Chế độ dinh dưỡng cho trẻ 1 tuổi khoẻ mạnh, phát triển toàn diện

Hành trình lớn lên của những thiên thần bé nhỏ luôn gắn liền với những thay đổi từng ngày không ngừng về sinh lý, tăng trưởng thể chất và phát triển não bộ. Đôi lúc sự diễn tiến quá đỗi nhanh chóng khiến bố mẹ gặp lúng túng trong quá trình chăm sóc con yêu. Trong đó, dinh dưỡng cho trẻ 1 tuổi cũng là vấn đề được đa số phụ huynh quan tâm. Con trẻ sau khi thôi nôi sẽ có những thay đổi tâm sinh lý, vận động, ngôn ngữ như thế nào, con có thể ăn những gì và khẩu phần của con cần được chế biến như thế nào để phù hợp với tuổi của con. Hãy cùng tham khảo bài viết sau từ NRECI nhé!

Trẻ 1 tuổi sẽ có những thay đổi sinh lý như thế nào?

• Về thể chất: Trẻ tròn 12 tháng tuổi sẽ có thể đạt mức cân nặng gấp 3 lần so với lúc mới sinh và chiều dài tăng thêm gấp rưỡi (nghĩa là khi 1 tuổi chiều dài bình thường của trẻ đạt khoảng 75cm, trong khi ở sơ sinh dài khoảng 50cm), não bộ của trẻ cũng sẽ đạt được khoảng 60% so với người trưởng thành.
• Về vận động: Đây là giai đoạn trẻ chập chững biết đi, bắt đầu dùng đôi chân nhỏ bé của mình bước những bước đi đầu tiên trong cuộc đời. Vận động tinh của trẻ cũng linh hoạt hơn có thể cầm nắm bằng các ngón tay khéo léo. Động tác nhai nuốt của trẻ 1 tuổi thành thục, đồng bộ hơn giúp trẻ thưởng thức những loại thực phẩm thô như cơm, thịt và rau củ thái miếng.
• Về ngôn ngữ: Trẻ bập bẹ những âm đơn như ba, bà, mẹ, ăn, sữa,… có thể trẻ phát âm còn chưa tròn vành rõ chữ nhưng khi có môi trường giao tiếp kích thích trẻ sẽ nói tốt hơn rất nhanh.
• Về nhận thức: Trẻ nhận biết được người quen, người lạ, biết dùng ngôn ngữ hay cử chỉ để thể hiện ý muốn của bản thân. Trẻ ham học hỏi và thích khám phá xung quanh.

Xác định nhu cầu dinh dưỡng cho trẻ 1 tuổi

Khi được 1 tuổi, lúc này chế độ dinh dưỡng của trẻ ăn dặm là chính yếu, xen kẽ những bữa phụ là sữa, các sản phẩm từ sữa và trái cây,… Do trong giai đoạn này trẻ biết đi, vận động sẽ nhiều hơn nên nhu cầu năng lượng sẽ tăng hơn so với trước, trung bình trẻ cần khoảng 800-1000 kcal/ngày. Đây cũng là giai đoạn trong 1000 ngày đầu đời của trẻ, là thời gian quan trọng để thần kinh, não bộ phát triển nên dinh dưỡng cho trẻ 1 tuổi bên cạnh những thực phẩm sinh năng lượng, cần bổ sung vitamin, khoáng chất, đặc biệt chất béo không bão hòa omega 3, omega 6, DHA,…

Trẻ 1 tuổi sẽ ăn được những gì? Lượng thức ăn là bao nhiêu?

