Bác sĩ giải đáp: Suy thận độ 3 có phải chạy thận không? Suy thận độ 3 nặng hay nhẹ?

Suy thận là bệnh lý có tiến triển qua nhiều giai đoạn. Theo mức độ tổn thương và suy giảm chức năng, suy thận được chia thành 5 cấp độ, trong đó suy thận độ 3 là mức độ giữa của bệnh. Ở mức độ này, thận đã tổn thương và chức năng cũng giảm đi rất nhiều. Do đó, người bệnh cần được theo dõi chặt chẽ và điều trị để làm chậm tiến triển của bệnh. Vậy điều trị suy thận độ 3 có phải chạy thận không, suy thận độ 3 nặng hay nhẹ? Hãy cùng Viện Nghiên cứu và Tư vấn Dinh dưỡng (NRECI) tìm hiểu chi tiết qua bài viết sau đây nhé.

Suy thận độ 3 có phải chạy thận không?

Suy thận được chia thành 5 cấp độ tiến triển qua nhiều năm. Trong đó, suy thận độ 3 là giai đoạn giữa của bệnh với mức lọc cầu thận GFR 30-59 ml/phút /1,73m2. Ở giai đoạn này, chức năng của thận mặc dù bị mất đi nhiều và cấu trúc tổn thương nhưng vẫn được điều trị để làm chậm tiến triển của bệnh, điều trị các biến chứng và yếu tố nguy cơ mà không cần phải chạy thận. (1)

Chạy thận là một phương pháp điều trị thay thế. Đa phần người bệnh khi phát hiện bệnh ở giai đoạn đầu sẽ được điều trị bảo tồn bằng nội khoa kết hợp chế độ dinh dưỡng phù hợp. Điều này có thể giúp làm chậm sự tiến triển của bệnh, mà không cần chạy thận.

Khi nào nên chạy thận?

Khi suy thận đã tiến triển nặng đến giai đoạn cuối (giai đoạn 4, 5), việc chẩn đoán bệnh căn nguyên trở nên khó khăn, và việc điều trị trở nên kém hiệu quả, nên người bệnh và người thân cần cân nhắc chuẩn bị điều trị thay thế thận. Trừ khi người bệnh từ chối điều trị, tất cả người bệnh suy thận giai đoạn cuối với mức lọc cầu thận GFR ≤ 15ml/phút /1,73m2, khi thận đã mất hoàn toàn chức năng cùng lâm sàng của hội chứng ure huyết cao (thường xảy ra khi độ thanh thải creatinin dưới 15 ml/phút, hoặc sớm hơn ở người bệnh tiểu đường) đều có chỉ định từ bác sĩ điều trị thay thế thận.

Phương pháp điều trị thay thế thận bao gồm: ghép thận, chạy thận, và lọc màng bụng. Tùy vào tình trạng, điều kiện của bệnh nhân mà lựa chọn chạy thận hay các phương pháp phù hợp. (1) 

Các chỉ định liệu pháp điều trị thay thế thận:

• Tình trạng tăng kali máu không đáp ứng với điều trị nội khoa
• Toan chuyển hóa trở nặng (khi việc dùng HCO3 có thể sẽ gây quá tải tuần hoàn).
• Quá tải tuần hoàn, phù phổi cấp không đáp ứng với liệu pháp điều trị lợi tiểu.
• Suy dinh dưỡng tiến triển không đáp ứng với can thiệp khẩu phần ăn hằng ngày
• Mức lọc cầu thận từ 5-10ml/ph/1,73 m2 (hoặc BUN > 100mg/dL, creatinine huyết thanh > 10mg/dL) (1) 

Như vậy, khi suy thận tiến triển đến giai đoạn cuối (giai đoạn 5),với lâm sàng của hội chứng urê huyết cao thì các bác sĩ mới chỉ định chạy thận để lọc thải chất độc, chất lỏng dư thừa ra ngoài. Khi chạy thận, người bệnh được cải thiện sức khỏe, tránh trường hợp ngộ độc, và duy trì sự sống. 

