Phụ nữ mang thai nên ăn gì? Chế độ dinh dưỡng phù hợp cho mẹ bầu

Dinh dưỡng cho mẹ trong quá trình mang thai là yếu tố quyết định sức khỏe của mẹ và sự phát triển toàn diện của thai ngay khi còn trong bụng mẹ. Khi mang thai việc lựa chọn các thực phẩm bổ sung vừa tốt cho mẹ vừa tốt cho bé yêu là tiêu chí hàng đầu trong chế độ dinh dưỡng hàng ngày của mẹ. Vậy phụ nữ mang thai nên ăn gì và tiêu chí lựa chọn thực phẩm tốt cho bà bầu cần gì? Cùng tìm hiểu qua bài viết dưới đây với các kiến thức về dinh dưỡng từ các chuyên gia dinh dưỡng.

Vai trò dinh dưỡng cho phụ nữ mang thai

Chế độ dinh dưỡng trong thai kỳ của phụ nữ mang thai là cực kỳ quan trọng. Điều này không những ảnh hưởng đến sức khỏe của mẹ mà còn cả sự phát triển của thai nhi trong bụng mẹ nên bản thân phụ nữ mang thai cũng như gia đình và cộng đồng cần có một cái nhìn và sự quan tâm đúng đắn về vai trò của dinh dưỡng đối với phụ nữ mang thai giúp mẹ và con phát triển toàn diện trong suốt quá trình mang thai cũng như sau khi sinh.

Vai trò của dinh dưỡng đối với phụ nữ mang thai:

• Đảm bảo sức khỏe cho mẹ trong suốt thai kỳ giúp thai nhi khỏe mạnh, tăng sức đề kháng thai nhi tránh mắc các bệnh lý liên quan đến thai nhi trong 9 tháng thai kỳ. Đồng thời giúp sản phụ phục hồi sức khỏe sau sinh và đủ sữa cho con bú.
• Đảm bảo dinh dưỡng trong thai kỳ giúp mẹ tăng cân phù hợp để đảm bảo sức khỏe sau sinh đồng thời dự trữ đủ nguồn dinh dưỡng trong sữa mẹ cho bé yêu sau khi chào đời.
• Dinh dưỡng đảm bảo trong thai kỳ giúp cho em bé phát triển khỏe mạnh, không bị suy dinh dưỡng bào thai hoặc mắc các bệnh lý dị tật thai nhi liên quan đến thiếu hụt dinh dưỡng thai kỳ.
• Dinh dưỡng hợp lý trong thai kỳ giúp mẹ giảm nguy cơ mắc một số bệnh liên quan đến dinh dưỡng như thiếu sắt, thiếu vitamin B9 – một thành phần tham gia vào quá trình tạo máu. Đồng thời việc đảm bảo chế độ dinh dưỡng cho phụ nữ mang thai giúp hạn chế tỷ lệ sinh non, trẻ sinh ra bị nhẹ cân thiếu tháng,…

Chế độ dinh dưỡng trong từng giai đoạn mang thai

Mỗi một giai đoạn mang thai tương ứng với từng giai đoạn phát triển của thai nhi trong bụng mẹ. Do đó, việc đảm bảo nguồn dinh dưỡng cung cấp cho thai nhi là điều hết sức cần thiết. Dưới đây là một vài lưu ý trong việc đảm bảo dinh dưỡng cho mẹ và thai nhi trong từng giai đoạn mang thai.

Dinh dưỡng ba tháng đầu

Ba tháng đầu là giai đoạn phát triển quan trọng nhất của thai nhi. Ở tuần thứ 4 của thai kỳ, hệ thần kinh của thai nhi bắt đầu phát triển. Sang đến tuần thứ 6 não và tủy sống được hình thành song song với quá trình phát triển của hệ tim mạch, hệ tuần hoàn và các cơ quan nội tạng khác trong bào thai. Và khi sang đến tuần thứ 12 thai nhi có đầy đủ hết các bộ phận trên cơ thể hoàn thiện. Đây là giai đoạn cực kỳ quan trọng cần bổ sung dinh dưỡng để đảm bảo sự hình thành phát triển của thai nhi. Những lưu ý về dinh dưỡng trong ba tháng đầu để trả lời cho câu hỏi phụ nữ mang thai nên ăn gì đồng thời giúp thai nhi được hình thành và phát triển tốt:

• Đảm bảo việc cung cấp năng lượng qua các nguồn thực phẩm dinh dưỡng hàng ngày. Được thực hiện qua việc bổ sung theo nhu cầu ăn của mẹ bầu.
• Axit folic: Giúp giảm dị tật ở ống thần kinh, tật nứt đốt sống bào thai của thai nhi trong quá trình hình thành và phát triển.
• Protein: Nguồn protein cung cấp năng lượng chính cho sự phát triển của mô bào thai, đảm bảo cho mẹ có đủ sức khỏe trong quá trình mang thai.
• Sắt: Mẹ bầu cần được đảm bảo nguồn sắt đảm bảo phòng ngừa tình trạng thiếu máu ở thai phụ do nguồn máu cần đi nuôi cả mẹ và bào thai.
• Vitamin A: Giúp cho sự phát triển thị lực của bé, tránh các dị tật mắt ở thai nhi do thiếu vitamin A.