Như đề cập ở trên, trẻ 1 tuổi có kỹ năng nhai nuốt thành thạo hơn, chức năng hệ tiêu hóa đã hoàn thiện. Lúc này, trẻ hoàn toàn có thể tiếp nhận được những thức ăn dạng thô mà không cần xay nhuyễn mịn như trước. Để cung cấp dinh dưỡng cho trẻ phù hợp, bố mẹ phải đảm bảo các nhóm thực phẩm sau:

• Tinh bột: cháo đặc, bún, phở, nui (do trẻ trong giai đoạn từ 12-18 tháng tuổi đã có kỹ năng nhai thành thạo không cần thức ăn xay nhuyễn mịn nữa). Trẻ có thể ăn 3 bữa chính trong 1 ngày với 1 chén cháo khoảng 250ml
• Đạm: ưu tiên nguồn đạm động vật để cung cấp các acid amin thiết yếu như lysine, valine, leucine, histidine,.. cho sự phát triển của trẻ. Bên cạnh đó, để khẩu phần ăn đa dạng hơn, bố mẹ nên kết hợp cả đạm thực vật từ các loại đậu (đậu lăng, đậu phụ, đậu nành,..), hạt mè, hạt cải, hạt hướng dương,… Nhu cầu đạm nên chiếm khoảng 20% tổng năng lượng trẻ cần trong 1 ngày. Vì trẻ 1 tuổi rất cần protein trong quá trình hình thành và cấu trúc tế bào cơ thể, giúp trẻ tăng trưởng chiều cao và thể chất.
• Chất béo: trong 1000 ngày đầu đời, chất béo rất cần thiết cho sự phát triển não bộ của trẻ. Dinh dưỡng cho trẻ 1 tuổi tốt là phải đảm bảo cung cấp cho trẻ cả 2 nguồn chất béo bão hòa và không bão hòa (đặc biệt là omega 3, omega 6, DHA). Nhu cầu của trẻ khoảng 25-30g dầu mỡ/ngày.
• Sữa và các sản phẩm từ sữa: xen kẽ 3 bữa chính là cơm cháo, bố mẹ cần bổ sung thêm trong các bữa phụ của trẻ với sữa, sản phẩm từ sữa hoặc trái cây. Lượng sữa trẻ cần trong 1 ngày là 600 – 800ml sữa.
• Rau củ: thực đơn hàng ngày của trẻ, không thể thiếu các loại rau củ, đặc biệt các loại rau có lá màu xanh đậm hoặc các loại củ có màu vàng, đỏ như rau bina, bông cải xanh, cà rốt, bí đỏ,… là nguồn dinh dưỡng giàu vitamin A rất cần thiết cho các trẻ nhỏ, giúp tăng cường hệ miễn dịch, thị giác,… Nhu cầu hàng ngày của trẻ khoảng 1-2 đơn vị rau (khoảng 80-160g) trên 1 ngày
• Trái cây: cung cấp cho trẻ rất nhiều vitamin và khoáng chất nên cần được bổ sung trong các bữa phụ với đầy đủ các loại quả như táo, dưa hấu, bơ, xoài,… 1 ngày trẻ cần khoảng 2 đơn vị, khoảng 160g.

Hướng dẫn cách nấu cháo dinh dưỡng cho trẻ 1 tuổi

Một trong những cách hoàn hảo để giúp cho trẻ từ 0 đến 1 tuổi có thể tăng cân, phát triển toàn diện về trí não và thể chất, tránh tình trạng biếng ăn, suy dinh dưỡng là việc lên thực đơn nấu các món cháo dinh dưỡng cho các bé. Bên cạnh, hương vị thơm ngon, món ăn dễ tiêu thì cháo dinh dưỡng cần cân đối và đa dạng các dưỡng chất cho các bé. Dưới đây là một vài bí quyết nấu các món cháo dinh dưỡng cho các bà mẹ tham khảo:

Cháo gà rau củ

Nguyên liệu: 50 – 60 gam gạo tẻ, hạt sen, khoai tây, cà rốt, 1 đùi gà hay lườn gà.

