.vn/tin-tong-hop/-/asset_publisher/k206Q9qkZOqn/content/xu-huong-tu-vong-do-benh-tim-mach-ang-ngay-cang-tang-tai-viet-nam
• (5): Your lungs and exercise. Breathe (Sheff). 2016 Mar;12(1):97-100. doi: 10.1183/20734735.ELF121. PMID: 27066145; PMCID: PMC4818249.