8 cách tăng cường miễn dịch cho trẻ sơ sinh, trẻ nhỏ toàn diện

Trẻ sơ sinh rất dễ nhiễm bệnh do hệ miễn dịch còn chưa phát triển toàn diện. Chính vì thế mà các bậc phụ huynh cần trang bị cho mình kiến thức về cách tăng cường miễn dịch cho trẻ sơ sinh. Hiểu được tầm quan trọng đó, trong bài viết này Viện Nghiên cứu và Tư vấn Dinh dưỡng sẽ “mách” cho các mẹ 8 cách tăng cường miễn dịch cho trẻ sơ sinh toàn diện.

Hệ miễn dịch là gì? Vai trò của hệ miễn dịch đối với trẻ sơ sinh

Hệ miễn dịch là một hệ thống gồm có các tế bào, mô và cơ quan trong cơ thể có vai trò bảo vệ cơ thể chống lại sự xâm nhập của vi khuẩn, virus, nấm, ký sinh trùng và các kháng nguyên lạ gây hại từ môi trường bên ngoài. Nếu cơ thể không có hệ thống miễn dịch hoặc hệ miễn dịch bị suy yếu thì các tác nhân gây bệnh sẽ xâm nhập dễ dàng và khiến cơ thể mắc bệnh. Vì vậy, hệ miễn dịch đóng vai trò cực kỳ quan trọng để giúp cơ thể hạn chế bệnh và khỏe mạnh hơn.

Hệ miễn dịch khá phức tạp và nằm ở khắp các nơi trong cơ thể, bao gồm:

• Amidan cổ họng.
• Hệ thống tiêu hóa.
• Tủy xương.
• Da.
• Hạch bạch huyết.
• Lá lách.
• Niêm mạc mỏng ở họng, mũi và bộ phận sinh dục.

Trước khi tìm hiểu về cách tăng cường miễn dịch cho trẻ sơ sinh, ta sẽ tìm hiểu xem vai trò của hệ miễn dịch cho trẻ sơ sinh là gì? Hệ miễn dịch của trẻ được phân thành hai loại chính: miễn dịch bẩm sinh và miễn dịch thích ứng.

• Miễn dịch bẩm sinh: Ngay từ khi vừa sinh ra, cơ chế của miễn dịch bẩm sinh đã được kích hoạt. Miễn dịch bẩm sinh giúp bảo vệ trẻ sơ sinh khỏi nhiều loại mầm bệnh từ môi trường bên ngoài.
• Miễn dịch thích ứng: Để cơ chế miễn dịch thích ứng có thể hoạt động, các tế bào miễn dịch gốc cần được đào tạo, biệt hóa thành những loại tế bào lympho B và T. Khi tác nhân gây hại xâm nhập thì các tế bào lympho sẽ được huy động đến mô nhiễm bệnh, sinh kháng thể (chất gắn với mầm bệnh để nhận biết thành phần lạ), tiêu diệt các tác nhân gây hại và tạo trí nhớ miễn dịch.

Trong 1000 ngày đầu đời của trẻ, khả năng sinh kháng thể và tạo trí nhớ miễn dịch thích ứng xảy ra rất nhanh và vượt trội. Nếu hệ miễn dịch của bé được bảo vệ an toàn và đủ sức mạnh chống lại những mầm bệnh thì sau này lớn lên, trẻ sẽ ít bị bệnh hơn và thời gian bệnh cũng sẽ ngắn hơn.

Tăng cường miễn dịch ở trẻ sơ sinh bằng những cách nào?

Hệ miễn dịch khỏe mạnh là nền tảng quan trọng cho một sức khỏe tốt, sự tăng trưởng, phát triển vượt trội về thể chất lẫn tinh thần. Để xây dựng cho bé hệ miễn dịch khỏe, ba mẹ cần tham khảo 8 cách tăng cường miễn dịch cho trẻ sơ sinh như sau:

Sữa mẹ giúp tăng sức đề kháng, miễn dịch cho bé

Sữa mẹ là nguồn dinh dưỡng tự nhiên và quan trọng nhất đối với bé trong những năm đầu đời. Vì lúc này hệ miễn dịch của trẻ còn chưa hoàn thiện và rất non nớt nên rất cần kháng thể từ cơ thể mẹ. Thành phần sữa non của mẹ có chứa nhiều kháng thể immunoglobulin như: IgA, IgM, IgG giúp các bé tăng cường hệ miễn dịch thụ động và các tế bào bạch cầu lympho B, T để bảo vệ bé khỏi các tác nhân gây hại từ môi trường. Theo kết quả nghiên cứu của cố vấn Y khoa tại Đại học California – Mỹ, các kháng thể có trong sữa mẹ sẽ giúp trẻ giảm được nguy cơ mắc các bệnh: đường ruột, viêm tai, nhiễm trùng đường hô hấp, viêm màng não, tiêu chảy, cảm cúm…