Cách làm:

• Bước 1: trước hết là các mẹ làm sạch thịt gà rồi nấu chín, xé thành từng miếng nhỏ và loại bỏ xương; hạt sen, khoai tây, cà rốt thì làm sạch, bỏ vỏ rồi hấp chín, xay nhuyễn cùng với thịt gà đã nấu chín ở trên.
• Bước 2: kế tiếp là vo gạo thật sạch và nấu nhừ gạo thành cháo, đến khi cháo đã mềm, nhừ thì cho các nguyên liệu xay nhuyễn ở trên vào.
• Bước 3: khi cháo chín thì chúng ta nêm nếm gia vị cho vừa ăn và hơi nhạt hơn bình thường một chút.

Cháo tôm rau mồng tơi

Nguyên liệu: 50 gam gạo tẻ, tôm bóc vỏ 20 gam, lá rau mồng tơi 20 gam, dầu ăn 10ml

Cách làm:

• Bước 1: Rửa tôm sạch, bóc vỏ, băm ra hoặc cắt hạt lựu
• Bước 2: Lá rau mồng tơi, rửa sạch, thái nhỏ
• Bước 3: Nấu cháo trắng.
• Bước 4: Cho phần tôm vào cháo khuấy đều. Bỏ tiếp rau mồng tơi đã thái nhỏ vào, nấu đến khi chín đều
• Bước 5: Cho dầu ăn trẻ em vào và nêm nếm gia vị với vị hơi nhạt hơn bình thường mẹ ăn một tí, để nguội và có thể cho bé dùng.

Cháo thịt heo bí đỏ

Nguyên liệu: Gạo tẻ 50g, 50g thịt heo nạc, 20g hành tím, 5ml dầu ăn

Cách làm:

• Bước 1: Thịt heo rửa sạch, trụng qua nước sôi rồi băm nhuyễn.
• Bước 2: Hành tím rửa sạch, băm nhuyễn rồi cho lên chảo phi thơm với dầu ăn, kế tiếp cho thịt heo vào xào cho đến chín.
• Bước 3: Cho thịt xào hành tím và cháo đã nấu, khuấy nhẹ tay để cháo không bị khét, thịt không vón vào nhau.

Cháo trứng gà dinh dưỡng

Nguyên liệu: 50 gam gạo tẻ, 20 gam cà rốt, 20 gam hạt sen, 20 gam bí đỏ, 1 quả trứng gà.

Cách làm:

• Bước 1: Cho cháo đặc vào nồi, thêm nước đánh cho cháo tan đều rồi đun sôi.
• Bước 2: Lòng đỏ trứng gà đánh tan, hạ lửa nhỏ nồi cháo rồi đổ từ từ trứng vào nồi, vừa đổ vừa khuấy để trứng tan đều không bị vón cục.
• Bước 3: Khuấy trứng trong nồi cho sôi 3 – 5 phút để trứng chín hẳn thì tắt bếp, đến khi bé ăn thì thêm vào 1 muỗng dầu ăn để bé ăn không bị tanh.

Cháo thịt bò khoai tây

Nguyên liệu: 50 gam gạo tẻ, 50 gam thịt bò bằm, ½ củ khoai tây

Cách làm:

• Bước 1: cần vo gạo sạch, rồi cho gạo vào nồi, bắc lên bếp nấu gạo thành cháo chín nhừ.
• Bước 2: khoai tây thì các mẹ gọt bỏ lớp vỏ phía ngoài, rồi rửa sạch, cắt thành miếng nhỏ, sau đó bắc lên bếp hấp chín, khi đã chín thì lấy khoai ra tán nhuyễn.
• Bước 3: thịt bò thì các mẹ cũng làm sạch, băm thật nhuyễn, rồi bắc lên bếp nấu chín.
• Bước 4: sau đó cho khoai và thịt bò đã làm nhuyễn vào nấu chung với cháo đến khi chín đều.
• Bước 5: cho 1 muỗng dầu ăn em bé vào và nêm nếm gia vị cho vừa ăn.

