Top 10 triệu chứng bệnh thận ở nam giới cần nhận biết sớm

Hiện nay, tỷ lệ người mắc bệnh thận, đặc biệt là nam giới đang ngày càng gia tăng. Song song với đó, có nhiều thắc mắc xoay quanh cách nhận biết triệu chứng bệnh thận ở nam giới để có biện pháp can thiệp, điều trị sớm. Hiểu được băn khoăn này của bệnh nhân, bác sĩ đến Viện Nghiên cứu và Tư vấn Dinh dưỡng (NRECI) sẽ chia sẻ đến bạn đọc về một số dấu hiệu bệnh thận ở nam giới, giúp người bệnh nhận biết sớm và điều trị hiệu quả.

Triệu chứng suy thận ở nam giới không nên chủ quan 

Suy thận ở nam giới trong giai đoạn đầu thường khó nhận biết. Các triệu chứng biểu hiện rõ rệt hơn khi bệnh tiến triển. Một số triệu chứng bệnh thận ở nam giới hay gặp là:

• Thay đổi trong thói quen đi tiểu: Một trong những dấu hiệu suy thận ở nam giới là sự thay đổi trong thói quen đi tiểu, xuất phát từ lý do suy giảm chức năng của thận. Người bệnh đi tiểu thường xuyên hơn nhưng lượng nước tiểu lại giảm đi. Họ có thể cảm thấy bụng dưới căng tức và không thoải mái. Thường thì triệu chứng này thường xuất hiện vào ban đêm khi chức năng thận suy yếu và khả năng lọc máu bị hạn chế.
• Phù: Phù thường thể hiện rõ nhất ở các bộ phận như tay, chân, mặt, cổ chân và bàn chân. Do chức năng thận giảm, các chất lỏng dư thừa trong cơ thể không được loại bỏ, dẫn đến triệu chứng phù.
• Khó thở không rõ nguyên nhân: Khó thở ở nam giới bị suy thận có nguồn gốc từ tình trạng suy giảm chức năng thận, dẫn đến khả năng lọc chất thải ra khỏi cơ thể giảm đi. Điều này dẫn đến tích tụ chất lỏng trong cơ thể, làm suy giảm chức năng phổi và giảm lượng hồng cầu, gây khó khăn khi vận chuyển oxy trong máu. Các triệu chứng của suy thận có thể gây ra khó thở và thở nông. Trong một số trường hợp, hơi thở của người bệnh có thể có mùi khó chịu do chất thải tích tụ nhiều trong cơ thể.
• Đau hoặc cảm thấy nặng ngực: Thông thường người bệnh cảm thấy đau ở vùng lưng hoặc phần hông do các vấn đề như viêm thận hoặc sỏi thận. Một số trường hợp người bệnh cảm thấy đau ở vùng bụng dưới, có thể do sỏi niệu quản hoặc nhiễm trùng bàng quang.
• Mệt mỏi và uể oải: Triệu chứng mệt mỏi xảy ra thường xuyên và có thể xuất hiện ngay cả khi người bệnh không tham gia các hoạt động vận động mạnh.
• Mất cảm giác thèm ăn, buồn nôn và nôn: Đây là biểu hiện suy thận ở nam giới, rất hay gặp khi các chức năng thận bị suy giảm nghiêm trọng. Triệu chứng này thường trở nên nặng hơn và rõ ràng hơn khi suy thận tiến triển.
• Sụt cân không rõ nguyên nhân: Khi nam giới mắc bệnh suy thận, cơ thể không còn đủ protein để duy trì cơ bắp. Điều này đi kèm với việc mất cảm giác thèm ăn, dẫn đến giảm lượng thức ăn tiêu thụ và sụt cân.
• Ngứa ngáy: Do chức năng thận suy giảm, các chất độc không được loại bỏ, dẫn đến triệu chứng ngứa trên toàn bộ cơ thể, đôi khi gây dị ứng, ngứa da. Trong trường hợp suy thận nặng, triệu chứng ngứa thường trở nên nghiêm trọng hơn.
• Co cơ và chuột rút: Co cơ chân hoặc chuột rút cơ cũng là dấu hiệu của suy thận, có nguyên nhân từ tình trạng suy giảm chức năng thận dẫn đến mất cân bằng kali, natri, canxi,…
• Thiếu máu: Thận không chỉ tham gia vào quá trình lọc máu mà còn sản xuất hormone erythropoietin – hormone kích thích tủy xương tạo ra hồng cầu. Khi suy thận xảy ra, cơ thể giảm sản xuất hormone này, gây thiếu máu. Triệu chứng này có thể gây ra các triệu chứng như hoa mắt, cảm giác chóng mặt, suy giảm trí nhớ và mất tập trung.

