3 tháng đầu thai kỳ nên bổ sung gì để mẹ khỏe, bé phát triển?

Chế độ dinh dưỡng trong quá trình mang thai luôn là một trong những mối bận tâm hàng đầu của các mẹ bầu khi mang thai. Một chế độ dinh dưỡng khoa học sẽ trở thành đà phóng cho sự phát triển toàn diện của bé về sau. Đặc biệt là trong 3 tháng đầu thai kỳ nên bổ sung gì? vì đây chính là giai đoạn phát triển quan trọng nhất của các bé. Theo dõi bài viết sau, Viện Nghiên cứu và Tư vấn Dinh dưỡng (NRECI) với các chuyên gia sẽ hỗ trợ bạn giải đáp một cách chi tiết nhất.

3 tháng đầu thai kỳ nên bổ sung gì?

3 tháng đầu thai kỳ là giai đoạn được coi là quan trọng nhất trong quá trình hình thành hình thái của thai. Ở tuần thứ 4 của thai kỳ, hệ thống thần kinh của bé trong bụng mẹ bắt đầu phát triển, do đó acid folic được bổ sung giai đoạn đầu 600mcg/ ngày. Giai đoạn này, sắt cũng cần được bổ sung gấp đôi so với giai đoạn đầu trước khi mang thai 30mg sắt nguyên tố/ ngày. Ngoài ra, một số bà bầu có chế độ ăn thiếu hụt cần bổ sung thêm các loại vitamin tổng hợp: canxi, vitamin D, kẽm…

Nếu người mẹ không cung cấp đủ các dưỡng chất thì có khả năng gây suy dinh dưỡng, dị tật và thậm chí là sảy thai. Do đó, việc xây dựng một chế độ dinh dưỡng vào 3 tháng đầu mang thai cần khoa học, đây là điều cần thiết cho người mẹ có quá trình mang thai khỏe mạnh, em bé trong bụng phát triển được toàn diện.

Nhu cầu dinh dưỡng cho bà bầu 3 tháng đầu bao nhiêu là đủ?

Các mẹ bầu cần đặc biệt quan tâm đến chế độ dinh dưỡng trong 3 tháng đầu thai kỳ nên bổ sung gì. Theo các chuyên gia dinh dưỡng cũng đã nhấn mạnh, đây là thời điểm mà cơ thể của người mẹ có nhiều thay đổi bên trong, thai nhi cũng bắt đầu hình thành. Vì vậy, nhu cầu bổ sung các khoáng chất (sắt, photpho, magie,…), protein, các loại vitamin (A, B, C, D, E, K,…) sẽ rất cao.

Việc bổ sung đủ các loại dưỡng chất, đặc biệt là sắt, acid folic, protein,… giúp các mẹ bầu trong 3 tháng đầu có được sức đề kháng tốt, ngăn tình trạng thiếu sắt, phòng ngừa dị tật bẩm sinh và làm giảm đi những triệu chứng ốm nghén ở người mẹ,…

Trong tư vấn dinh dưỡng, các chuyên gia cũng liệt kê những loại dưỡng chất cần thiết cơ thể, cũng như hàm lượng cần để bổ sung mỗi ngày mà các mẹ bầu trong 3 tháng đầu cần biết.

Lưu ý bổ sung đủ các chất dinh dưỡng trong 3 tháng đầu thai kỳ sẽ giúp mẹ bầu luôn khỏe mạnh, giảm tình trạng nghén và thai nhi trong bụng cũng có thể phát triển được toàn diện về thể chất lẫn tinh thần.

Mẹ bầu nên lựa chọn các loại thực phẩm nào?

Thông qua nhu cầu dinh dưỡng cho các mẹ bầu, các bác sĩ dinh dưỡng tại Viện Nghiên cứu và Tư vấn Dinh dưỡng (NRECI) gợi ý một số loại thực phẩm chính sau:

• Năng lượng: Cùng với sự phát triển từng ngày của thai nhi, nhu cầu năng lượng của người mẹ cũng có sự thay đổi đáng kể. Mẹ cần tăng cường thêm 50kcal/ ngày. Chú ý năng lượng không tăng nhiều ở giai đoạn này
• Axit folic: Hỗ trợ giảm nguy cơ dị tật ống thần kinh, tật nứt đốt sống trong bào thai. Mẹ bầu có thể bổ sung axit folic qua một số loại thực phẩm rau có màu xanh thẫm như rau cải xanh, súp lơ xanh, ngũ cốc, thịt gia cầm,… Bên cạnh đó, mẹ bầu cũng nên dùng thêm các viên uống bổ sung axit folic theo như hướng dẫn của bác sĩ chuyên môn.
• Protein: Dưỡng chất quan trọng nhằm đảm bảo cho quá trình phát triển của mô bào thai. Mặt khác, protein còn giúp hỗ trợ tăng trưởng mô vú và tử cung trong thai kỳ, tăng cường sản sinh máu và đảm bảo cho sức khỏe của mẹ và bé. Do đó, mẹ bầu cần phải chú ý ăn nhiều các loại thực phẩm có chứa hàm lượng protein như đậu, trứng, thịt gà, sữa, thịt heo, bò nạc,…trong 3 bữa ăn chính. Vào giai đoạn này, mẹ cần khoảng 85-90g/ngày, cao hơn lúc bình thường khoảng 10-15g/ngày.
• Sắt cần được cung cấp cho mẹ bầu từ 36-40mg mỗi ngày để phòng ngừa thiếu máu. Những loại thực phẩm sẽ có hàm lượng sắt cao cần có trong thực đơn là thịt đỏ, các loại hạt, rau xanh, tim cật,… Bên cạnh đó, mẹ bầu cũng có thể sử dụng thêm các viên uống cung cấp sắt theo đúng với các chỉ định từ bác sĩ.
• Vitamin A: Một số loại thực phẩm giàu hàm lượng vitamin A gồm trứng, cá, thịt, sữa, gan động vật, rau có màu xanh thẫm, củ quả có màu vàng hay đỏ.
• Vitamin D, canxi: 2 thành phần dinh dưỡng không thể thiếu trong việc hình thành hệ xương của các bé. Mẹ bầu cần bổ sung thêm canxi có trong trứng, cá, tôm, sữa, đậu đỗ, rau xanh. Đồng thời có thể tắm nắng vào buổi sớm để tăng cường hấp thụ vitamin D.
• Vitamin C: Với khả năng hỗ trợ ngăn ngừa các triệu chứng cảm lạnh cho người mẹ, giúp xương của bé được chắc khỏe hơn. Vitamin C sẽ có nhiều trong các loại quả, rau, củ,…
• Những nguyên tố vi lượng như kẽm, magie, selen, iot, vitamin nhóm B, DHA/EPA,…cũng cần được bổ sung vào chế độ dinh dưỡng khi được hỏi 3 tháng đầu thai kỳ nên bổ sung gì cho mẹ bầu.

Đọc thêm: Chế độ dinh dưỡng cho bà bầu theo từng tháng giúp mẹ khoẻ, bé thông minh

Mẹ bầu 3 tháng đầu thai kỳ nên kiêng gì?

Vào 3 tháng đầu thai kỳ, các mẹ bầu cần chú trọng nhiều đến vấn đề ăn uống. Cụ thể, trong tư vấn dinh dưỡng của các chuyên gia, sẽ có một số loại thực phẩm sau đây có thể gây sảy thai hay ảnh hưởng không tốt cho em bé trong bụng, các mẹ cần chú ý kiêng khem cẩn thận hơn:

Thực phẩm có nguy cơ nhiễm khuẩn Listeria

Listeria là loại vi khuẩn phổ biến được tìm thấy trong đất và nước, cùng một số động vật, bao gồm cả gia súc, gia cầm. Do đó, Listeria có thể xuất hiện trong hải sản, thịt đỏ, trứng, gia cầm, sữa chưa được tiệt trùng, các chế phẩm liên quan như phô mai hay yogurt.

Theo hiệp hội Sản khoa Hoa Kỳ, nếu mẹ bầu ăn phải những loại thực phẩm đã bị nhiễm khuẩn Listeria, có thể kiến con mình khi chào đời sẽ có nguy cơ mắc bệnh Listeriosis – Bệnh lý khiến nhiều bé bị co giật, thiểu năng trí tuệ, tê liệt, mù lòa, thậm chí còn xuất hiện các tổn thương vĩnh viễn ở tim, thận, não, mặt khác còn có khả năng gây tử vong cho các bé ngay trong bụng mẹ.