Tham khảo: 4 Cách điều trị suy thận tại nhà hiệu quả

Điều trị suy thận độ 3 như thế nào? 

Với câu hỏi suy thận độ 3 có phải chạy thận không thì giải đáp là mức độ chưa đến mức phải chạy thận. Vậy điều trị suy thận độ 3 sẽ kết hợp giữa can thiệp y tế, kiểm soát triệu chứng với chế độ ăn uống, dinh dưỡng lành mạnh.

Điều trị y tế (1) 

Bác sĩ sẽ căn cứ vào mức độ suy thận, bệnh lý đi kèm cùng triệu chứng mà bệnh nhân gặp phải để đưa ra phác đồ điều trị phù hợp. Với bệnh thận mạn ở giai đoạn 3, mức độ tổn thương của thận chưa nhiều và chức năng vẫn chưa mất đi hoàn toàn sẽ có mục tiêu và phương án điều trị như sau:

Mục tiêu điều trị suy thận độ 3

• Điều trị bệnh thận căn nguyên
• Điều trị nguyên nhân gây giảm mức lọc cầu thận GFR cấp tính có thể hồi phục được
• Điều trị làm chậm quá trình tiến triển của bệnh thận mạn
• Điều trị, kiểm soát triệu chứng các biến chứng tim mạch, và các yếu tố nguy cơ gây bệnh tim mạch
• Chuẩn bị điều trị liệu pháp thay thế thận khi suy thận nặng

Nguyên tắc điều trị bệnh suy thận độ 3

Suy thận độ 3 với mức lọc cầu thận GFR 30-59 ml/phút /1,73m2, bác sĩ sẽ đánh giá tình trạng sức khỏe, mức độ bệnh tiến triển như thế nào và đưa ra các liệu pháp, phương pháp điều trị biến chứng. Các phương pháp điều trị sẽ có tác dụng làm giảm triệu chứng và làm chậm quá trình tiến triển của bệnh đến giai đoạn cuối.

Điều trị làm chậm tiến triển của bệnh thận mạn đến giai đoạn cuối

Các biện pháp điều trị giảm triệu chứng, kiểm soát các yếu tố nguy cơ, làm chậm quá trình bệnh tiến triển mà vẫn bảo vệ thận tối ưu như sau:

Người suy thận độ 3 sẽ được các bác sĩ thăm khám và xác định tình trạng. Từ đó, tùy vào bệnh lý đi kèm, yếu tố nguy cơ mà bác sĩ chỉ định các biện pháp kiểm soát và điều trị phù hợp. Việc tuân thủ phác đồ điều trị từ bác sĩ sẽ giúp người bệnh cải thiện được triệu chứng, giảm sự khó chịu, nâng cao chất lượng cuộc sống, đặc biệt là làm chậm bệnh tiến triển đến giai đoạn nặng. 

Chế độ dinh dưỡng 

Theo Bác sĩ Nguyễn Võ Trà Mi – Viện Nghiên cứu và Tư vấn Dinh dưỡng (NRECI): “Để kiểm soát triệu chứng, ngăn ngừa xuất hiện biến chứng, cũng như làm chậm tiến triển của bệnh, việc xây dựng chế độ dinh dưỡng, ăn uống phù hợp với tình trạng bệnh lý cho người bệnh suy thận độ 3 là điều vô cùng cần thiết. Xây dựng thực đơn giảm đạm, giảm natri, kali, photpho và hạn chế dịch khi phù sẽ giúp người bệnh chống lại tình trạng suy dinh dưỡng, yếu cơ, thiếu máu và đáp ứng hiệu quả điều trị tốt.” 