Tiêm phòng đầy đủ cho bé

Một trong những cách tăng cường miễn dịch cho trẻ sơ sinh đó là tiêm chủng vaccine đầy đủ để giúp bé tạo được miễn dịch chủ động. Khi tiêm vaccine, cơ thể trẻ sẽ tự sản sinh ra các kháng thể và ghi nhớ để chống lại các bệnh sau này. Mẹ cần chú ý cho bé tiêm chủng đầy đủ và đúng lịch:

• Viêm gan B: 24 giờ sau khi sinh.
• Lao phổi: tiêm 1 mũi khi trẻ được 1 tháng.
• Bạch hầu, Haemophilus cúm B (Hib), uốn ván, ho gà, bại liệt (IPV).
• MMR: kháng virus sởi, quai bị và rubella.
• Thủy đậu.
• Viêm tai giữa, viêm màng não do phế cầu, viêm phổi, não mô cầu.
• Bệnh cúm.
• Tiêu chảy do Rotavirus (RV).

Đồng thời, trước khi cho trẻ đi tiêm vaccine, ba mẹ cũng cần lưu ý như sau:

• Báo với bác sĩ các thông tin về một số loại thuốc hay vacxin mà trẻ đang dùng hoặc tiêm gần đây, thức ăn trẻ bị dị ứng để bác sĩ đưa ra lời khuyên phù hợp với tình trạng của bé.
• Đối với trường hợp trẻ bị mắc bệnh mãn tính, nên báo ngay với bác sĩ để bác sĩ cân nhắc có nên cho bé tiêm chủng hay không.

Xây dựng chế độ ăn lành mạnh, giàu dinh dưỡng

Việc bổ sung đầy đủ dưỡng chất cho mẹ và bé là điều cực kỳ quan trọng để đảm bảo bé có đầy đủ chất dinh dưỡng trong những tháng đầu đời. Việc này sẽ giúp bé tăng cường hệ miễn dịch để chống lại các tác nhân gây hại.

Chất lượng sữa của mẹ trong giai đoạn trẻ sơ sinh phụ thuộc rất nhiều vào chế độ dinh dưỡng của mẹ. Vì vậy, mẹ cần có chế độ ăn uống hợp lý kết hợp với thời gian nghỉ ngơi khoa học và luôn giữ tâm trạng thoải mái sau sinh. Bữa ăn của mẹ đang cho con bú cần có đầy đủ các nhóm chất như chất đạm, vitamin và khoáng chất với các thực phẩm khác nhau như: thịt, cá, trứng, sữa, các loại rau củ quả, trái cây,… để mẹ được khỏe mạnh và tăng cường miễn dịch cho bé.

Xem thêm: 

• Gợi ý thực đơn cho bé 15 tháng biếng ăn, giàu dinh dưỡng
• Bé uống kháng sinh nên bổ sung gì để tốt cho sức khỏe?
• Mách mẹ cách nấu cháo dinh dưỡng cho bé thơm ngon, bổ dưỡng

Bổ sung các thực phẩm chứa nhiều vitamin A, C, kẽm, selen

Chế độ ăn đa dạng và đầy đủ dinh dưỡng là điều cần thiết để tăng cường miễn dịch. Sự hoạt động của hệ miễn dịch cần được hỗ trợ và phối hợp của nhiều chất dinh dưỡng như: vitamin C, vitamin A, vitamin D, kẽm, selen, sắt và protein. Các chất này hoạt động như chất chống oxy hóa có tác dụng bảo vệ tế bào khỏe mạnh, hỗ trợ sự phát triển và hoạt động của tế bào miễn dịch. Các chất này thường có trong thực vật như rau có màu xanh đậm, cà rốt, cam, đậu xanh, dâu tây; thịt đỏ, thịt gia cầm,…

Cho trẻ ngủ đủ giấc, vận động thường xuyên

Một cách tăng hệ miễn dịch cho trẻ sơ sinh nữa đó là cho trẻ ngủ đủ giấc. Giấc ngủ có vai trò quan trọng đối với sự phát triển về thể chất và trí tuệ của trẻ trong những năm đầu đời. Khi bé ngủ đủ giấc, bé sẽ có tinh thần thoải mái, thông minh, nhanh nhẹn và hoạt bát hơn. Bên cạnh đó, cơ thể trẻ cũng sẽ sản sinh ra nhiều hormone tốt cho sự phát triển của xương khớp và cơ bắp.

Ngoài ra, các bậc cha mẹ cũng nên cho trẻ vận động một cách thường xuyên. Một nghiên cứu đã cho kết quả rằng vận động thường xuyên sẽ giúp tăng số lượng tế bào tiêu diệt tự nhiên ở cả người lớn và trẻ em.