Nam giới bị suy thận có thể gặp phải rất nhiều triệu chứng như mệt mỏi, chán ăn, chuột rút, sưng phù ở tay chân, khó thở hay ngứa ngáy, chóng mặt, hoa mắt,… Những biểu hiện này thường khó nhận biết, rất dễ nhầm với những bệnh lý khác nên người bệnh cần thật sự lưu ý. (3)

Các giai đoạn suy thận 

Người bệnh suy thận thường trải qua các giai đoạn sau:

• Suy thận giai đoạn 1: Giai đoạn 1 của suy thận xảy ra khi độ lọc cầu thận (GFR) duy trì ở mức bình thường hoặc cao hơn 90 ml/phút. Trong giai đoạn này, người mắc bệnh thường không biểu hiện triệu chứng gì đặc biệt để nhận biết tình trạng suy thận, và thường cần kiểm tra tình trạng sức khỏe thông qua các xét nghiệm khi có nguy cơ mắc tiểu đường hoặc huyết áp cao.
• Suy thận giai đoạn 2: Giai đoạn 2 của suy thận xảy ra khi thận bị tổn thương, dẫn đến GFR giảm nhẹ từ 60-89 ml/phút. Thời điểm này, người bệnh cũng thường không có những triệu chứng rõ ràng, và việc phát hiện bệnh chủ yếu dựa trên xét nghiệm máu để đo chỉ số creatinin và urê, hoặc thông qua các phương pháp hình ảnh như chụp cộng hưởng từ (CT), siêu âm, hoặc chụp X-quang.
• Suy thận giai đoạn 3: Giai đoạn 3 của suy thận xảy ra khi thận bị tổn thương ở mức độ trung bình, và có thể được chia thành 2 giai đoạn nhỏ:
  • Giai đoạn 3A: GFR nằm trong khoảng 45-59 ml/phút.
  • Giai đoạn 3B: GFR nằm trong khoảng 30-44 ml/phút. Trong giai đoạn này, các chất thải có thể tích tụ trong máu, gây ra hiện tượng được gọi là “urê huyết”. Suy thận giai đoạn 3 có thể gây ra các biến chứng như huyết áp cao, thiếu máu (giảm số lượng tế bào hồng cầu). Người bệnh có thể trải qua triệu chứng mệt mỏi, giữ nước, phù tứ chi, khó thở, thay đổi màu sắc và thể tích nước tiểu, đau lưng và chuột rút.
• Suy thận giai đoạn 4: Giai đoạn 4 của suy thận là giai đoạn tiến triển nặng với GFR giảm xuống còn 15-29 ml/phút. Lúc này, các chất thải tích tụ trong máu gây ra hiện tượng nhiễm độc niệu. Người bệnh có thể trải qua các biến chứng như huyết áp cao, thiếu máu và bệnh tim mạch. Triệu chứng suy thận giai đoạn 4 bao gồm mệt mỏi, giữ nước, phù tứ chi, khó thở, thay đổi màu sắc và thể tích nước tiểu, mất cảm giác thèm ăn, khó tập trung và chán ăn.
• Suy thận giai đoạn 5: Giai đoạn 5 của suy thận, còn được gọi là giai đoạn cuối, xảy ra khi GFR giảm xuống dưới mức 15 ml/phút. Thận mất hầu hết chức năng ở giai đoạn này. Các triệu chứng suy thận giai đoạn 5 bao gồm mất cảm giác thèm ăn, buồn nôn hoặc nôn mửa, đau đầu, mệt mỏi, ngứa, tiểu ít hoặc không tiểu, chuột rút, ngứa ở tay và chân, thay đổi màu da.

