Suy thận độ 1 có hồi phục không? Những điều cần biết về suy thận 1

Hiện nay, có rất nhiều người mắc suy thận độ 1 mà không biết nguyên nhân từ đâu, cách nhận biết thế nào để có thể điều trị bệnh kịp thời, hiệu quả. Hiểu được điều này, hôm nay Viện Nghiên cứu và Tư vấn Dinh dưỡng (NRECI) sẽ chia sẻ đến bạn đọc một số thông tin cần biết về bệnh lý suy thận độ 1 và cách thiết kế thực đơn dinh dưỡng cho bệnh nhân này.

Nguyên nhân gây suy thận độ 1

Dựa vào các yếu tố lâm sàng, tiền sử bệnh gia đình, cá nhân, yếu tố môi trường, hoàn cảnh xã hội, loại thuốc sử dụng,… kết hợp với thăm khám, xét nghiệm sinh hóa (thậm chí sinh thiết),… sẽ giúp bác sĩ chẩn đoán tìm ra nguyên nhân của suy thận độ 1.

Các nguyên nhân phổ biến của bệnh suy thận độ 1 bao gồm (2):

• Bệnh thận đái tháo đường;
• Bệnh cầu thận thứ phát và nguyên phát;
• Bệnh thận xơ hóa bởi vì tăng huyết áp.

Dấu hiệu của suy thận độ 1 cần nhận biết sớm  

Người bệnh suy thận độ 1 thường không có những biểu hiện rõ ràng, bệnh nhân thường phát hiện ở các giai đoạn muộn kèm theo một số biểu hiện như:

Giảm lượng nước tiểu

Một trong những dấu hiệu ban đầu của suy thận giai đoạn 1 là thay đổi trong thói quen đi tiểu do suy giảm chức năng của thận. Người bệnh đi tiểu thường xuyên hơn, nhưng thể tích nước tiểu lại giảm, đồng thời có cảm giác căng tức và khó chịu. Thường thì triệu chứng này xuất hiện vào ban đêm khi chức năng thận suy yếu và khả năng lọc máu bị hạn chế.

Phù

Phù thường thể hiện rõ nhất ở các bộ phận như tay chân, mặt, cổ chân và bàn chân. Do chức năng thận giảm, các chất lỏng dư thừa không được loại bỏ, bị tích tụ trong các mô mềm và tế bào, dẫn đến biểu hiện phù.

Khó thở không rõ nguyên nhân

Khó thở ở người bệnh suy thận xuất phát từ chức năng thận kém, suy giảm khả năng lọc chất thải ra khỏi cơ thể. Điều này có thể dẫn đến tích tụ chất lỏng trong cơ thể, làm suy giảm chức năng phổi và giảm lượng hồng cầu, khiến quá trình vận chuyển oxy trong máu gặp khó khăn. Các triệu chứng suy thận có thể gây khó thở, thở nông. Trong một số trường hợp, hơi thở của người bệnh có thể có mùi khó chịu do chất thải tích tụ nhiều trong cơ thể.

Đau hoặc cảm thấy nặng ngực

Thông thường, người bệnh cảm thấy đau ở vùng lưng hoặc phần hông do các vấn đề như viêm thận hoặc sỏi thận. Một số trường hợp bệnh nhân cảm thấy đau ở dưới bụng, có thể do sỏi niệu quản hoặc nhiễm trùng bàng quang.

Ngoài ra, suy thận cũng có thể gây tích tụ kali thừa trong cơ thể, làm tăng nồng độ kali máu. Tình trạng này có thể gây đau tim, nhịp tim không đều và đau ngực nặng.

Mệt mỏi, uể oải

Hiện tượng mệt mỏi, uể oải là một trong những dấu hiệu cảnh báo về nhiều bệnh lý và tình trạng sức khỏe của cơ thể. Người bệnh nên thăm khám sức khỏe sớm hơn vì đây cũng là một dấu hiệu sớm để phát hiện suy thận.

Triệu chứng mệt mỏi xảy ra thường xuyên và có thể xuất hiện ngay cả khi người bệnh không tham gia vào hoạt động vận động mạnh.

Buồn nôn, nôn, kém ăn

Mất cảm giác thèm ăn, buồn nôn và nôn là những biểu hiện của bệnh suy thận giai đoạn đầu khi các chức năng thận bị suy giảm nghiêm trọng. Triệu chứng này thường trở nên nặng hơn và rõ ràng hơn khi suy thận tiến triển.

Sụt cân không rõ nguyên nhân

Khi một người mắc bệnh suy thận độ 1, cơ thể không còn đủ protein để duy trì sự phát triển. Đi kèm với đó là mất cảm giác thèm ăn, dẫn đến giảm lượng thức ăn tiêu thụ và sụt cân.

Ngứa ngáy

Do chức năng thận suy giảm, các chất độc không được loại bỏ, dẫn đến tình trạng ngứa ngáy trên toàn bộ cơ thể, đôi khi gây ra các vết sưng hoặc dị ứng, cùng với mùi hôi khó chịu. Trong trường hợp suy thận nặng, triệu chứng ngứa ngáy thường trở nên nghiêm trọng hơn.