Chế độ ăn cho bệnh nhân suy thận mạn giai đoạn 3-4 không lọc máu, không tăng kali máu (2) 

Nguyên tắc dinh dưỡng 

• Năng lượng: bổ sung mức 35 Kcal/kg cân nặng lý tưởng/ngày.
• Protid: 0,4- 0,6g/kg cân nặng lý tưởng/ngày. Tỷ lệ lượng protid động vật/tổng số ≥ 60%
• Lipid: 20-25% tổng năng lượng. Acid béo chưa no 1 nối đôi chiếm 1/3, nhiều nối đôi chiếm 1/3 và axit béo no chiếm 1/3  trong tổng số lipid.
• Đảm bảo cân bằng hàm lượng nước và điện giải:
• Chế độ ăn nhạt tương đối: Natri < 2000mg/ngày
• Hạn chế nước ăn và uống khi có chỉ định: V n­ước = V n­ước tiểu + V dịch mất bất thường (sốt, nôn, ỉa chảy…) + 300 đến 500 ml (tùy theo mùa)
• Phosphat < 1200mg/ngày, hạn chế các loại, nhóm thực phẩm giàu phosphat.
• Các vitamin và khoáng chất bổ sung đầy đủ theo nhu cầu
• Số lượng bữa ăn: 4 bữa/ngày.

Cơ cấu khẩu phần ăn trong ngày cho người nặng 50 – 55 kg

• Năng lượng: 1800-1900 Kcal/ ngày
• Protid: < 33g/ ngày
• Lipid: 40- 50g/ ngày
• Glucid: 310- 350g/ ngày
• Natri: < 2000mg/ ngày
• Phosphat: <1200mg/ ngày
• Nước: 1- 1,5 lít/ ngày

Xem thêm: Thực đơn cho người suy thận độ 4

Chế độ ăn cho bệnh nhân suy thận mạn giai đoạn 3-4 không lọc máu, tăng kali máu (2) 

Nguyên tắc dinh dưỡng 

• Năng lượng: 35 Kcal/kg cân nặng lý tưởng/ngày.
• Protid: 0,4-0,6 g/kg cân nặng lý tưởng/ngày. Tỷ lệ lượng protid động vật/tổng số ≥ 60%
• Lipid: 20-25% tổng năng lượng. Acid béo chưa no một nối đôi chiếm 1/3, nhiều nối đôi chiếm 1/3 và axit béo no chiếm 1/3  trong tổng số lipid.
• Đảm bảo cân bằng nước và điện giải:
• Ăn nhạt tương đối hoặc tuyệt đối phụ thuộc vào mức độ phù và cao huyết áp: Natri từ 1000-2000 mg/ngày.
• Hạn chế nước ăn và uống khi có chỉ định:  V n­ước = V n­ước tiểu + V dịch mất bất thường (sốt, nôn, ỉa chảy…) + 300 đến 500 ml (tùy theo mùa).
• Kali < 1000 mg/ngày. Hạn chế các loại, nhóm thực phẩm giàu kali.
• Phosphat < 600mg/ngày. Hạn chế các loại, nhóm thực phẩm giàu phosphat.
• Bổ sung cho cơ thể đầy đủ vitamin và khoáng chất.
• Số lượng bữa ăn: 4 bữa/ngày

Cơ cấu khẩu phần ăn trong ngày cho người nặng 50 – 55 kg

• Năng lượng: 1800- 1900 Kcal/ ngày
• Protid: < 33g/ ngày
• Lipid: 40-50g/ ngày
• Glucid: 310-350g/ ngày
• Natri:1000-2000mg/ ngày
• Kali: < 1000mg/ ngày
• Phosphat: < 600mg/ ngày
• Nước: 1- 1,5 lít/ ngày

Trong quá trình điều trị suy thận, chế độ dinh dưỡng là phần quan trọng không thể thiếu. Bởi xây dựng, thiết kế chế độ dinh dưỡng lành mạnh, khoa học, cân đối giúp người bệnh đáp ứng dinh dưỡng tốt. Từ đó, người bệnh tăng hiệu quả điều trị, hạn chế gặp biến chứng nguy hiểm và kéo dài sự sống.