Tăng sức đề kháng từ hệ tiêu hóa

Một trong những cách tăng cường miễn dịch cho trẻ sơ sinh đó là bổ sung các lợi khuẩn cho đường tiêu hóa khi trẻ bước vào độ tuổi ăn dặm. Bên cạnh men vi sinh, ba mẹ cũng có thể bổ sung các nguồn thức ăn hàng ngày như:

• Các thực phẩm lên men: sữa chua, phô mai có tác dụng sản sinh nhiều lợi khuẩn và ức chế vi khuẩn có hại cho đường ruột, từ đó giúp bé ăn ngon hơn, tăng cường hấp thu chất dinh dưỡng và tăng cường miễn dịch.
• Các loại trái cây như: chuối, cam nho, quýt, việt quất, thanh long, táo,… giúp trẻ bổ sung vitamin B6, vitamin C, Prebiotic, các chất chống oxy hóa và tăng cường hệ miễn dịch.

Cho trẻ uống đủ nước

• Đối với trẻ nhỏ dưới 6 tháng tuổi, trẻ không nên uống thêm nước vì lượng nước cần thiết cho trẻ đến từ nguồn sữa mẹ hoặc sữa công thức.
• Ở trẻ từ 6 tháng đến 12 tháng tuổi, lượng nước cần cho trẻ uống sẽ liên quan tới lượng sữa mẹ hoặc sữa công thức mà trẻ đã được cung cấp. Ngoài ra, trình trạng dinh dưỡng tổng quát, yếu tố sức khỏe và tăng trưởng của trẻ cũng sẽ ảnh hưởng đến lượng nước cần cho trẻ uống hằng ngày. Nguyên tắc chung là lượng nước bé 6 – 12 tháng cần hằng ngày là từ nửa (1/2) ly đến một ly nước (125ml đến 250ml).
• Ở trẻ từ 1 – 8 tuổi, lượng nước cần bổ sung hằng ngày được tính theo độ tuổi. Ví dụ: trẻ 1 tuổi cần uống một ly nước /ngày, trẻ 2 tuổi nên uống hai ly, và cứ thế,… (1 ly khoảng 250ml nước).

Bổ sung hệ miễn dịch cho trẻ

Từ 6 tháng tuổi trở đi, các mẹ có thể cho trẻ bắt đầu ăn dặm để bổ sung thêm các dưỡng chất cần thiết cho hệ miễn dịch như:

• Các loại vitamin A, B, C, E: Các vitamin này có tác dụng tăng cường miễn dịch bằng cách hỗ trợ việc sản sinh kháng thể chống lại tác nhân gây hại, tăng cường sức đề kháng, chống oxy hóa. Các mẹ nên bổ sung các vitamin này bằng cách cho trẻ ăn hoa quả, các loại rau, đậu nành, ngũ cốc…
• Lysine: Là acid amin thiết yếu, rất quan trọng đối với hệ xương khớp và miễn dịch. Lysine giúp trẻ ăn ngon miệng và hấp thu tốt hơn. Các mẹ có thể bổ sung Lysine qua thịt màu đỏ, gà, trứng, phô mai, mầm lúa mạch, men bia, đậu nành….
• Kẽm, sắt: Có tác dụng tăng cường miễn dịch và cung cấp năng lượng cho tế bào. Các mẹ có thể bổ sung kẽm, sắt qua các thực phẩm như: thịt bò, cá, tôm, cua,….
• Selen: Là nguyên tố vi lượng tác động đến thành phần của hệ miễn dịch và quá trình chuyển hóa các chất trong cơ thể. Selen có thể được bổ sung bằng các loại sữa hay thực phẩm như: thịt bò,lòng đỏ trứng, tôm, cua,…
• Omega 3: Omega được ví như “khối xây dựng” cho hầu hết các tế bào trong cơ thể. Omega giúp cải thiện hoạt động não bộ, tăng cường thị giác, giúp phòng ngừa các bệnh về mắt, nâng cao tư duy, cải thiện IQ, giúp bé tập trung và ghi nhớ tốt hơn,…

Như vậy, qua bài viết này các bậc phụ huynh đã cùng Viện tìm hiểu về hệ miễn dịch cùng 8 cách tăng cường miễn dịch cho trẻ sơ sinh toàn diện. Nếu ba mẹ còn chưa biết cách xây dựng thực đơn khoa học cho trẻ hay còn bất kỳ điều gì thắc mắc về vấn đề dinh dưỡng cho trẻ thì hãy liên hệ ngay Viện Nghiên cứu và Tư vấn Dinh dưỡng, chúng tôi có đội ngũ chuyên gia luôn sẵn sàng tư vấn tận tình và mang đến những thông tin chính xác nhất cho khách hàng.

Xem thêm: 

• Vì sao bé ăn được mà không tăng cân? Ba mẹ phải xử lý như thế nào?
• Bé 6 tháng ăn dặm bao nhiêu là đủ? Lượng ăn bao nhiêu trong một ngày?
• Khi nào nên bổ sung DHA cho bé? Bổ sung liều lượng bao nhiêu là đủ?