Thực phẩm có khả năng nhiễm Toxoplasma

Toxoplasma là loại ký sinh trùng có thể được tìm thấy trong thịt sống, phân vật nuôi trong nhà. Khi bị nhiễm Toxoplasma, các mẹ bầu và em bé trong bụng có thể bị mắc bệnh Toxoplasmosis, tăng nguy cơ bị sảy thai hay lưu thai.

Vì vậy, theo tư vấn dinh dưỡng của các chuyên gia, các mẹ không nên ăn thịt sống, thịt tái, hải sản sống,… Thay vào đó chế độ ăn cần đảm bảo ăn chín uống sôi, đảm bảo tính vệ sinh an toàn thực phẩm.

Thực phẩm bị nhiễm Salmonella

Các mẹ có khả năng cao bị nhiễm khuẩn Salmonella, do tiêu thụ các loại thực phẩm giàu đạm động vật, chưa được sơ chế và nấu chín kỹ như: Trứng, thịt đỏ, cá, thịt gia cầm, sữa chưa qua tiệt trùng, nước ép trái cây đã bị vi khuẩn ký sinh.

Mặt khác, các mẹ bầu cũng có thể bị nhiễm khuẩn Salmonella khi chạm vào động vật đang nhiễm bệnh, điển hình là các loại bò sát như rắn, rùa, thằn lằn, ngỗng, vịt,….Do đó, để phòng bệnh tốt, các mẹ trong 3 tháng đầu hãy tập thói quen ăn chín uống sôi, rửa tay thường xuyên, đặc biệt sau khi tiếp xúc trực tiếp với các loài động vật.

Thực phẩm bị nhiễm thủy ngân

Hải sản có thể là nguồn protein tuyệt vời với hàm lượng omega3 cao, thúc đẩy sự phát triển trí não, thị lực của con. Tuy nhiên, có một số loài cá biển, động vật giáp xác thường có chứa hàm lượng thủy ngân cao đột biến, gây nên tình trạng ngộ độc thần kinh, và làm cho bé bị chậm phát triển.

Các loài cá biển có kích thước lớn, tuổi thọ càng cao thì nguy cơ chứa thủy ngân sẽ càng nhiều. Do đó, các chuyên gia dinh dưỡng khuyến cáo mẹ bầu trong 3 tháng đầu nên kiêng ăn các loại cá biển có kích thước lớn, điển hình như: Cá thu vua, cá cờ, cá cam nhám, cá ngói, cá kiếm,… Đồng thời, mẹ cũng cần tránh ăn các loại hải sản, cũng như động vật giáp xác chưa được nấu chín.

Thực phẩm có chứa các chất có khả năng gây ô nhiễm

Mẹ bầu cũng cần kiêng các loại thực phẩm có nguy cơ chứa các chất ô nhiễm như chì, Dioxin, Polychlorinated biphenyls (PCBs),…Bởi chúng có khả năng cao gây quái thai, sảy thai hay dị tật cho thai nhi, đồng thời còn làm người mẹ có nguy cơ mắc bệnh ung thư.

• Dioxin: Có nhiều trong một số loại đất, trầm tích hay thực phẩm như cá, động vật giáp xác, thịt, sữa,…
• Chì: Thường xuất hiện trong nước máy, hay các loại đồ uống có cồn do bao bì hay đường ống vận chuyển chất lỏng bị rò rỉ, gây ra tình trạng nước bị nhiễm chì.
• PCBs: Điển hình cá hồi có nồng độ PCBs cao nhất, tiếp theo là cá ngừ đóng hộp, cá da trơn, gà rán, thịt bò nướng, thịt bò xay, bơ động vật,… Do đó mẹ cần chú ý kiêng trong thực đơn của mình.

Các thực phẩm có chất kích thích

Ngay khi vừa phát hiện mang thai, các mẹ cần loại bỏ các chất kích thích ngay lập tức như cà phê, bia, rượu,… Việc tiêu thụ quá mức caffeine sẽ khiến mẹ bầu có cảm giác khó ngủ và làm tăng khả năng sảy thai. Mặt khác, bia rượu còn làm ảnh hưởng đến hệ thần kinh của các bé.