Co cơ và chuột rút

Co cơ chân hoặc chuột rút cơ cũng là dấu hiệu của suy thận. Nguyên nhân của triệu chứng này là do suy giảm chức năng thận gây ra sự mất cân bằng kali, natri, canxi,… dẫn đến co cơ và chuột rút.

Thiếu máu (biểu hiện hoa mắt, chóng mặt)

Thận không chỉ tham gia vào quá trình lọc máu mà còn sản xuất hormone erythropoietin – hormone kích thích tủy xương tạo ra hồng cầu. Khi suy thận xảy ra, cơ thể giảm sản xuất hormone này, dẫn đến giảm số lượng hồng cầu trong máu. Tình trạng thiếu máu này có thể gây ra triệu chứng như hoa mắt, cảm giác chóng mặt, suy giảm trí nhớ và mất tập trung.

Người bị suy thận giai đoạn 1 có các biểu hiện không rõ ràng nên cần thật sự chú ý. Nếu có các triệu chứng nêu trên như tiểu ít, phù, chán ăn, khó thở, nặng ngực,… hay cơ thể có dấu hiệu bất thường, bạn nên đi khám sức khỏe ngay. (3)

Suy thận độ 1 có hồi phục không?

Theo nhiều bác sĩ và chuyên gia y tế, suy thận độ 1 nếu được phát hiện và chữa trị kịp thời kết hợp cùng chế độ ăn uống khoa học thì có thể chữa khỏi với tỷ lệ đến 95%. Trong giai đoạn này, bệnh nhân không cần phải ghép thận hay lọc máu nhân tạo, có thể điều trị khỏi bằng thuốc. Dù không thể phục hồi 100% chức năng thận nhưng nếu được điều trị thì người bệnh có thể sống, sinh hoạt bình thường.

Như vậy, đáp án câu hỏi suy thận độ 1 có phục hồi không là có.(5)

Chế độ dinh dưỡng cho người suy thận độ 1 

Theo Bác sĩ Nguyễn Võ Trà Mi – Viện Nghiên cứu và Tư vấn Dinh dưỡng: “Chế độ dinh dưỡng phù hợp có vai trò đặc biệt quan trọng trong quá trình điều trị, phòng ngừa bệnh suy thận tiến triển. Do đó người bệnh nên tham khảo ý kiến của các chuyên viên dinh dưỡng để có thể lên được một thực đơn phù hợp và có sự theo dõi để điều kịp thời.”  

Nguyên tắc dinh dưỡng cho người suy thận độ 1 (1)

Năng lượng: Duy trì 35 kcal/kg cân nặng lý tưởng/ngày.

• Protein: 0,6-0,8 g/kg cân nặng lý tưởng/ngày. Tỷ lệ protein động vật/tổng số ≥ 60%.
• Lipid: 20-25% tổng năng lượng. Acid béo chưa no một nối đôi chiếm 1/3, nhiều nối đôi chiếm 1/3 và acid béo no chiếm 1/3 trong tổng số lipid.
• Bảo đảm cân bằng nước và điện giải
• Ăn nhạt tương đối: Hạn chế natri < 2000mg/ngày.
• Kali: Lưu ý khẩu phần khi kali máu > 6 mmol/l (2000-3000mg/ngày), nên hạn chế, sử dụng vừa phải thực phẩm giàu kali.
• Hạn chế nước khi ăn và uống nếu có chỉ định: V nước = V nước tiểu + V dịch mất bất thường (tiêu chảy, nôn, sốt…) + 300ml; đến 500 ml (tùy theo mùa).
• Phosphat: < 1200 mg/ngày. Hạn chế các loại thực phẩm chứa nhiều phosphat.
• Đảm bảo duy trì đủ lượng vitamin và khoáng chất.
• Số bữa ăn: 4 bữa/ngày.

Thực phẩm người suy thận độ 1 nên ăn

Tinh bột ít đạm

Người bệnh suy thận cần một chế độ ăn hạn chế đạm nhưng vẫn phải đảm bảo đủ năng lượng, trong đó tinh bột là một trong những nhóm chất quan trọng cung cấp năng lượng cho cơ thể. Tuy nhiên cần chọn loại tinh bột ít đạm, photpho, và kali. Do đó bạn có thể chọn các loại thực phẩm như: Khoai củ, miến, sắn dây.

Thực phẩm có ít đạm

Giảm lượng đạm trong khẩu phần ăn là nguyên tắc người suy thận độ 1 phải lưu ý. Mục đích của chế độ ăn này nhằm giảm sự hoạt động, tăng đào thải, hạn chế tình trạng ứ đọng chất thải ở thận và các biến chứng gây tăng ure máu. Đậu hũ, nấm, hến,… là những thực phẩm ít đạm nhưng giàu chất dinh dưỡng mà người suy thận nên bổ sung. Lưu ý cần xen kẽ đạm động vật và thực vật để tránh vượt quá tổng lượng đạm được phép dùng trong ngày.

