Nhận biết các dấu hiệu tiểu đường thai kỳ 3 tháng cuối

Đâu là những dấu hiệu tiểu đường thai kỳ 3 tháng cuối? Giai đoạn cuối thai kỳ đòi hỏi sự chú ý đặc biệt đối với sức khỏe của mẹ và thai nhi. Đối với những người mắc tiểu đường thai kỳ, việc duy trì mức đường huyết trong khoảng an toàn là mục tiêu quan trọng. Xem ngay những chia sẻ dưới đây của Viện Nghiên cứu và Tư vấn Dinh dưỡng để bảo vệ sức khỏe của mẹ và thai nhi trong giai đoạn quan trọng của thai kỳ!

Định nghĩa và các nguyên nhân tiểu đường thai kỳ

Định nghĩa

Trước khi tìm hiểu các dấu hiệu tiểu đường thai kỳ 3 tháng cuối, chúng ta phải hiểu được tiểu đường thai kỳ là gì và nguyên nhân gây ra tiểu đường thai kỳ. Theo Cleveland Clinic ⁽¹⁾ tiểu đường thai kỳ (Gestational Diabetes Mellitus) là một trạng thái trong đó có một hormone được sản xuất bởi niêm mạc tử cung ngăn cản cơ thể sử dụng insulin hiệu quả. Glucose tích tụ trong máu thay vì được hấp thụ bởi các tế bào.

Khác với tiểu đường tuýp 1, tiểu đường thai kỳ không phải do thiếu insulin mà do các hormone khác được sản xuất trong thai kỳ có thể làm giảm hiệu quả của insulin, tình trạng được gọi là kháng insulin. Các triệu chứng của tiểu đường thai kỳ thường biến mất sau khi sinh. Theo Hopkinsmedicine ⁽²⁾, có khoảng 3 – 8% tất cả phụ nữ mang thai ở Hoa Kỳ được chẩn đoán mắc tiểu đường thai kỳ.

Nguyên nhân của tiểu đường thai kỳ

Một số lý thuyết được đặt ra vì sao tiểu đường thai kỳ lại xuất hiện. Niêm mạc tử cung cung cấp chất dinh dưỡng và nước cho thai nhi phát triển, sản xuất nhiều loại hormone khác nhau để duy trì thai kỳ. Một số hormone này (estrogen, cortisol và human placental lactogen) có thể có tác động chặn đối với insulin. Điều này được gọi là hiệu ứng kháng insulin, thường bắt đầu vào khoảng từ 20 đến 24 tuần trong thai kỳ.

Khi niêm mạc tử cung phát triển, nhiều hormone này được sản xuất hơn và nguy cơ kháng insulin cao hơn. Thông thường, tụy có thể sản xuất thêm insulin để vượt qua kháng insulin, nhưng khi sản xuất insulin không đủ để đối phó với tác động của hormone niêm mạc tử cung, tiểu đường thai kỳ sẽ xuất hiện.

Nên xét nghiệm tiểu đường thai kỳ khi nào?

Để đảm bảo an toàn cho mẹ và bé trong thời kỳ mang thai và tránh những hậu quả nguy hiểm mà tiểu đường thai kỳ có thể gây ra, cần phải xét nghiệm tiểu đường thai kỳ vì đó là một việc vô cùng quan trọng đối với kiểm tra sức khỏe trong lúc có thai. Nhiều người đặt câu hỏi rằng là xét nghiệm tiểu đường thai kỳ tuần bao nhiêu? Theo NIH ⁽³⁾, thời điểm thích hợp để thực hiện xét nghiệm này là:

• Trong khoảng thời gian từ tuần thứ 24 đến 28 của thai kỳ, việc tiến hành xét nghiệm đối với phụ nữ chưa từng được chẩn đoán tiểu đường sẽ giúp phát hiện kịp thời và chẩn đoán tiểu đường thai kỳ. Nhờ điều này, các biện pháp điều trị và quản lý cụ thể có thể được triển khai để đảm bảo sự an toàn và sức khỏe tốt nhất cho cả mẹ và thai nhi.
• Phụ nữ có thai kỳ sau sinh từ 4 đến 12 tuần cũng cần xét nghiệm để chẩn đoán đái tháo đường. Trong trường hợp này, các bác sĩ sử dụng nghiệm pháp dung nạp glucose đường uống và áp dụng các tiêu chuẩn chẩn đoán không mang thai phù hợp trên lâm sàng.
• Phụ nữ có tiền sử đái tháo đường thai kỳ nên thực hiện xét nghiệm ít nhất 3 năm một lần để phát hiện sự phát triển đái tháo đường hoặc tiền đái tháo đường. Điều này giúp phụ nữ được chẩn đoán sớm và nhận được điều trị và lối sống tích cực để phòng ngừa bệnh hiệu quả.