Thực phẩm đã được chế biến sẵn

Bánh kẹo ngọt, các loại nước trái cây đóng hộp, thức ăn được chế biến sẵn như mì gói,… đều là các loại đồ ăn có chứa nhiều muối, đường và chất bảo quản, phụ gia với khả năng cao gây ngộ độc, tiểu đường, tăng cân nếu các mẹ tiêu thụ quá nhiều.

Một số lưu ý cho mẹ bầu khi bắt đầu giai đoạn thai kỳ

Các mẹ bầu mang thai trong 3 tháng đầu thường đối mặt với những cơn ốm nghén. Do đó gây ảnh hưởng đến chế độ ăn uống của các mẹ, thực tế là ăn uống không có cảm giác ngon miệng từ đó ảnh hưởng gián tiếp đến thai nhi. Trong các khóa học dinh dưỡng các chuyên gia cũng hướng dẫn giảm thiểu tình trạng ốm nghén trong 3 tháng đầu, hãy thực hiện một số nguyên tắc uống sau:

• Nên chia khẩu phần ăn trong 3 bữa chính thành các bữa nhỏ để tránh hiện tượng buồn nôn vì ốm nghén. Đồng thời cũng đảm bảo dinh dưỡng tốt nhất cho cả mẹ và bé.
• Các bữa ăn phụ nên bổ sung các loại thực phẩm như các loại hạt, ngũ cốc, trái cây,…
• Nên ăn các loại thực phẩm dễ tiêu hóa, kết hợp uống các loại sữa ít béo. Mặt khác, bổ sung thêm các chế phẩm từ sữa vào buổi sáng và tối, tinh bột, cùng các loại thực phẩm cung cấp protein từ thịt gà, cá,…
• Cần đa dạng nhiều loại thực phẩm trong mỗi bữa ăn, hạn chế nhàm chán.
• Mẹ bầu cần uống nhiều nước, bao gồm cả nước lúc và nước hoa quả.
• Bên cạnh chế độ ăn thì các mẹ bầu cần kết hợp thêm việc tập thể dục với các bài tập nhẹ nhàng như tập hít thở, yoga bầu, để hỗ trợ các mẹ ăn ngon hơn và giảm tình trạng ốm nghén.
• Tập thói quen ăn nhiều rau xanh, trái cây, đồng thời không ăn quá nhiều đồ ăn vặt, thức ăn nhanh hay đồ ngọt,…

Hy vọng những thông tin trên có thể giúp bạn hiểu được 3 tháng đầu thai kỳ nên bổ sung gì. Trong quá trình mang thai bạn cần chú ý thăm khám định kỳ với bác sĩ để được theo dõi sức khỏe được tốt nhất. Đồng thời, bạn có thể tham gia thêm các khóa học dinh dưỡng, tư vấn dinh dưỡng dành cho mẹ bầu tại Viện Nghiên cứu và Tư vấn Dinh dưỡng (NRECI). Thông qua các khóa học, cha mẹ sẽ có thêm nhiều kiến thức bổ ích hỗ trợ quá trình mang thai và nuôi dưỡng trẻ nhỏ.

Khoá học dinh dưỡng cho bà bầu tại NRECI có gì?

Tham gia khóa học dinh dưỡng cho bà bầu là một trong những điều cần thiết để có sự chuẩn bị tốt nhất cho hành trình làm mẹ. Tuy vậy nhưng số lượng mẹ bầu nắm được các kiến thức dinh dưỡng chuẩn chỉnh, khoa học là không nhiều, dẫn đến việc thiếu chất dinh dưỡng cho con. Bên cạnh đó, mẹ bầu cũng sẽ biết được:

• Vai trò của dinh dưỡng trong mang thai
• Chế độ dinh dưỡng cho mẹ bầu trong giai đoạn thai kỳ (3 tháng đầu, 3 tháng giữa và 3 tháng cuối)

Hiểu thêm về khoá học tại đây: https://nreci.org/khoa-hoc-dinh-duong-cho-ba-bau/

Xem thêm: 

• Chế độ dinh dưỡng cho bà bầu sau sinh đầy đủ dưỡng chất, lợi sữa
• Bầu thiếu máu nên ăn gì? Thực đơn cho bà bầu thiếu máu chuẩn khoa học
• Thực đơn cho bà bầu không tăng cân tốt cho mẹ, khỏe cho bé