• Canxi và vitamin D: Có vai trò cực kỳ quan trọng cho sự phát triển hệ xương khớp của thai nhi đồng thời hạn chế tình trạng loãng xương sau sinh của mẹ do phần lớn lượng canxi ở xương của mẹ được lấy đi để nuôi thai nhi.
• Vitamin C: Giúp tăng cường miễn dịch ở mẹ bầu giúp mẹ bầu phòng tránh những bệnh liên quan đến nhiễm khuẩn trong giai đoạn đầu thai kỳ.
• Các nguyên tố vi lượng khác như magie, selen, iot, kẽm, vitamin nhóm B, DHA/EPA…

Dinh dưỡng ba tháng giữa

Ba tháng giữa trong thai kỳ là giai đoạn thai nhi phát triển mạnh về hình dạng cũng như tổ chức cấu trúc não bộ. Một số lưu ý về chế độ dinh dưỡng cho mẹ bầu trong ba tháng giữa thai kỳ:

• Đảm bảo việc tăng cường bổ sung nguồn năng lượng từ các nguồn chất đạm, chất béo, chất xơ. Điều này giúp thai nhi có được sự phát triển tối ưu nhất về hình dạng cũng như cân nặng trong giai đoạn này. Chất béo giúp thai nhi hoàn thiện sự phát triển màng tế bào cũng như hệ thống thần kinh. Đồng thời ở giai đoạn này mẹ hay bị nóng trong người nên hay táo bón, chất xơ giúp mẹ bầu giảm được tình trạng khó chịu này trong quá trình mang thai.
• Nhu cầu về vitamin và khoáng chất tăng cao hơn so với bình thường. Những loại vitamin và khoáng chất cần cho mẹ bầu như canxi giúp phát triển hệ xương, acid folic giúp phát triển hệ thần kinh của thai nhi và sự hình thành tế bào máu ở mẹ. Vitamin D, A, B1 giúp hỗ trợ hấp thụ các nguồn dinh dưỡng khác đồng thời tăng sức đề kháng cho mẹ.
• Một số loại vi chất cần thiết khác như: sắt giúp mẹ giảm tình trạng thiếu máu, iot làm hạn chế tình trạng sảy thai, sinh non hoặc chậm phát triển trí tuệ ở trẻ sau sinh. Kẽm giúp trẻ có được cân nặng theo tiêu chuẩn tránh tình trạng trẻ thiếu cân, chiều cao thấp còi và các khuyết tật bẩm sinh khác.

Dinh dưỡng ba tháng cuối

Ở giai đoạn này em bé tiếp tục hoàn thiện các tổ chức trong cơ thể đặc biệt là cân nặng. Phổi của thai nhi dần trưởng thành và phát triển hoàn thiện để chuẩn bị cho quá trình chào đời. Do đó ở giai đoạn này mẹ cần đảm bảo các nguồn dinh dưỡng hoàn hảo giúp cho thai nhi đảm bảo về cân nặng cũng như sự phát triển các hệ cơ quan. Vậy phụ nữ mang thai nên ăn gì ở ba tháng cuối? Một số lưu ý trong chế độ dinh dưỡng của mẹ trong ba tháng cuối thai kỳ dưới đây:

• Đảm bảo nguồn năng lượng hàng ngày theo nhu cầu của mẹ bầu để mẹ bầu có được sức khỏe tốt nhất chuẩn bị cho quá trình vượt cạn và nuôi con sau sinh.
• Các nguồn protein, chất béo, cần tăng cường hơn so với các giai đoạn trước vì ở giai đoạn này thai nhi cần nhiều hơn để hoàn thiện cân nặng tiêu chuẩn.
• Các nguồn vitamin như vitamin A, D, B12, B1, C, folic cũng cần được tăng lên theo nhu cầu dinh dưỡng của mẹ giúp em bé phát triển đầy đủ.
• Các nguồn khoáng chất như canxi, sắt cần tăng thêm theo nhu cầu của thai nhi đảm bảo hệ xương của bé phát triển tránh nguy cơ loãng xương, suy dinh dưỡng bào thai.
• Ngoài ra cần đảm bảo các nguồn vi chất khác như magie, selen, iot, kẽm.

Phụ nữ mang thai nên ăn gì?

Những thực phẩm tốt cho bà bầu

• Sữa và các sản phẩm của sữa: Đây là nguồn cung cấp thêm protein và canxi nhằm đáp ứng nguồn năng lượng và canxi cho thai nhi phát triển. Ngoài ra, sữa và các sản phẩm từ sữa còn cung cấp lượng phốt pho, vitamin nhóm B, vi chất khoáng magie và kẽm cao.