Những xét nghiệm này đóng vai trò quan trọng trong việc phát hiện và quản lý tiểu đường thai kỳ, giúp đảm bảo mẹ và bé có sự phát triển khỏe mạnh trong quá trình mang thai và sau khi sinh. Nếu có những dấu hiệu tiểu đường thai kỳ 3 tháng cuối, việc thực hiện xét nghiệm định kỳ và tuân thủ theo hướng dẫn của bác sĩ là rất quan trọng để giảm thiểu rủi ro và tối ưu hóa sức khỏe trong thai kỳ.

Đọc thêm: Xét nghiệm tiểu đường thai kỳ bao nhiêu tiền?

Biến chứng tiểu đường thai kỳ

Tiểu đường thai kỳ nếu không được quản lý cẩn thận có thể dẫn đến mức đường huyết cao. Mức đường huyết cao có thể gây vấn đề cho mẹ và thai nhi, bao gồm khả năng phải tiến hành phẫu thuật sinh con thông qua phương pháp cắt tử cung (mổ C-section).

Những biến chứng có thể ảnh hưởng đến thai nhi:

• Trọng lượng thai nhi quá lớn: Nếu mức đường huyết cao hơn mức bình thường, có thể làm cho thai nhi phát triển quá lớn. Thai nhi có trọng lượng lớn – từ 4kg trở lên – có nguy cơ cao bị kẹt trong đường sinh, bị thương hoặc cần phải sinh con qua phương pháp mổ C-section.
• Sinh non: Mức đường huyết cao có thể làm tăng nguy cơ sinh sớm, trước ngày dự kiến. Hoặc việc sinh sớm có thể do thai nhi có kích thước lớn.
• Khó thở nghiêm trọng: Thai nhi sinh sớm có thể gặp hội chứng suy hô hấp nặng – tình trạng làm cho việc hô hấp trở nên khó khăn.
• Mức đường huyết thấp (hạ đường huyết): Đôi khi, sau khi sinh con, thai nhi có thể gặp tình trạng hạ đường huyết (hypo) trong thời gian ngắn sau khi ra đời. Các cơn hạ đường huyết nghiêm trọng có thể gây co giật ở trẻ sơ sinh. Việc cho bé bú sữa mẹ kịp thời và đôi khi cần tiêm dung dịch glucose tĩnh mạch có thể khôi phục lại mức đường huyết bình thường cho bé.
• Béo phì và tiểu đường tuýp 2 sau này: Thai nhi có nguy cơ cao phát triển béo phì và tiểu đường loại 2 sau này trong cuộc sống.
• Gây tử vong thai nhi: Tiểu đường thai kỳ không được điều trị có thể dẫn đến tử vong của thai nhi trước hoặc sau khi sinh.

Các biến chứng nguy hiểm mà mẹ có thể gặp phải:

• Huyết áp cao và bệnh huyết áp thai kỳ: Tiểu đường thai kỳ làm tăng nguy cơ mắc bệnh huyết áp cao, cũng như bệnh huyết áp thai kỳ (pre-eclampsia) – một biến chứng nghiêm trọng trong thai kỳ gây ra huyết áp cao và các triệu chứng khác có thể đe dọa tính mạng của bạn và thai nhi.
• Phải sinh con qua phương pháp mổ C-section: Nếu bạn bị tiểu đường thai kỳ, khả năng cao sẽ phải sinh con qua mổ C-section .
• Tiểu đường trong tương lai: Nếu bạn có tiểu đường thai kỳ, nguy cơ mắc bệnh này trong những lần mang thai sau này sẽ cao hơn. Bạn cũng có nguy cơ cao phát triển tiểu đường tuýp 2 khi bạn lớn tuổi.

Tiểu đường thai kỳ có thể gây ra nhiều vấn đề nghiêm trọng, tăng nguy cơ sinh non, huyết áp cao và các biến chứng sức khỏe khác cho cả mẹ và thai nhi. Chính vì vậy, mẹ bầu nên được theo dõi và điều trị đúng cách dưới sự hướng dẫn của các chuyên gia y tế trong quá trình mang thai để có thai kỳ khỏe mạnh, an toàn.