Suy thận có các giai đoạn chính được phân loại theo thứ tự từ 1 đến 5. Ở giai đoạn đầu, bệnh chưa nguy hiểm cũng không có những biểu hiện quá rõ ràng, nếu được phát hiện có thể điều trị khỏi hoàn toàn. Giai đoạn sau của suy thận, người bệnh thường gặp phải các biến chứng khó lường, có thể đe dọa đến tính mạng. (1)

Cách nhận biết, chẩn đoán suy thận

Cách nhận biết suy thận: Như đã trình bày ở trên, bạn có thể nhận biết suy thận thông qua các biểu hiện ở cơ thể như thiếu máu, mệt mỏi, chán ăn, buồn nôn, nôn, khó thở, đau hoặc nặng ngực, tay chân bị sưng to,…

Phương pháp chẩn đoán suy thận:

Xét nghiệm máu

Phương pháp này được sử dụng để đo nồng độ creatinin trong máu của bệnh nhân, từ đó giúp bác sĩ đưa ra chẩn đoán về tính chất cấp hay mạn tính của bệnh. Tuy nhiên, nồng độ creatinin trong máu có thể thay đổi dựa trên giới tính, độ tuổi và khối lượng cơ thể. Do đó, để có một đánh giá chính xác hơn, người bệnh cũng có thể được yêu cầu thực hiện xét nghiệm Cystatin.

Xét nghiệm nước tiểu

Xét nghiệm này nhằm đo lượng , các thành phần trong nước tiểu mà cơ thể bài tiết ra trong một khoảng thời gian cụ thể. Kết quả của xét nghiệm nước tiểu này sẽ được sử dụng để đánh giá tình trạng bệnh và khả năng đáp ứng với liệu trình điều trị.

Sinh thiết thận

Phương pháp sinh thiết thận thường được thực hiện để chẩn đoán suy thận gây ra bởi tổn thương thận. Phương pháp này cho phép xác định chính xác nguyên nhân của tình trạng bệnh.

Chẩn đoán hình ảnh

Một số phương pháp chẩn đoán hình ảnh khác bao gồm:

• Siêu âm: Đây là một phương pháp phổ biến để kiểm tra vị trí và kích thước của thận.
• Chụp cắt lớp vi tính (CT scan): Được sử dụng để phát hiện các tổn thương thận, sỏi thận, áp xe, ung thư và các vấn đề khác.
• Chụp cộng hưởng từ (MRI).

Các xét nghiệm bổ sung

Nếu có sự nghi ngờ về bệnh suy thận, bệnh nhân có thể được yêu cầu thực hiện một số xét nghiệm bổ sung, bao gồm:

• Xét nghiệm ure máu.
• Xét nghiệm đo nồng độ kali trong huyết thanh máu.
• Ước tính mức độ lọc cầu thận.

Hiện nay, suy thận thường được nhận biết qua các biểu hiện trên cơ thể và các phương pháp chẩn đoán như xét nghiệm máu, xét nghiệm nước tiểu. Qua đó, bác sĩ sẽ xác định được tình trạng bệnh. (2)

Người suy thận nên ăn gì? Đặt hẹn tư vấn chế độ ăn cho người suy thận cùng bác sĩ NRECI  

Theo Bác sĩ Nguyễn Võ Trà Mi – Viện Nghiên cứu và Tư vấn Dinh dưỡng (NRECI): “Chế độ dinh dưỡng cho người suy thận đóng vai trò quan trọng. Người bệnh cần xây dựng thực đơn phù hợp để đảm bảo sức khỏe, phòng ngừa suy dinh dưỡng, đáp ứng hiệu quả điều trị  và hạn chế xuất hiện biến chứng nguy hiểm.”