Một số lưu ý cho mẹ khi xây dựng chế độ dinh dưỡng cho trẻ 1 tuổi

Khi xây dựng chế độ ăn cho trẻ bố mẹ lưu ý những điểm sau:

• Lựa chọn các loại thực phẩm tươi, sống về chế biến (nếu dùng rau củ trữ trong ngăn mát tủ lạnh thì nên dùng trong 1 tuần, còn đối với các loại thịt nên để trong tủ đông bảo quản và khi rã đông, chỉ dùng trong tối đa 3 ngày với nhiệt độ mát)
• Thực phẩm sau chế biến nên sử dụng trong ngày.
• Đảm bảo cung cấp cho trẻ 4 nhóm dinh dưỡng: đạm, tinh bột, béo và vitamin – khoáng chất.
• Nên đa dạng khẩu phần ăn kích thích bé ăn ngon miệng hơn.
• Bố mẹ nên quan sát và tìm hiểu khẩu vị của trẻ, để chế biến khẩu phần ăn phù hợp hơn cho trẻ.
• Tránh để cữ sữa quá gần bữa ăn chính vì sẽ khiến trẻ no và biếng ăn. Khoảng cách giữa các bữa phụ và chính ít nhất 2 giờ.
• Hạn chế nêm nếm gia vị để bảo vệ thận cho trẻ.

Để đảm bảo chăm sóc trẻ tốt, bố mẹ có thể tham khảo thêm ý kiến từ các chuyên gia trong lĩnh vực dinh dưỡng để biết được dinh dưỡng cho trẻ 1 tuổi như thế nào là phù hợp và thiết kế thực đơn cho trẻ.

Để có thể biết thêm nhiều kiến thức bổ ích và có thể lên thực đơn một cách khoa học và đảm bảo dưỡng chất cho con trẻ, quý phụ huynh có thể tham khảo thêm một số khóa học dinh dưỡng tại Viện Nghiên cứu và Tư vấn Dinh dưỡng.

Khóa học Nhi Khoa nâng cao hơn cho các bạn đã có kiến thức nền tảng cơ bản, nâng cấp thêm các kiến thức chuyên sâu về dinh dưỡng, đặc biệt là dinh dưỡng Nhi Khoa, đưa ra các giải pháp phát triển toàn diện cho trẻ, đánh giá được các tình trạng của trẻ như suy dinh dưỡng, chán ăn, kém ăn,… để có thể xây dựng thực đơ nhằm cải thiện sức khỏe cho trẻ nhỏ.

Xem chi tiết khoá học tại: https://nreci.org/khoa-hoc-dinh-duong-chuyen-sau-nhi-khoa-vi-chat/

Trên là những chia sẻ của các chuyên gia về dinh dưỡng cho trẻ 1 tuổi. Để biết thêm thông tin về dinh dưỡng, cập nhật những kiến thức chăm sóc trẻ và cách lên thực đơn phù hợp cho từng giai đoạn phát triển của trẻ. Hãy liên hệ với NRECI và kết nối với đội ngũ chuyên gia giàu kinh nghiệm để được hỗ trợ các kiến thức dinh dưỡng hữu ích trong quá trình chăm sóc con trẻ.

Xem thêm: 

• Chế độ dinh dưỡng cho trẻ 16 tháng giàu dưỡng chất, giúp con phát triển
• Dinh dưỡng theo từng độ tuổi và vai trò của dinh dưỡng đối với trẻ em
• Tư vấn dinh dưỡng cho bé ở đâu? Các bước tư vấn dinh dưỡng cho trẻ em chi tiết

• Địa chỉ: 105 Đường Trần Thiện Chánh, Phường 12, Quận 10, Tp. Hồ Chí Minh
• Hotline: 0888 334 478
• Fanpage: Viện Nghiên Cứu & Tư Vấn Dinh Dưỡng