Tham khảo: Xây dựng thực đơn cho người suy thận độ 5

Song, việc tự mình thiết kế thực đơn ăn uống phù hợp với người bệnh suy thận mỗi ngày không phải là điều dễ dàng. Bởi việc gì trên lý thuyết cũng dễ nhưng khi thực hành, đòi hỏi có chuyên môn và kinh nghiệm. Vì thế, để người bệnh có chế độ giàu dinh dưỡng, phù hợp với phương pháp điều trị, mọi người nên tham khảo tư vấn dinh dưỡng từ các chuyên gia dinh dưỡng hay bác sĩ.

Một trong những cơ sở/ trung tâm dinh dưỡng đã và đang nhận được sự tin tưởng của nhiều khách hàng, bệnh nhân chính là Viện Nghiên cứu và Tư vấn Dinh dưỡng. Viện NRECI hội tụ đội ngũ y bác sĩ, chuyên gia dinh dưỡng giỏi chuyên môn, giàu kinh nghiệm cùng quy trình thăm khám tư vấn chuyên nghiệp. Điều này mang đến sự phù hợp, hiệu quả đối với từng cá nhân bệnh nhân. Từ đó, giúp bệnh nhân cải thiện tình trạng dinh dưỡng, chất lượng cuộc sống và đáp ứng điều trị, ngăn chặn tiến triển của bệnh hiệu quả nhất.

Quy trình tư vấn dinh dưỡng tại Viện NRECI được thực hiện theo trình tự:

• Xác định tình trạng dinh dưỡng người bệnh
• Khai thác và đánh giá  khẩu phần ăn
• Khai thác tiền sử dinh dưỡng, tiền sử suy thận, mức độ suy thận, phương pháp đang điều trị
• Tư vấn dinh dưỡng chuyên biệt cùng bác sĩ
• Xây dựng thực đơn chi tiết từng ngày  theo từng cá thể, từng mức độ suy thận

Để nâng cao hiệu quả, bác sĩ và chuyên gia dinh dưỡng còn đồng hành cùng bệnh nhân và người thân theo dõi sức khỏe và khả năng đáp ứng dinh dưỡng của người bệnh. Điều này càng mang đến hiệu quả cao và nếu có bất kỳ thay đổi nào, bác sĩ cũng kịp thời điều chỉnh chế độ dinh dưỡng cho phù hợp với tình trạng của người bệnh.

Mong rằng với những thông tin trong bài viết về suy thận độ 3 có phải chạy thận không giúp mọi người giải đáp được thắc mắc, băn khoăn. Để bệnh nhân nâng cao chất lượng cuộc sống và kéo dài tuổi thọ, cần phải tuân thủ phác đồ điều trị và luôn chú ý chế độ dinh dưỡng khoa học, lành mạnh. Một chế độ dinh dưỡng cân đối, phù hợp không chỉ giảm gánh nặng cho thận, không ảnh hưởng sức khỏe mà còn phòng chống suy kiệt, suy dinh dưỡng ở người bệnh. Hãy liên hệ ngay Viện NRECI để được tư vấn chi tiết cùng tìm hiểu và tham khảo các khóa học dinh dưỡng nâng cao kiến thức dinh dưỡng, sức khỏe.

Xem thêm bài viết về suy thận: 

• Suy thận giai đoạn 5 sống được bao lâu? Chế độ ăn cho người suy thận cấp độ 5
• Suy thận có nguy hiểm không? Chế độ ăn cho người suy thận
• Suy thận nên ăn gì? TOP thực phẩm tốt cho người suy thận

Tài liệu tham khảo:

• (1): Bộ Y Tế (2015). Hướng dẫn chẩn đoán và điều trị một số bệnh về thận – tiết niệu. https://thuvienphapluat.vn/van-ban/The-thao-Y-te/Quyet-dinh-3931-QD-BYT-tai-lieu-chuyen-mon-Huong-dan-chan-doan-dieu-tri-benh-ve-than-tiet-nieu-2015-292501.aspx
• (2): Bộ Y Tế (2006). HƯỚNG DẪN CHẾ ĐỘ ĂN BỆNH VIỆN. https://thuvienphapluat.vn/van-ban/The-thao-Y-te/Quyet-dinh-2879-QD-BYT-Huong-dan-che-do-an-benh-vien-13719.aspx#