• Các loại thịt, trứng, cá: Là nguồn cung cấp đủ protein, chất béo cũng như các dưỡng chất, vi chất cần thiết đặc biệt là omega-3 ở các loại cá hồi, cá thu tốt cho sự phát triển trí não của thai nhi. Nguồn sắt dồi dào từ đạm động vật thịt nạc giúp mẹ đảm bảo được nhu cầu sắt hằng ngày, hạn chế các nguy cơ gây sảy thai, thiếu máu, dị tật ở thai nhi.
• Các loại hoa quả tươi, quả mọng như bơ, nho, cam… chúng vừa giúp mẹ bầu đảm bảo được các loại vitamin có trong hoa quả, chất xơ, và các chất chống oxy hóa tốt.
• Các loại rau củ tiêu biểu cây họ đậu như đậu Hà Lan, đậu xanh, đậu nành, đậu phộng, khoang lang giúp cung cấp chất xơ, protein, sắt, canxi, acid folic cho mẹ và thai nhi. Ngoài ra, khoai lang còn là nguồn cung cấp beta carotene – một hợp chất tiền vitamin A có nguồn gốc thực vật là nguồn thực phẩm tốt cho bà bầu.
• Các loại ngũ cốc nguyên hạt như giúp mẹ bầu đảm bảo được nguồn năng lượng cần thiết mà không sợ tăng cân quá nhiều. Đồng thời ngũ cốc nguyên hạt chứa nhiều chất xơ, vitamin và các hợp chất có nguồn gốc thực vật tốt cho sức khỏe.

Những thực phẩm bà bầu nên tránh

• Các thực phẩm chưa được chế biến chín như cá sống, thịt sống/tái, trứng sống làm tăng nguy cơ nhiễm một số bệnh nhiễm trùng có hại cho cả mẹ và thai nhi. Việc các loại thịt cá sống chưa qua chế biến có nguy cơ chứa một số loại vi khuẩn có hại như E.coli, Listeria và Salmonella gây hại cho thai nhi và mẹ.
• Các loại cá chứa hàm lượng thủy ngân cao như cá mập, cá kiếm, cá ngừ, cá thu là các loại cá chứa thủy ngân đặc biệt độc và gây hại cho thai nhi. Mẹ bầu không nên sử dụng.
• Thịt nội tạng của động vật tuy là nguồn cung cấp khoáng chất như sắt, đồng, vitamin A nhưng trong nội tạng của động vật lại chứa nhiều dư lượng độc tố cũng như tránh việc ngộ độc vitamin A và đồng quá liều nên mẹ bầu cần hạn chế. Chỉ nên sử dụng nội tạng động vật không quá một lần trong một tuần.

• Các chất kích thích đặc biệt là cafein, rượu, thuốc lá là các chất gây hại cho thai nhi. Đặc biệt khói thuốc là chứa độc tố nicotine có thể gây dị tật thai nhi.
• Rau mầm sống tuy là nguồn cung cấp các vitamin tốt cho cơ thể tuy nhiên nó lại chứa nguy cơ cao nhiễm salmonella nene mẹ bầu không nên ăn rau mầm sống. Tuy nhiên mẹ bầu có thể sử dụng rau mầm khi đã được nấu chín.
• Các loại thực phẩm chế biến sẵn làm tăng nguy cơ tăng cân quá mức do chứa nhiều chất béo không tốt đồng thời làm tăng nguy cơ tiểu đường thai kỳ và các biến chứng khác.

Chế độ dinh dưỡng trong thai kỳ có vai trò cực kỳ quan trọng đối với sức khỏe của phụ nữ mang thai cũng như sự phát triển toàn diện của thai nhi. Vì thế người mẹ luôn luôn cần duy trì và đảm bảo chế độ dinh dưỡng hợp lý, khoa học với các nguồn thực phẩm tốt cho bà bầu. Điều này giúp phòng tránh được các biến chứng dị tật thai nhi cũng như đảm bảo sức khỏe cho mẹ có một thai kỳ khỏe mạnh trước và sau sinh.

Những thông tin trên đây đã giải đáp được câu hỏi “phụ nữ mang thai nên ăn gì?” và là các kiến thức dinh dưỡng cần thiết cho phụ nữ mang thai cần chú ý từ lời khuyên của các chuyên gia dinh dưỡng tại NRECI. Mọi thắc mắc về dinh dưỡng vui lòng liên hệ NRECI để được giải đáp từ đội ngũ chuyên gia dinh dưỡng giàu kinh nghiệm. Viện Nghiên cứu và Tư vấn Dinh dưỡng (NRECI) được biết đến là một trong những đơn vị hàng đầu trong lĩnh vực Nghiên cứu, tư vấn và dịch vụ liên quan đến lĩnh vực Dinh dưỡng. Nếu còn bất kỳ những thắc mắc nào, bạn có thể liên hệ ngay với chúng tôi để được hỗ trợ kịp thời.

• Địa chỉ: 407/14 Đường Sư Vạn Hạnh, Phường 12, Quận 10, Tp. Hồ Chí Minh 
• Hotline: 0888 334 478
• Fanpage: Viện Nghiên Cứu & Tư Vấn Dinh Dưỡng