Thực phẩm ít lượng kali

Chức năng thận của người suy thận độ 1 bắt đầu suy giảm, không thể đảm bảo tốt cho quá trình lọc kali như người có tình trạng thận bình thường, do đó cần kiểm soát lượng kali trong các thực phẩm ăn vào. Một số loại thực phẩm ít kali mà người bệnh nên bổ sung điển hình là các loại rau củ quả như cà rốt, bầu, su su, mướp,… và các loại trái cây ít kali như mận, thanh long, bưởi, mận, táo, lê, cam, quýt,…

Thực phẩm người suy thận độ 1 nên kiêng

• Giảm lượng natri: Hạn chế việc tiêu thụ natri có thể giúp kiểm soát huyết áp và ngăn chậm tiến triển của suy thận giai đoạn 1. Người mắc bệnh cần tránh các thực phẩm chứa nhiều natri như thịt muối, thịt xông khói, xúc xích, thức ăn đóng hộp, khoai tây chiên, bánh quy mặn, bánh snack, rau quả ngâm muối, nước tương, bánh mì nướng,…
• Hạn chế photpho: Khi chức năng thận kém, photpho có thể tích tụ trong máu, gây yếu xương và tăng nguy cơ gãy xương. Người bị suy thận nên tránh thức ăn giàu photpho như thức ăn nhanh, thực phẩm đóng gói, phô mai chế biến sẵn, thịt đông lạnh, soda, đồ ngọt, nước tăng lực, bia và rượu.
• Thực phẩm có chỉ số đường huyết cao (nếu có rối loạn đường huyết đi kèm): Việc người bệnh suy thận tiêu thụ các thực phẩm có chỉ số đường huyết cao sẽ làm đường máu tăng nhanh, ảnh hưởng cân nặng. Do đó người bệnh cần kiêng một số thực phẩm như bánh kẹo, đồ uống có gas và nước ngọt,…
• Thực phẩm cay nóng, thức ăn chứa quá nhiều dầu mỡ và nội tạng động vật,…
• Hạn chế nước nếu có phù: Ở mỗi giai đoạn suy thận, mức độ phù và lượng nước tiểu khác nhau, người bệnh sẽ có mức nước uống phù hợp. Người suy thận có thể tham vấn ý kiến bác sĩ để điều chỉnh lượng nước mà không ảnh hưởng đến sức khỏe.
• Đồ uống có cồn, rượu, bia, thuốc lá, và cà phê.

Như vậy, người mắc suy thận độ 1 nên chú ý thiết kế chế độ dinh dưỡng cẩn thận, khoa học, đảm bảo đúng theo các tiêu chuẩn để giữ gìn sức khỏe cũng như nâng cao hiệu quả điều trị bệnh. Bệnh nhân có thể tìm đến Viện Nghiên cứu và Tư vấn Dinh dưỡng (NRECI) để các bác sĩ tư vấn thiết kế chế độ ăn cho người suy thận phù hợp hay tham gia khóa học dinh dưỡng để trang bị kiến thức hữu ích giúp chăm sóc bản thân và gia đình tốt hơn.

Trên đây là giải đáp của bác sĩ đến từ Viện Nghiên cứu và Tư vấn Dinh dưỡng (NRECI) về câu hỏi suy thận độ 1 có phục hồi không cùng một số kiến thức về căn bệnh này để bạn đọc có thể nhận biết triệu chứng và chăm sóc người suy thận hiệu quả. Đặt hẹn tư vấn dinh dưỡng cùng bác sĩ NRECI để được chia sẻ và thiết kế thực đơn cho người suy thận đúng cách, đầy đủ các nhóm chất thiết yếu cho cơ thể.

Xem thêm: 

• 5+ Nguyên nhân suy thận không nên chủ quan
• 5 phân độ suy thận mạn tính theo Hội Thận học Hoa Kỳ
• Chuyên gia giải đáp: Suy thận độ 2 có nguy hiểm không? Sống được bao lâu?
• Xây dựng thực đơn cho người suy thận độ 5

Tài liệu tham khảo:

• (1): Bộ Y Tế (2015). Hướng dẫn chẩn đoán và điều trị một số bệnh về thận – tiết niệu. https://drive.google.com/file/d/1DAdasEz5ECQBkHUm6sE5w1FFJVgP3_ZY/view?usp=sharing. Truy cập ngày 9/11/2023
• (2): Anna Malkina. (2022). Bệnh thận mạn. MSD Manuals. https://www.msdmanuals.com/vi-vn/chuy%C3%AAn-gia/r%E1%BB%91i-lo%E1%BA%A1n-di-truy%E1%BB%81n/b%E1%BB%87nh-th%E1%BA%ADn-m%E1%BA%A1n/b%E1%BB%87nh-th%E1%BA%ADn-m%E1%BA%A1n. Truy cập ngày 9/11/2023
• (3): Bộ Y Tế (2006). HƯỚNG DẪN CHẾ ĐỘ ĂN BỆNH VIỆN. https://drive.google.com/file/d/1aG-1cuqs34aTJAm3Y3vv03cMG-LxWG-8/view?usp=drive_link. Truy cập ngày 9/11/2023