Dấu hiệu tiểu đường thai kỳ 3 tháng cuối

Dấu hiệu tiểu đường thai kỳ 3 tháng cuối là những tín hiệu quan trọng mà các bà bầu cần đặc biệt lưu ý để bảo vệ sức khỏe của mình và sự phát triển an toàn cho thai nhi. Trong giai đoạn quan trọng này của thai kỳ, cơ thể phụ nữ trải qua những biến đổi đáng kể và việc nhận ra các dấu hiệu tiềm ẩn của tiểu đường thai kỳ có thể giúp phát hiện, điều trị kịp thời. Trung tâm kiểm soát và phòng ngừa dịch bệnh (CDC) ⁽⁴⁾ thì đây là những dấu hiệu tiểu đường thai kỳ 3 tháng cuối cần lưu ý:

• Khát nước nhiều: Mẹ sẽ thường xuyên cảm thấy khát nước, môi khô, nứt nẻ do mất nước khi mắc tiểu đường thai kỳ. Điều này xảy ra do cơ thể cần nhiều nước hơn để giữ cân bằng do lượng đường trong máu cao hơn bình thường.
• Đi tiểu nhiều lần trong ngày: Tiểu đường thai kỳ làm tăng đường trong máu, cơ thể sẽ tiết nhiều nước tiểu hơn để loại bỏ glucose. Do đó, mẹ sẽ thường xuyên phải đi tiểu nhiều lần hơn, đây cũng là một dấu hiệu tiểu đường thai kỳ có thể gặp phải.
• Có dấu hiệu sụt cân: Sụt cân trong 3 tháng cuối thai kỳ có thể là do mẹ mắc bệnh tiểu đường và không được điều trị kịp thời. Thiếu insulin khiến cơ thể không thể chuyển hóa glucose, khiến cơ thể dùng mô mỡ làm nguồn năng lượng, dẫn đến sụt cân nhanh chóng.
• Thèm đồ ngọt không ngừng: Thai kỳ gây tăng nguy cơ mắc đái tháo đường, khiến mẹ cảm thấy thèm ăn đồ ngọt liên tục.
• Buồn nôn, nôn sau khi ăn: Việc cơ thể không chuyển hóa glucose khiến hình thành chất ceton, gây buồn nôn và nôn sau khi ăn.
• Ngứa ran trên bàn tay hoặc bàn chân: Nồng độ glucose cao có thể gây tổn thương mao mạch ở bàn tay, bàn chân, khiến mẹ cảm thấy ngứa ran, châm chích ở vùng này.
• Mắt nhìn mờ: Hàm lượng đường huyết tăng đột ngột khiến mắt nhìn mờ trong một khoảng thời gian ngắn.
• Vết thương lâu lành: Nồng độ glucose cao làm suy giảm khả năng miễn dịch và tái tạo tế bào, khiến vết thương lâu lành.
• Viêm nhiễm vùng kín: Nồng độ glucose cao khiến vùng kín trở thành môi trường thuận lợi cho vi khuẩn, nấm men phát triển, gây viêm nhiễm.

Nếu phát hiện bất kỳ dấu hiệu tiểu đường thai kỳ 3 tháng cuối nào như khát nước tăng cao, tiểu nhiều lần trong ngày, sụt cân đáng kể, thèm đồ ngọt không ngừng, hoặc những vấn đề khác như buồn nôn, ngứa ran, vết thương lâu lành, mẹ bầu đừng vội bỏ qua. Điều quan trọng là hãy thăm khám và tư vấn với bác sĩ ngay khi có dấu hiệu nghi ngờ, để từ đó chúng ta có thể đưa ra các biện pháp phòng ngừa và điều trị hiệu quả, bảo vệ sức khỏe của mẹ và sự phát triển khỏe mạnh cho bé yêu.

Chế độ ăn cho người tiểu đường thai kỳ

Dấu hiệu tiểu đường trong thai kỳ 3 tháng cuối cần được chú ý. Việc duy trì đường huyết ổn định là thách thức trong giai đoạn này. Dưới đây là các gợi ý về chế độ ăn phù hợp cho người tiểu đường thai kỳ:

• Ăn 3 bữa chính và 2-3 bữa ăn nhẹ mỗi ngày: Hãy ăn ít mỗi lần để tránh tình trạng đường huyết tăng cao. Thay vì ăn nhiều một lúc, hãy chia nhỏ khẩu phần và bổ sung thêm các bữa ăn nhẹ. Trong thời kỳ mang thai, mẹ bầu cần nhu cầu dinh dưỡng tăng cao và thai nhi cần cung cấp dinh dưỡng cân đối.
• Đo lường lượng thực phẩm tinh bột: Hãy bổ sung thực phẩm tinh bột trong mỗi bữa ăn. Một phần lượng vừa phải là khoảng 1 chén cơm nấu chín, ngũ cốc, mỳ hoặc khoai tây, hoặc 2 miếng bánh mì, mỗi bữa ăn.
• Giới hạn uống 1 ly sữa mỗi lần: Sữa là một thực phẩm tốt cho sức khỏe và cũng là nguồn cung cấp canxi quan trọng. Tuy nhiên, vì sữa chứa đường dạng lỏng, nên uống quá nhiều sữa một lúc có thể gây tăng đường huyết. Tốt nhất nên giới hạn uống 1 ly sữa mỗi lần.
• Ăn một phần nhỏ trái cây mỗi lần: Trái cây có chứa dinh dưỡng tốt, nhưng vì chúng có đường tự nhiên, hãy ăn một lượng phục vụ vừa phải mỗi lần. Một phần trái cây là một miếng nhỏ, hoặc ½ trái lớn, hoặc khoảng 1 ly trái cây hỗn hợp. Hạn chế ăn trái cây đã được đóng hộp trong siro. Không uống nước trái cây.
• Bổ sung thêm chất xơ: Hãy thử dùng bánh mì ngũ cốc nguyên hạt, gạo lứt, yến mạch nguyên hạt, lúa mạch, hoặc bất kỳ loại ngũ cốc nguyên hạt nào khác. Bổ sung đậu, đậu lẻ và bất kỳ loại đậu nào: đậu, đậu đỏ, đậu đen hoặc đậu cô đặc. Những thực phẩm này chứa nhiều chất xơ và giúp duy trì mức đường huyết thấp hơn so với khi ăn ngũ cốc tinh chế như bánh mì trắng và gạo trắng.
• Bữa sáng quan trọng: Việc kiểm soát đường huyết có thể khó khăn vào buổi sáng vì đó là thời điểm các hormone trong thai kỳ rất mạnh mẽ. Những hormone này có thể làm tăng mức đường huyết ngay cả trước khi ăn. Ngũ cốc khô, trái cây và sữa không phải là lựa chọn tốt cho bữa sáng vì chúng được tiêu hóa nhanh chóng và có thể làm tăng mức đường huyết nhanh chóng. Thay vào đó, một bữa sáng bao gồm ngũ cốc nguyên hạt cộng với thực phẩm giàu protein thường là lựa chọn tốt nhất.
• Tránh uống nước trái cây và đồ uống có đường: Một ly nước trái cây cần một số trái cây để làm. Nước trái cây chứa nhiều đường tự nhiên. Vì nó là dạng lỏng, nó làm tăng mức đường huyết nhanh chóng. Tránh uống các loại nước ngọt thông thường và đồ uống có đường vì cùng một lý do. Thay vào đó, mẹ bầu nên chọn các loại nước ngọt không đường và nước có hương trái cây nhân tạo.
• Hạn chế mứt và món tráng miệng: Bánh mỳ, bánh quy, kẹo, bánh ngọt có chứa nhiều đường và có thể làm tăng mức đường huyết quá nhiều. Ngoài việc cung cấp rất ít chất dinh dưỡng, các thực phẩm này còn chứa lượng chất béo vượt quá mức gây hại lên cơ thể.
• Tránh đường và các loại mật ong, siro trong thực phẩm. Các loại đường hóa học sau đây an toàn trong thai kỳ:
  • Aspartame; Equal, NutraSweet, NatraTaste
  • Acesulfame K; Sunett
  • Sucralose; Splenda
  • Stevia; Truvia, Purevia
• Cẩn trọng với các loại đường, đồ uống không đường: Đường hóa học thường được sử dụng để làm các món tráng miệng và syrups không đường. Những sản phẩm này có thể được ghi nhãn là “không đường” nhưng có thể chứa cùng lượng carbohydrate với phiên bản chứa đường thông thường. Hãy xem nhãn thực phẩm để biết lượng carbohydrate tổng cộng.
• Đường hóa học có thể gây tác dụng chất tẩy, hoặc gây ra bụng đầy hơi và khí. Các loại đường hóa học: mannitol, maltitol, sorbitol, xylitol, isomalt và hydrogenated starch hydrolysate.

Kết luận, dấu hiệu tiểu đường thai kỳ 3 tháng cuối là một vấn đề quan trọng cần được quan tâm trong thai kỳ. Chế độ ăn phù hợp và quản lý đường huyết trong giai đoạn này là yếu tố cốt lõi để bảo vệ sức khỏe cho mẹ và thai nhi. Nếu cần đến hỗ trợ về dinh dưỡng trong thai kỳ, mẹ bầu có thể liên hệ tư vấn dinh dưỡng cùng bác sĩ để can thiệp dinh dưỡng phù hợp và đẩy lùi các biến chứng do tiểu đường thai kỳ.

Nguồn tài liệu tham khảo: 

• (1): https://my.clevelandclinic.org/health/diseases/9012-gestational-diabetes#:~:text=Some%20people%20develop%20high%20blood,both%20you%20and%20the%20fetus.
• (2): https://www.nhs.uk/conditions/gestational-diabetes/
• (3): https://www.hopkinsmedicine.org/health/conditions-and-diseases/diabetes/gestational-diabetes
• (4): https://www.everydayhealth.com/gestational-diabetes/guide/#symptoms