Thực phẩm người suy thận nên ăn

• Tinh bột ít đạm như khoai củ, miến, sắn dây;
• Thực phẩm chứa ít đạm như nấm, hến, đậu phụ, xen kẽ kết hợp đạm động vật và thực vật để tránh tổng lượng đạm quá nhiều;
• Thực phẩm ít kali như các loại trái cây gồm ổi, bưởi, cam, quýt, mận, thanh long,… hay các loại rau củ như su su, mướp, cà rốt, bầu,…
• Ngoài ra, người suy thận còn nên sử dụng sữa chuyên biệt cho tình trạng sức khỏe của mình.

Thực phẩm người suy thận lưu ý kiêng ăn

• Thực phẩm chứa nhiều muối: Bạn nên ưu tiên thực phẩm tươi sống, hạn chế những đồ chế biến sẵn như đồ đóng hộp, xúc xích, thịt xông khói, dưa muối,… khi nấu nướng cũng nên giảm lượng gia vị;
• Thực phẩm chứa nhiều kali như quả bơ, mơ, chuối, rau lá màu xanh, đậm
• Cần lưu ý hạn chế nước nếu có biểu hiện phù;
• Thực phẩm có chỉ số đường huyết cao như bánh mì trắng, bánh kẹo, nước ngọt,…người suy thận cũng cần hạn chế nếu có rối loạn đường huyết đi kèm.

Người bệnh suy thận cần lưu ý sử dụng thực phẩm ít kali, muối, dầu mỡ,… kết hợp với bổ sung thêm các loại thực phẩm lành mạnh. Và nếu cần thiết có thể tham khảo dịch vụ tư vấn dinh dưỡng tại NRECI.

Tư vấn dinh dưỡng cho người suy thận tại NRECI

Bạn có thể lựa chọn dịch vụ tư vấn dinh dưỡng cùng bác sĩ tại Viện Nghiên cứu và Tư vấn Dinh dưỡng (NRECI) để được hỗ trợ thăm khám, xây dựng thực đơn phù hợp cho người suy thận. Quy trình bác sĩ tại NRECI tư vấn dinh dưỡng như sau:

• Xác định tình trạng dinh dưỡng của người bệnh suy thận.
• Khai thác thông tin về khẩu phần ăn và đưa ra đánh giá cơ bản.
• Khai thác tiền sử dinh dưỡng, mức độ suy thận, tiền sử suy thận cũng như phương pháp đang điều trị.
• Bác sĩ tư vấn dinh dưỡng khoa học, chuyên biệt theo từng đối tượng cụ thể, hỗ trợ xây dựng thực đơn chi tiết từng ngày để đảm bảo sức khỏe, nâng cao hiệu quả điều trị bệnh.

Trên đây là chia sẻ về những triệu chứng bệnh thận ở nam giới cần nhận biết sớm để bạn đọc có thể hiểu thêm về vấn đề này. Hãy đến với NRECI để được bác sĩ hỗ trợ tư vấn, thiết kế thực đơn dinh dưỡng hiệu quả cho người bệnh thận.

Xem thêm: 

• 4 Cách điều trị suy thận tại nhà hiệu quả
• Suy thận độ 1 có hồi phục không? Những điều cần biết về suy thận 1
• Bác sĩ giải đáp: Suy thận độ 3 có phải chạy thận không? Suy thận độ 3 nặng hay nhẹ?

Tài liệu tham khảo:

• (1): Bộ Y Tế (2015). Hướng dẫn chẩn đoán và điều trị một số bệnh về thận – tiết niệu. https://thuvienphapluat.vn/van-ban/The-thao-Y-te/Quyet-dinh-3931-QD-BYT-tai-lieu-chuyen-mon-Huong-dan-chan-doan-dieu-tri-benh-ve-than-tiet-nieu-2015-292501.aspx